Van alle kanten kwamen er felicitaties binnen. “Het populisme verslagen” heette het. Een twijfelachtige conclusie dunkt mij. De PVV is immers met 8 zetels gestegen en het CDA kreeg er met een soort PVV-light programma ter bescherming van de Joods-Christelijke traditie, 6 zetels bij. Samen 14 zetels winst voor de Islamofoben. Hoe zo verslagen?
Rutte jubelde triomfantelijk omdat zijn VVD met 33 zetels de grootste is. Toch heeft hij 7 zetels verloren en zijn regeringscombinatie met PvdA verloor 33 zetels. Dat lijkt mij een duidelijke afkeuring van het vorige beleid of in ieder geval een hartgrondig genoeg is genoeg, waarbij wat meer nederigheid op z’n plaats zou zijn.
Wat mij betreft ging de verkiezing over een koerswijziging ten aanzien van klimaat en energie. Helaas is dat in de campagne nauwelijks aan de orde geweest en de drie meest rechtse partijen die schijt aan het klimaat hebben, zijn samen van 65 naar 72 zetels opgeklommen. Gelukkig zijn de vier groenste partijen juist met 20 zetels geklommen naar 43. Maar zelfs als de SP, PvdA en DENK hun groene koers zouden steunen, wordt het met 69 tegen 72 toch nog geen groen overwicht.
Gezien de stijging met 7 zetels voor de groep van vier meest rechtse partijen zouden we een bescheiden rukje naar rechts mogen verwachten. Vanwege de grotere stijging op groen zou je echter ook een ruk naar groen mogen verwachten maar de combinatie van die twee leidt tot niets.
Hoe moet het nu verder? Rechts-midden kan met SGP samen 75 zetels halen, maar die combinatie kan niet omdat PVV niet mag meedoen. De combinatie met wat meer middenpartijen bestaande uit VVD, CDA, D66 en SGP is als totaal wel 6 zetels gestegen maar blijft met 74 onvoldoende voor een stevige meerderheid. Aansluiting van CU zou wellicht kunnen, maar van GroenLinks en/of PvdA lijkt dat vrijwel uitgesloten. In ieder geval zou ik Jesse niet aanraden om zijn glansrijke politieke carrière op het offerblok van VVD en CDA te leggen.
Het alternatief, een midden-linkse combinatie met CDA en nog 6 partijen kan samen wel 86 zetels behalen en zonder PvdD nog 81. Dat zou logisch zijn, maar dat aantal partijen is wel erg groot en het CDA zal liever op rechts gaan.
Al met al was het op de vrijdag na de verkiezingen volgens Christelijke traditie “vleesch noch visch”.
Terwijl de wereld in brand staat kwamen tijdens de campagne ook de andere grote problemen nauwelijks aan de orde en ontbrak elke toekomstvisie. Het was navelstaren, met haantjepik en graantjepik in onze goed gevulde silo.
De media hebben er ook een nationale competitie vèrpissen voor de eredivisie van gemaakt met pitches van 30 seconden. Dit veroorzaakte de meest ongenuanceerde en niet onderbouwde uitlatingen, waardoor onderlinge tegenstellingen werden opgeblazen en het debatteren ontaardde in jij-bakken. Het welles nietes gedoe over getallen werd niet gefactchecked. De kiezer kreeg nauwelijks informatie of inzicht. De peilingen en de voorspelling dat de PPV de grootste zou worden, hadden bovendien een veel te grote invloed.
Tot slot in navolging van Jan Mulder mijn allergrootste ergernissen uit de debatten.
De argumentatie van Rutte dat we geen kolencentrales hoeven te sluiten zolang er in Oost Europa nog bruinkoolcentrales draaien. Terwijl het Great Barrièrerif in snel tempo afsterft door watertemperaturen boven de 31 graden laat Rutte zich met dit soort demagogische praatjes inpalmen door de belangen van de grote energiebedrijven.
Natuurlijk is het zinloos om kolencentrales in Nederland te sluiten als we niet volop op bezuiniging door efficiëntie en op duurzame energie overschakelen. We moeten ze niet sluiten om vervolgens grijze stroom te gaan importeren maar we moeten ze overbodig maken door duurzame energie. In Duitsland wordt 33 % van de stroom al duurzaam opgewekt waardoor het gebruik van steenkool tussen 1965 en 2000 is gehalveerd.
Die verdere afname stagneerde de laatste tijd omdat er eerst nog kerncentrales en bruinkoolcentrales moesten worden gesloten. Bovendien kunnen de Duitse kolencentrales hun overtollige productie exporteren omdat wij op het gebied van duurzame energie zo schromelijk achterblijven.
Alle landen om ons heen doen het stukken beter. Van het totale energie verbruik (dus niet alleen stroom) halen wij nog geen 6 % uit duurzame bronnen. Zweden haalt 54, Finland 39 , Letland 38, Denemarken 31 Oostenrijk 33 %. In het VK is het gebruik van steenkool al met 75 % gedaald. Door inzet van duurzame energie en efficiëntie zijn de energiekosten voor een Brits huishouden met 132 Britse pond per jaar gedaald en zijn er enkele honderdduizenden banen gecreëerd.
De andere ergernis kwam door de opmerking van Buma dat klimaatbeleid OK is maar dat we (NB in één van de rijkste landen ter wereld) wel moeten kunnen blijven eten. Dit durft deze zogenaamde Christen dat te zeggen, terwijl op het zelfde moment in de Hoorn van Afrika al 11 miljoen mensen van de honger creperen en voor 42 miljoen de honger dreigt omdat wij samen met de andere rijke landen het klimaat al hebben verpest.
Ik schaam me kapot voor het gedachtegoed van de drie grootste partijen die samen 72 zetels hebben.
Han Blok
