• Service
  • Over ons
  • Leden
  • Vacatures
  • Contact
Duurzaamnieuws
  • Home
  • Nieuws
  • Kort nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Klimaat
  • Economie
  • Vakantie
  • Corona
  • Kantelpunten
  • Zoek
  • Menu Menu

Zo meet je brede welvaart en duurzaamheid in de economie

16 februari 2021|doorGastauteur|ineconomie, indicatoren

brede welvaart

Hoe meet je een duurzame economie? De traditionele indicator, het BNP of bruto nationaal product, is daar niet geschikt voor. Daarover zijn velen het inmiddels eens. Ook het Platform DSE (Duurzame en solidaire economie) heeft zich gedurende de laatste decennia vele malen bemoeid met de manier waarop welvaart en welzijn worden gemeten. Die discussie is in steeds meer gremia gevoerd en heeft ook in de politiek weerklank gevonden. Dat heeft er toe geleid dat regering en Kamer besloten over te gaan op een andere manier van meten. Lou Keune doet verslag.

Die andere manier van meten heeft inmiddels beslag gekregen in de jaarlijkse Monitor Brede Welvaart van het CBS. Die Monitor kan gezien worden als een dashboard van belangrijke gegevens over welvaart. Jaarlijks wordt zo door het CBS gerapporteerd over de ontwikkeling van de verschillende welvaartsgebieden. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de ontwikkeling van de welvaart in Nederland (‘hier en nu’), maar ook naar de samenhang met de gevolgen daarvan voor andere, en met name ontwikkelingslanden (‘elders’), en voor toekomstige generaties (‘later’). Een niet onbelangrijke stap vooruit, althans op gebieden van welvaartsmeting.

Urgente problemen

Toch bleven wij ontevreden met de manier waarop daarmee in de praktijk werd omgegaan. De monitor kreeg veel aandacht en waardering. Maar de doorwerking in het beleid bleef uit, ondanks de voorgenomen plannen om brede welvaart meer te integreren in de beleidscyclus. (Kamerbrief 6 december 2019 van de ministers Wiebes en Hoekstra) En ja, dat nieuwe beleid was nu juist de bedoeling. Het ging en gaat erom dat het beleid verandert in de richting van een eerlijke, duurzame en solidaire economie. Eerst en vooral moeten juist de actuele grootschalige wereldwijde en urgente sociale en ecologische problemen aangepakt worden. Brede Welvaart moet richting gevend worden in dat beleid. En daarvoor moeten dan instrumenten ontwikkeld worden die bijvoorbeeld het begrotingsbeleid helpen veranderen.

Belangrijke beperking

Juist wat dat aangaat is onlangs een niet onbelangrijke stap aangekondigd. In een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer berichten de drie grote nationale planbureaus Centraal Planbureau (CPB), Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat zij het begrip Brede Welvaart en de daaraan verbonden principes, inclusief de onderscheidingen in ‘hier en nu’, ‘later’ en ‘elders’ overnemen. Zij zien het als hun toekomstige taak om instrumenten te ontwikkelen voor de gewenste doorvoering van veranderingen in de beleidsontwikkeling. Daarvoor zal worden gewerkt aan een dashboard van gegevens en instrumentele mogelijkheden.

speedcomfort radiatorventilator

Nu brengen zij wel een belangrijke beperking aan. Volgens hen is het ondoenlijk om alle gegevens die met de Monitor ontwikkeld zijn te vertalen in beleidsinstrumenten. Daarom stellen zij voor te gaan werken met een ‘kernset’ van indicatoren. Dus niet met alle indicatoren die gebruikt zijn in de Monitor maar met een selectie daarvan. Bovendien is het hun streven te gaan werken met deelsets om drie hoofdgebieden, ook wel domeinen genoemd, te bedienen: het domein economie, het domein sociale en culturele indicatoren, en het domein fysieke leefomgeving. Voor ieder domein geven zij aan op welke indicatoren zij willen koersen.

