Hoe ziet het virus van morgen eruit? En hoe kunnen we ons daarop voorbereiden? In een geglobaliseerde wereld zijn we kwetsbaar en is niemand onvindbaar voor het volgende virus. Voor veel artsen en wetenschappers komt de corona-crisis niet als een verrassing.
In VPRO Tegenlicht een gesprek met virusjager Ron Fouchier, viroloog aan het Erasmus MC en een internationale sleutelfiguur in de virologie. Wat staat ons in de toekomst te wachten aan nieuwe virussen? Hoe kwetsbaar zijn we? Virussen ontwikkelen zich snel en slim. Kunnen mensen ook slimmer worden en zich wapenen?
Pandemie niet onverwacht
We hadden het kunnen weten, dat er een pandemie zou komen. Het is niet de eerste en zeker niet de laatste keer. En toch waren we er niet echt klaar voor. Ron Fouchier zou je een virusjager mogen noemen. Zijn wetenschappelijk carrière bestaat uit onderzoek naar virussen. Hij is hoogleraar moleculaire virologie en plaatsvervangend hoofd van de Afdeling Viroscience van het Erasmus MC. Het Rotterdamse laboratorium staat hoog aangeschreven en wordt bij nieuwe virusuitbraken zoals Sars, Mers, Ebola, Zika en Corona steevast gevraagd om advies en hulp bij onderzoek. En dat zal nog vaak gebeuren want deze crisis staat niet op zich…
De evolutie van virussen
Fouchier is een internationale autoriteit op het gebied van griepvirussen. Hij probeert niet alleen de (ziekmakende) werking van verschillende virussen te duiden, maar wil ook de evolutie van virussen kunnen voorspellen en een universeel griepvaccin maken. Een vaccin tegen corona is in de maak. Ligt daar de hoop voor de toekomst? Of is daar meer voor nodig? Virussen veroorzaken rampspoed maar ze kunnen ook onze vriend zijn. Daarom wil hij ook ‘uitgeklede’ virussen produceren om ziektes zoals alvleesklierkanker of hersentumoren te genezen met nieuwe virustherapieën.
Geheim virus
Al in 2011 hebben Fouchier en zijn team in het kader van hun onderzoek een nieuw virus gemaakt, dat een pandemie zou kunnen veroorzaken. Die ontdekking werd internationaal bekend, maar de resultaten mochten niet openbaar gemaakt worden. Men vreesde dat de kennis misbruikt zou kunnen worden voor biologische oorlogsvoering. Zelf dacht Fouchier met zijn ontdekking juist een bijdrage aan de volksgezondheid te hebben geleverd.
De virussen van morgen
Hoe gaan virussen in de toekomst evolueren en hoe kunnen wij ons daartegen wapenen? Is onze kwetsbaarheid een feit en moeten we een leven met meer risico’s aanvaarden? Of gaan we meer in onderzoek investeren, die kennis gebruiken voor de lange termijn en echt anders leven?
Met
- Ron Fouchier, hoogleraar virologie, Erasmus Universiteit
- Marion Koopmans, hoogleraar virologie en hoofd afdeling Viroscience, Erasmus Universiteit
Regie: Rob van Hattum
Eindredactie: Doke Romeijn & Bregtje van der Haak