‘30% van je dagelijkse vitaminebehoefte!’ of ‘volkoren - de beste’: dergelijke reclamebeloftes proberen consumenten te overtuigen van een gezonde keuze. Voedselwaakhond foodwatch toetste verschillende producten met gezonde claims aan de hand van het voedselkeuzelogo ‘de Nutri-Score’, dat aantoont hoe (on)gezond een product is.
Door forse gehalten calorieën, suiker, vet of zout krijgen de zogenaamd 'gezonde' producten de laagste scores D en E. foodwatch: ‘Als staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) beweert dat hij de gezonde keuze echt gemakkelijker wil maken, moet hij verder kijken dan zijn neus lang is en zich aansluiten bij de Europese tendens pro Nutri-Score.’ Europese erkenning, waarvoor de Nutri-Score het meest kans maakt, is noodzakelijk om een voedsellogo verplicht op te leggen aan alle bedrijven en hun producten. Zonder verplichting is het onwaarschijnlijk dat bedrijven zoals Mars, met de laagste Nutri-Scores D of E voor 100% van hun aanbod, een voedsellogo implementeren. Als slechts enkele bedrijven meedoen, blijft het voor de consument moeilijk om producten te vergelijken en gezonde claims te doorzien.
De gezonde keuze?
Tussendoortje: De proteïnerepen van Natural Balance Foods – voor ‘sport’ of ‘tussendoor’ – bevatten meer suikers (24g/100g) dan proteïnen (20g/100g). Toch niet zo gebalanceerd?
Volkoren: Volkoren is gezond – in theorie. In de praktijk is dit bij de ‘Volkoren Biscuits’ van 1 de Beste (te koop bij Dirk en DeKaMarkt) toch niet de beste keuze: er zit een flinke scheut witte bloem door de volkoren. Én een flinke schuit suiker (22g/100g).
In één oogopslag zien of de ene pizza minder ongezond is dan de andere? Dat is momenteel niet mogelijk in de supermarkt. De voedingstabellen met informatie over suiker, vet of zout zijn meestal verborgen in de kleine lettertjes op de achterkant van de verpakking. Consumentenorganisaties als foodwatch pleiten daarom al geruime tijd voor het kleurenlogo de Nutri-Score: een onafhankelijk en wetenschappelijk logo op de voorkant van de verpakking, dat via een kleur (van groen tot rood) en letter (van A tot E) aantoont hoe (on)gezond een product is. Het logo ontmaskert zo valse reclamebeloftes of maakt een vergelijking tussen producten gemakkelijker. Aan de hand van de calculator van Santé publique France berekende foodwatch de Nutri-Score van producten met gezonde claims en van gelijkaardige producten. Dit leidde tot onder meer de volgende resultaten:
Crackers: Beide crackers ogen gelijkaardig en gezond, mede doordat beide producenten het vezel- en volkorengehalte aanprijzen. De crackers van Vitalu (Mondelez) bevatten echter zodanig veel zout en ook behoorlijk wat verzadigde vetten, dat de Nutri-Score veel lager uitkomt dan voor de crackers van Wasa.
Meer voorbeelden, via zowel foto’s als een filmpje, zijn te vinden op de website van foodwatch.
Rode E op de verpakking ontduiken
Staatssecretaris Blokhuis maakt eind dit jaar het nieuwe voedselkeuzelogo, dat het misleidende Vinkje moet vervangen, bekend. foodwatch roept Blokhuis op om verder te kijken dan zijn neus lang is: een Nederlands logo moet zoveel mogelijk aansluiten bij de Europese tendens. Een voedselkeuzelogo kan immers enkel verplicht opgelegd worden aan bedrijven, als het Europees erkend wordt. Individuele lidstaten zijn hier niet tot bevoegd (zie (EU) No. 1169/2011, artikelen 30, 35 en 36). Nu Frankrijk, Spanje, België en ook Zwitserland (het Federaal Bureau voor Voedselveiligheid en Veterinaire Zaken) hun neuzen richting Nutri-Score draaien, mag Nederland de boot niet missen.
Zolang er geen Europees verplicht logo is – wat in 2010 al werd tegengehouden na een industrielobby van 1 miljard euro – kunnen voedingsbedrijven vrijwillig kiezen of ze een voedselkeuzelogo implementeren. Daardoor is er een risico op cherry picken: gezonde producten krijgen een logo, maar op ongezonde producten verschijnt het niet. Het is niet waarschijnlijk dat bedrijven zoals bijvoorbeeld Mondelez en Mars, die eerder al lobbyden tegen een streng voedsellogo, zonder verplichting mee zullen doen. Bij Mondelez krijgt 86% van hun producten de laagste scores (Nutri-Score D en E), volgens cijfers uit 2017. Bij Mars is dit zelfs 100%. Om de lobby tegen een goed logo tegen te gaan, organiseert foodwatch een petitie: 'Teken nu voor een lobbyvrij logo!'