Klassieke stokpaardjes

Niet toevallig correspondeert deze driedeling in domeinen met het drietal bureaus. Dat komt ook terug in hun verwijzing naar de hoofdrapporten waarmee zij hun bevindingen op dit moment weergeven. Voor het CPB is dat het jaarlijkse rapport Macro-Economische Verkenning, voor het SCP het rapport Sociale Staat van Nederland, en voor het PBL de Balans van de Leefomgeving en het Compendium van de Leefomgeving, de Klimaat- en Energieverkenning (KEV), de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER), het dashboard Beleidsrelevante Natuurindicatoren en de Monitor Nationale Omgevingsvisie.

Met deze plannen zetten de drie planbureaus een belangrijke stap vooruit. Dat neemt niet weg dat wij er toch moeite mee hebben. Die is gelegen in het verschijnsel dat de drie instellingen ieder hun eigen terrein houden. Daarmee heeft deze indeling een wezenlijke invloed op de manier van indelen en ontwikkelen van de kerndata. Het wordt een schoolvoorbeeld van hoe een indeling in instituten bepaalt hoe je naar de aanpak van de grote maatschappelijke en ecologisch vraagstukken moet kijken. En dat kan zich wreken. Neem het onderwerp economie. Daarvoor komt het CPB met zijn klassieke stokpaardjes: BBP, werkgelegenheid, inkomens, fysiek, kennis en menselijk kapitaalgoederenvoorraad. Dat suggereert dat de andere bureaus niet economische thema’s behandelen.

Onttrokken waarden

Bijvoorbeeld de maatstaf BBP van het CPB. Zoals bekend mag worden verondersteld is deze maatstaf zeer inadequaat om de stand van de economie goed te beschrijven. Het begrip suggereert dat het een beeld geeft van de in een periode gerealiseerde toegevoegde waarden. De makke daarbij is dat daarmee toegevoegde waarden die buiten de geldeconomie worden gerealiseerd, bijvoorbeeld huishoudelijke arbeid en mantelzorg, niet worden meegewogen bij de beleidsbepaling. En dat geldt evenzeer voor allerlei vormen van onttrokken waarden, zoals milieuschades, alleen al omdat ze nog niet met geld gemeten worden. En dat nog los van hoe bepaalde indicatoren geïnterpreteerd zullen worden.

Het kan best zijn dat aan regering en Kamer door het PBL geadviseerd moet worden te streven naar een krimp van het verbruik van sociale en ecologische bronnen, een krimpeconomie dus. Dit botst dan met de traditie van het CPB om een stijging van het BBP als positief te waarderen, en een daling negatief. Deze institutioneel geïnspireerde driedeling kan dus betekenen dat de drie bureaus met tegenstrijdige adviezen komen. Terwijl we juist nu veel meer integraal beleid nodig hebben.

Heldere beleidsvoorbereiding

Daarmee doemt een misschien nog wel gevaarlijker probleem op. Dat is dat de drie bureaus ieder een eigen versie gaan ontwikkelen van de vertaling van het begrip Brede Welvaart, in wat past in hún traditie van het ontwikkelen van inzichten en adviezen. Dat gevaar weerspiegelt zich in de set van deeldata die ieder bureau wil gaan ontwikkelen en vertalen in beleidsinstrumenten. Wat is dan het verband tussen de drie sets van deeldata en de aparte CBS gegevens? Zitten wij straks niet opgescheept met uiteindelijk vier monitoren van Brede Welvaart: van ieder van de drie planbureaus en van het CBS?

Kortom, wij hebben best wel waardering voor dit initiatief van de drie planbureaus. Maar de institutioneel bepaalde indeling in deelsets is een voedingsbodem voor het verder berijden van eigen stokpaardjes in plaats van een heldere, geïntegreerde en gezamenlijke beleidsvoorbereiding.

Lou Keune, mede-oprichter van het Platform DSE, waar dit artikel eerder verscheen.
Met medewerking van John Huige, Jan Juffermans en Gerrit Stegehuis

Lees ook: Monitor brede welvaart, halve waarheid of hele leugen?

