Uit onderzoek van foodwatch blijkt dat de populaire drinkpakjes die veel kinderen mee naar school krijgen, ongezonde suikerbommen zijn: bijna één op de vier drinkpakjes bevat zelfs meer suikers dan Coca-Cola. Cola is al extreem zoet met zo’n vijf suikerklontjes per glas. De Gezondheidsraad waarschuwde afgelopen najaar in haar nieuwe Richtlijnen goede voeding al voor te hoge consumptie van gesuikerde dranken vanwege het risico op diabetes type 2, hartziekten en beroerte.
Een kind van acht consumeert jaarlijks ruim zijn of haar eigen gewicht aan suikers: 51 kilo. Hiervan is pakweg de helft tafelsuiker. foodwatch onderzocht 194 drinkpakjes die de grote vijf supermarkten verkopen. Onder de 45 drinkpakjes met meer suikers dan Cola bevinden zich veel ‘vruchten’-drankjes met toegevoegd suiker, chocomel en drinkyoghurts. Minister Schippers erkent de noodzaak van een reductie van suiker, vet en zout in levensmiddelen en heeft haar hoop gevestigd op zelfregulering middels het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Deze zelfregulering faalt echter. Zelfs de minister gaf afgelopen december in een brief aan de Tweede Kamer toe dat de door de fabrikanten voorgestelde maatregelen ‘niet erg ambitieus zijn’. foodwatch roept Minister Schippers in een e-mailactie op om de gezondheid van consumenten niet langer in handen van de voedselindustrie te leggen en zelf maatregelen te nemen.
Resultaten onderzoek ‘Coca-Cola index’: 23% pakjes (45 van de 194) bevat meer suiker dan cola
foodwatch onderzocht van de grootste vijf supermarkten – Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi en Plus – het assortiment van drinkpakjes (200 ml), die veel schoolgaande kinderen dagelijks drinken. In totaal werden 194 drinkpakjes onderzocht op suikergehalte (mono- en disachariden). Gemiddeld bevatten de onderzochte drinkpakje 8,1 gram suikers per 100 ml, oftewel vier suikerklontjes (á 4 gram) per pakje (200ml). De (151) drinkpakjes zonder kunstmatige zoetstoffen bevatten gemiddeld zelfs 9,1 gram suiker per 100 ml, oftewel 4,5 suikerklontjes per pakje. foodwatch voerde ook een ‘Coca-Cola index’ uit, naar analogie van de bekende Big Mac-index. Daarvoor vergeleek foodwatch het suikergehalte van een reguliere Coca-Cola (10,6 gram suiker per 100 milliliter, ofwel 5 suikerklontjes per glas van 200 ml), met het suikergehalte in de drinkpakjes. 45 drinkpakjes (23%) blijken zo extreem zoet dat ze zelfs meer suikers bevatten dan Coca-Cola. Diverse pakjes drinkyoghurt bevatten zelfs 13 gram suiker per 100 ml: 6,5 suikerklontjes per pakje. De oplossing waar de voedselindustrie mondjesmaat mee komt, is geen structurele oplossing: door het toevoegen van kunstmatige zoetstoffen naast de vaak nog aanwezige suikers, blijven de drinkpakjes extreem zoet. Zelfs drankjes waar al vijf tot acht gram suikers per 100 ml in zit (2,5 tot 4 suikerklontjes per pakje) worden nog verder aangezoet, met een uitschieter van een kunstmatig gezoet vruchtendrankje waar al 10 gram suikers per 100 ml in zit. Deze kunstmatige zoetstoffen worden echter helemaal niet als gezond alternatief voor suiker gezien door de Wereldgezondheidsorganisatie en de specialisten van de Universiteit van Harvard. Harvard is kritisch op kunstmatige zoetstoffen omdat de lange termijn effecten niet bekend zijn, ze mogelijk het risico op diabetes type 2 verhogen en je verzadigingsgevoel mogelijk in de war brengen met juist een gewichtstoename tot gevolg.
