In de stralende dagen rond prinsjesdag haalt de VVD kernenergie weer eens uit de stal. Dit keer onderbouwd met een wc-eend rapport (weet je nog: wij van wc-eend adviseren wc-eend) van een pro-kernenergieclub uit Wenen, die ook een vinger in de pap heeft bij Borssele. Behalve dat het rapport alles behalve onafhankelijk is, rekent het ook vals.
Alsof dat niet voldoende aanleiding voor scepsis is, komt het rapport ook met een tegenovergestelde conclusie van een eerder rapport van Berenschot en Kalavasta, dat concludeert dat kernenergie te duur is voor Nederland.
Belangenverstrengeling
Waar komt Enco plots vandaan als onderzoeksburo? Enco is ontstaan uit het Internationaal Atoom Agentschap IAEA in Wenen, en levert, volgens hun eigen website, “advies op maat, afgestemd op de wensen van de klant”.
Namen van bestuurders of medewerkers zoek je vergeefs op de site, maar directeur B.Tomic is bekend in Nederland. Hij is één van de twee EPZ-leden van de Borssele Benchmark Commissie van de Kerncentrale Borssele, lezen we bij LAKA. Dat mag belangenverstrengeling heten.
Truc
Hoe komt Enco nu plots tot de conclusie dat kernenergie goedkoper zou zijn dan wind of zon? Dat zit hem in drie rekentrucs:
- tot nu toe werden kerncentrales afgeschreven over 40 jaar. In de nieuwe berekeningen wordt dat opgerekt naar 60 jaar, en er wordt zelfs gesproken over de mogelijkheid van 80 jaar;
- er worden nu netwerkinvesteringen meegerekend en toegerekend aan wind en zon;
- er wordt vanuit gegaan dat aanbesteding collectief voor meerdere projecten kan gebeuren.
Inmiddels heeft ook Kalavasta het Enco rapport doorgerekend en concludeert:
- De investeringskosten van zon en wind in 2040 bij Enco zijn hoger dan de huidige investeringskosten.
- Enco negeert in haar modellering de regels van de Nederlandse elektriciteitsmarkt; het gaat ervan uit dat kerncentrales in de toekomst 95% van de tijd draaien.
- Enco gaat uit van een ander overkoepelend energiesysteem dan wat we op basis van de plannen van de overheid kennen – bij ENCO is het aandeel wind en zon in de stroommix 50% in 2040, maar op basis van de plannen uit het Klimaatakkoord is dit aandeel reeds 70% in 2030.
- Enco voert daarnaast geen gedegen systeemmodellering van het Nederlandse energiesysteem uit, maar enkel een eerste orde analyse waarbij het voor een systeemanalyse resultaten uit andere studies (die ook geen betrekking hadden op het Nederlandse energiesysteem) citeert.
- Enco heeft naar ons weten geen peer review gedaan waarbij eerder genoemde afwijkingen en tekortkomingen wellicht ontdekt hadden kunnen worden.
En o ja, er moet natuurlijk subsidie bij.
De werkelijkheid
Het Enco-sprookje van goedkope kernenergie staat in schril contrast met de realiteit. De meest recente ervaringen, zoals Hinkley Point, dat projecten én eindeloos uitlopen én meerdere keren duurder uitvallen dan begroot. De stroom voor het VK zou hierdoor drie keer duurder worden dan die van schone bronnen.
In Finland ontstonden er al scheurtjes in de mantels tijdens de bouw van een nieuwe kerncentrale. Verder waren er vergelijkbare problemen.
Foute uitgangspunten: snelheid relevanter dan prijs
Terwijl het rapport focust op de prijs, is dat maar één aspect van het probleem, waarvoor kernenergie een oplossing zou moeten zijn. Het andere is tijd. Het gaat om reduceren van uitstoot van CO2, en dat moet op tijd gebeuren. Nu dus. Capaciteit voor wind- en zonne-energie kun je snel bouwen. Een kerncentrale kost in de praktijk tussen 15 en 20 jaar. In de tussentijd malen kolen en gascentrales gewoon door en pompen meer CO2 de atmosfeer in.
Ergo, door in te zetten op kernenergie halen we de korte termijn klimaatdoelen niet. En die zijn cruciaal voor het stoppen van de opwarming. Over 20 jaar hoeft het waarschijnlijk niet meer.
Nog een aardige overeenkomst met wc-eend: als advies een Duits-talig accent heeft, dan geloven we het eerder. Althans, bij de VVD is dat kennelijk nog zo….