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
  • Delen op Facebook
  • Delen op LinkedIn
  • Delen via e-mail
Goed dat je Duurzaamnieuws leest. Hier vind je breed inzicht in actuele ontwikkelingen rond duurzaamheid, klimaat en veiligheid. Dat bieden we onafhankelijk, zonder subsidies, overheidssteun of rijke aandeelhouders, maar vooral met hulp van bijdragen van onze lezers. We willen zo lang mogelijk onze informatie gratis aanbieden en voor iedereen toegankelijk houden, omdat het zo belangrijk is dat iedereen meedoet aan de omslag naar duurzaamheid en daar goed en eerlijk over geïnformeerd is.

Dit is een belangrijke tijd, waarin we de richting van de toekomst bepalen. Krijgen we klimaatverandering en de pandemie onder controle? Kunnen we onze veiligheid in stand houden? Nemen we de juiste maatregelen, ook voor een eerlijker samenleving? Als je kunt, is dit een mooi moment om ons te helpen. Steun ons als lid of donateur. Dank je wel.

Hier kun je lid worden.
En hier kun je doneren.



Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.

Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws

Nieuws

  • misleidende reclame shell TNO: beperk reclame voor klimaatbelastende producten22 maart 2023 - 14:58
  • echte ongemakkelijke waarheid ipcc Syntheserapport IPCC: laatste kans om klimaat te redden20 maart 2023 - 17:12
  • Elektrische bus van VDL Recht op bereikbaarheid voor elke Nederlander, vindt kabinet19 maart 2023 - 13:51
  • Duurzaam de week door DDWD Duurzaam De Week Door – 1118 maart 2023 - 12:43
  • vogelziekte plasticose Zeevogels ziek van plastic: plasticose12 maart 2023 - 10:45

Inzicht

  • toekomst van ons voedselRegeneratieve landbouw moet concreter en beter meetbaar22 maart 2023 - 15:06
  • agro industrieZorgen groene subsidies voor meer protectionisme?19 maart 2023 - 14:19
  • plastic afval Wat kan ik daar nu aan doen?11 maart 2023 - 10:16

Opinie

  • nieuwe duurzaamheid houdt ons overeind We hebben een nieuwe duurzaamheid nodig4 januari 2023 - 17:01
  • ontmenselijking 2022 het jaar van ontmenselijking11 december 2022 - 11:00
  • Een sprong in de tijd9 november 2022 - 09:16

Duurzaamnieuws wordt mede mogelijk gemaakt door:

elektrischeautolease.nl - elektrische auto leasen

energie aanbiedingen
energie vergelijken

Service

  • Gratis nieuwsbrief
  • Lid worden
  • Doneren
  • Privacy policy
  • Blog
  • Mastodon

Rubrieken

  • Nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Info

Onderwerpen

  • Energie
  • Economie
  • Klimaat
  • Voeding
  • Hormoonverstoorders
  • Kantelpunten
  • Corona

Creative Commons-Licentie

CC uitsluitend van toepassing op tekst redactie. Overige content alle rechten voorbehouden aan auteurs / producenten.

Duurzaamnieuws, nieuws over duurzaamheid

is een uitgave van stichting iNSnet.

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
duurzaam nieuws en duurzame informatie op facebook
duurzaam nieuws en duurzame informatie op twitter
duurzaam nieuws en duurzame informatie op rss
Zeilend vrachtschip is goed voor duurzaam transportComfortabel leven in een energieneutraal huis zonder warmtepomp
Scroll naar bovenzijde

AVG Toestemmingen

Bij duurzaamnieuws.nl nemen wij uw recht op privacy serieus. Wij plaatsen enkele cookies die nodig zijn om onze website optimaal te laten functioneren. Onderstaand ziet u welke verplichte en optionele toestemmingen u ons verleent om uw persoongegevens te verwerken op deze website. Als u deze toestemmingen wilt intrekken klikt u op 'Vergeet mij' onderaan deze pagina.

Privacy verklaring | Sluiten
Instellingen