Gezondheidsgevolgen consumptie suikerhoudende (fris)dranken steeds duidelijker
Afgelopen najaar publiceerde de Gezondheidsraad de Richtlijnen goede voeding 2015, een nieuw voedingsadvies dat voor de komende jaren richting moet geven aan wat mensen meer of minder zouden moeten eten. De hoofdboodschap van dit nieuwe voedingsadvies is: eet meer plantaardig en drink minder suikerhoudende dranken. Deze dranken worden door de Gezondheidsraad in verband gebracht met een verhoogd risico op obesitas, diabetes type 2, hartziekten en beroerte.
(Fris)Dranken wereldwijd onder vuur – eerste maatregelen in andere landen genomen
Waar zuiveldrankjes naast de enorme hoeveelheid suiker, ook nog wat gezonde stoffen bevatten en enig verzadigd gevoel geven, zijn frisdranken vooral ‘lege calorieën’. De specialisten van de Universiteit van Harvard geven aan dat suikerhoudende frisdranken een belangrijke factor zijn in de obesitascrisis. Ze geven geen verzadigingsgevoel ondanks de vele calorieën en zouden zelfs kunnen aanzetten tot extra eten. Harvard ziet een duidelijke relatie tussen frisdranken, diabetes type 2 en hartziekten. Daarnaast lijkt er een relatie met jicht, obesitas en abnormale botontwikkeling.
Om die reden gaan in steeds meer landen stemmen op voor een suikertax op frisdranken, zoals in Mexico wordt toegepast en waar goede resultaten mee lijken te worden geboekt. Ook lijken gezondheidswaarschuwingen op frisdrank(reclames) beloftevol, zoals San Francisco laat zien. Kindermarketing voor ongezonde producten als frisdranken wordt in veel landen (gedeeltelijk) aan banden gelegd. In Engeland is marktleider Tesco gestopt met de verkoop van drinkpakjes met toegevoegde suikers. Ten slotte wil foodwatch dat gezondheids- en voedingsclaims die een gezond product suggereren, niet op ongezonde producten als frisdranken zouden mogen staan omdat ze misleiding in de hand werken; een maatregel waar in Europa veel stemmen over opgaan.
(Gebrek aan) beleid in Nederland
Het huidige kabinet zet, onder leiding van Minister Schippers, vooral in op zelfregulering. Met het Akkoord Verbetering Productsamenstelling probeert zij met verschillende sectoren tot vrijwillige afspraken te komen voor de reductie van suiker, (verzadigd) vet en zout. Het Akkoord dat begin 2014 is gesloten heeft enkele plannen opgeleverd, maar die stellen weinig voor. Zo heeft de frisdrankindustrie de intentie uitgesproken om maatregelen te nemen die leiden tot 10% reductie van suikers in 2020, en zeggen producenten van zuiveldrankjes te werken aan maatregelen die in hun verwachting een reductie van 5% aan toegevoegde suikers geeft in 3 jaar (ofwel: 3% netto suikerreductie). Zelfs minister Schippers moest afgelopen december in een brief aan de Tweede Kamer erkennen: “De wetenschappelijke adviescommissie (WAC) heeft geconstateerd dat de reductiestappen van de gemaakte afspraken, gerelateerd aan de doelstellingen van het Akkoord, niet erg ambitieus zijn.”
E-mailactie foodwatch
foodwatch is een e-mailactie gestart om minister Schippers te vragen af te stappen van haar zelfreguleringsbeleid. De gezondheid van consumenten – zeker die van kinderen – hoort niet in handen van de voedselindustrie te liggen. Initiatieven in verschillende landen laten zien dat effectieve maatregelen te nemen zijn op het gebied van een suikertax en gezondheidswaarschuwingen. Maar ook zijn restricties op kindermarketing en gezondheids- en voedingsclaims op ongezonde producten nodig. foodwatch wil dat de minister deze mogelijkheden verder verkent en als basis neemt voor haar beleid rond gezonde voeding.
