Uit onderzoek van foodwatch blijkt dat aan meer dan de helft (56%) van alle voedselproducten in de supermarkt suiker wordt toegevoegd. Als je licht bewerkte en onbewerkte producten als vers fruit en groente en losse ingrediënten als kruiden, zout en olie buiten beschouwing laat en alleen het eten uit de fabriek (bewerkt en sterk bewerkt voedsel) bekijkt, is zelfs aan meer dan twee derde (69%) van dit fabrieksvoedsel een vorm van suiker toegevoegd. Dit blijkt uit een steekproef van foodwatch onder 651 producten van de grootste drie supermarkten Albert Heijn, Jumbo en Lidl. Het gaat niet alleen om de bekende suikerbommen als frisdrank en snoep maar ook aan producten als vleesbeleg, groenteconserven, maaltijdsalades, pindakaas, beschuit, gepaneerde vis, tomatenketchup, aardappelsalade en brood wordt suiker toegevoegd.
De overdaad aan suikers, maar ook vet en zout, in onze voeding zorgen voor grote gezondheidsproblemen. Zo spreekt de Wereldgezondheidsorganisatie over een obesitasepidemie en komen er in Nederland alleen al wekelijks 1.200 mensen met suikerziekte (diabetes) bij. foodwatch start vandaag een e-mailactie richting minister Schippers en haar opvolg(st)er met de oproep te stoppen met de zinloze zelfregulering van het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. In dit akkoord staan afspraken over de noodzakelijke vermindering van suiker, vet en zout in voeding. Eerder constateerde de Wetenschappelijke Advies Commissie rond deze zelfregulering al meermalen dat de toezeggingen van de voedingsindustrie ‘matig ambitieus’ zijn. Ook minister Schippers gaf in een brief aan de Tweede Kamer afgelopen december al toe dat er een tandje bij moet.
Onderzoek en resultaten
foodwatch selecteerde bij de grootste drie supermarkten (Albert Heijn, Jumbo en Lidl) middels een a-selecte steekproef 651 voedingsproducten. Via de ingrediëntenlijst werd vervolgens bekeken of een vorm van suiker (mono- of disacharide) was toegevoegd om het product zoeter te maken, zoals glucosestroop, dextrose of honing. Voor meer informatie zie de precieze onderzoeksmethode. Uit deze grote steekproef blijkt dat aan meer dan de helft (56%) van de voedingsproducten in de supermarkt suikers worden toegevoegd.
De producten werden vervolgens ingedeeld in 4 categorieën: vers onbewerkt of licht bewerkt voedsel (bijvoorbeeld verse groente, fruit, eieren, melk), bewerkte ingrediënten (fles olie, pot zout, enz.), bewerkt voedsel (als kaas, brood, fruit/groenteconserven, geconserveerde vis, ham, enz.) en sterk bewerkt voedsel (chips, hamburgers, ontbijtgranen, soepen, kant- en klare maaltijden, frisdrank, toetjes excl. Yoghurt, enz.), volgens een door de Wereldgezondheidsorganisatie gebruikte systematiek. Hieruit blijkt dat zelfs meer dan twee derde (69%) van het eten uit de fabrieken van de voedingsindustrie (d.w.z. in de categorieën bewerkt en sterk bewerkt voedsel) toegevoegde suikers bevat. Onder de producten met toegevoegde suikers zijn ook veel producten waar je het niet direct verwacht: maaltijdsalades, pastasaus, groenteconserven, vleesbeleg, gepaneerde vis, ovenkroketten, zoutjes, soep, brood(puntjes), kaas-uienbroodjes, worstenbroodjes, pita broodjes, kipkerriesalade, aardappelsalade, BBQ saus, mosterddip, beschuit, tomatenketchup, ontbijtgranen, toastjes en pindakaas.
Gevolgen
Steeds meer mensen hebben last van overgewicht. Er is sprake van een obesitasepidemie, stelt de Wereldgezondhedisorganisatie. De Nederlandse artsenorganisatie KNMG spreekt over dé belangrijkste bedreiging van onze gezondheid. De overconsumptie van suikers levert hierin een belangrijke bijdrage. Mede als gevolg hiervan sterven er meer mensen wereldwijd door ongezond eten dan door roken, onveilige sex, alcohol en drugs samen.
Inmiddels heeft bijna de helft (43%) van alle Nederlanders overgewicht en is 12% obees. Hierdoor hebben steeds meer mensen een verhoogde kans op obesitas, hart- en vaatziektes, diverse vormen van kanker en diabetes type 2 (suikerziekte), en stijgen de zorgkosten sterk. Jaap Seidell, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam, zegt dan ook in zijn boek Tegenwicht: “Dik worden is geen abnormale reactie op een normale omgeving, maar een normale reactie op een abnormale omgeving”: de obesogene maatschappij. Door de overdadige toevoeging van suikers, vet en zout aan alledaags voedsel en het aanbieden van junkfood ‘op elke straathoek’ in winkel- en uitgaansgebieden, krijgen consumenten teveel van deze stoffen binnen. Deze obesogene omgeving is de krachtige motor achter de wereldwijde obesitasepidemie.
Zelfregulering voedingsindustrie faalt
De Nederlandse overheid heeft met de voedselindustrie afspraken gemaakt om hoge zout-, suiker- en vetgehaltes in voedsel te reduceren in het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Maar deze afspraken zijn zeer zwak en worden door de wetenschappelijke adviescommissie die de minister zelf heeft aangesteld, als ‘matig ambitieus’ af geserveerd. Het falen van deze zelfregulering is ook door minister Schippers recent erkend. Ook zij constateert in een brief aan de Tweede Kamer van 9 december dat het Akkoord op het aantal toezeggingen van fabrikanten ‘achter loopt op de planning’ en ‘stevige vervolgstappen nodig zijn’. Desondanks blijft zij vertrouwen dat de voedselindustrie over de volksgezondheid zal waken; iets waar foodwatch absoluut niet in gelooft.
De minister maakt de klassieke fout waar de Wereldgezondheidsorganisatie al langer voor waarschuwt: “Het is geen enkel land gelukt om de obesitasepidemie in alle leeftijdsgroepen tot stilstand te brengen. Dit ligt niet aan een gebrek aan individuele wilskracht. Dit ligt aan een gebrek aan politieke wil, om het gevecht met de voedselindustrie aan te gaan.” foodwatch is dan ook vandaag een e-mailactie gestart tegen de zelfregulering en roept minister Schippers op zelf beleid op te stellen voor een gezonder voedselaanbod.
Consumenten helpen gezonder te eten is te bereiken middels een combinatie van maatregelen, zoals duidelijke etiketten op levensmiddelen en een lagere belasting op gezond voedsel dan op ongezond voedsel. Frisdrank- en andere junkfoodproducenten zouden de toegang tot scholen ontzegd moeten worden, en de overheid zou reclame voor junkfood gericht op kinderen moeten verbieden. Ook waarschuwingen voor suikerhoudende frisdranken helpen mensen bij het maken van een gezondere keuze.
