22 tips om je tuin klimaatbestendig te maken

Dat het klimaat verandert is geen nieuws meer. We zijn op allerlei manieren bezig om de klimaatverandering af te remmen en tegen te gaan. Tegelijk is het wel zaak om klaar te zijn voor de gevolgen die nu al merkbaar zijn. Bijvoorbeeld met een klimaatbestendige tuin. [update]

Maar hoe doe je dat in een klimaat waarin het weken kurkdroog is en dan het water weer met bakken naar beneden komt?

De truc is ervoor te zorgen dat de tuin het teveel aan water gemakkelijk op kan nemen. En dat de tuin het water niet te snel weer verliest als het ineens heet en droog is, zegt Katharine Hone van Permacultuur Zwolle op haar website.

Organisch materiaal is daarbij heel belangrijk, want in de bodem gedraagt het zich als een spons. Het neemt water op en houdt het vast en laat het langzaam weer los.

Permacultuur is klimaatbestendig

De ideale manier om je tuin klimaatbestendig te maken is het volgen van de regels van permacultuur.  Dat is eigenlijk niet veel meer dan kijken hoe de natuur het zelf doet, en dat zoveel mogelijk op kleine schaal nadoen. Met inheemse plantensoorten, veel afwisseling en een bedekte bodem, geen kunstmest en vooral ook voldoende schaduw en windluwe plekken (tegen uitdrogen).

Je tuin ombouwen naar permacultuur is in veel gevallen een hele ingreep. Daarom alvast deze 22 tips en oplossingen waarmee je al flinke stappen kunt zetten naar een klimaatbestendige tuin.

Wist je trouwens dat je niet zo’n heel grote tuin nodig hebt om een moestuin te maken waarvan je lang kunt eten?

1. Breng waterdoorlatende bodembedekkers aan

Deze halfverhardingen zorgen ervoor dat het water wordt afgegeven aan de grond in plaats van dat het wordt afgevoerd naar het riool. Dit vermindert de druk op het riool. Het voordeel is ook dat de grond water opneemt, waardoor het grondwaterpeil de kans krijgt om aangevuld te worden. 

2. Voeg bodemverbeteraars toe

Wanneer de bodem gezond is houdt deze water beter vast. Een gezonde bodem bevat namelijk meer lucht. Een gezonde bodem is te creëren door middel van bodemverbeteraars. Daarnaast zorgen bodemverbeteraars voor een hele goede basis voor de planten en bloemen in de tuin. 

3. Plaats een regenton

Wanneer een regenpijp wordt afgekoppeld van het riool is één van de maatregelen waarmee dit gecombineerd kan worden een regenton. Vervolgens kan het water dat met een regenton is opgevangen hergebruikt worden voor bijvoorbeeld het besproeien van de tuin. 

4. Koppel de regenpijp af

Er is een manier om het riool te ontlasten van teveel water; door simpelweg de regenpijp af te koppelen van het riool en het water af te voeren naar een regenton, vijver of infiltratievlak.

5. Leg een open goot aan

Via de open goot wordt water weggeleid van ‘probleemgebieden’ naar gebieden in de tuin waar het water de kans krijgt weg te zakken in de grond of waar het tijdelijk kan worden opgeslagen. 

6. Maak een grindkoffer

Een grindkoffer is eigenlijk niks meer dan een kuil gevuld met grind. Het water wordt simpelweg opgevangen in deze grindkoffer waarna het rustig de tijd heeft om weg te zakken in de bodem. 

7. Creëer hoogteverschil

Door hoogteverschil kan het water naar een plek geleid worden waar het de kans krijgt om weg zakken in de grond. Het water moet dus wel ergens heen geleid worden. 

8. Plaats infiltratie onder de grond

Wanneer er wat minder ruimte beschikbaar is kan water tijdelijk opgeslagen worden in deze ondergrondse voorziening en geleidelijk aan afgegeven aan de bodem. Hierdoor wordt het riool ontlast en het grondwater wordt makkelijker op peil gehouden.

9. Plaats een regenwaterschutting

Eigenlijk hetzelfde principe als een regenton; vangt regenwater op via bijvoorbeeld de regenpijp vanaf het dak van een woning of schuur. Het water loopt in plaats van het riool de regenwaterschutting in. 

10. Maak een regenhergebruiksinstallatie

Ongeveer de helft van ons drinkwater wordt gebruikt voor toepassingen waarvoor ook water van een wat mindere kwaliteit gebruikt kan worden. Zoals regenwater dus. Bijvoorbeeld voor het doorspoelen van het toilet, de wasmachine en het sproeien van de tuin. Maar hiervoor dient dus wel een regenhergebruiksinstallatie aanwezig te zijn. 

11. Zorg voor voldoende schaduw

Het creëren van schaduw is een simpele maatregel maar het biedt wel vele voordelen. Zo zorgt de schaduw uiteraard direct voor minder hitte in de tuin op een warme zomerse dag. Daarnaast zorgt schaduw ervoor dat de bodem minder snel uitdroogt. Het is dus ook een waterbesparende maatregel; wanneer er wordt gesproeid krijgt het water de kans de bodem in te zakken. 

12. Leg een slim bewateringssysteem aan

Een slim bewateringssysteem kan helpen water te besparen. Door middel van een app kan namelijk precies ingesteld worden wanneer en hoeveel water planten moeten krijgen. 

13. Doe mee met Steenbreek: tegels eruit, groen erin

Hoe minder betegeling hoe beter. Maar, dat betekent niet dat er helemaal geen tuintegels meer gebruikt kunnen worden. Tuintegels zijn onderhoudsvriendelijk en gewoon erg modern en mooi. Probeer om maximaal de helft van de tuin te betegelen. 

14. Leg een infiltratievlak aan

Een infiltratievlak is een verlaagd stukje tuin, een soort ondiepe kuil. Let er wel op dat wanneer gekozen wordt voor beplanting in het infiltratievlak, deze beplanting geschikt is voor een natte bodem. 

15. Zorg voor grote voegen tussen tuintegels

Een andere manier om bestrating te combineren met waterdoorlatend oppervlak is het gebruik van grote voegen. Grote voegen betekent immers minder tegeloppervlak. Vanzelfsprekend: hoe groter de voegen hoe meer water weg kan zakken naar de bodem en hoe meer het riool ontlast wordt. 

16. Maak een groene gevel

Het aanleggen van een groene gevel biedt meerdere voordelen. Stap één is het verwijderen van een strook tegels/bestrating tegen de woning. Dat zorgt ervoor dat het regenwater dat langs de woning/schuur/garage naar beneden loopt kan worden opgenomen door de bodem. Ten tweede zorgt een groene gevel voor beschutting voor onder andere bijen en vlinders. Tenslotte zorgt een groene gevel voor de nodige verkoeling, zowel in huis als in de tuin. 

17. Kies beplanting voor een droge bodem

Wanneer er in (gedeeltes van) een tuin droge bodem aanwezig is waarin beplanting geplaatst gaat worden, dan is het wel van belang dat dit beplanting is welke geschikt is voor relatief droge grond. 

18. Of kies juist voor beplanting voor een natte bodem

Wanneer er in een tuin nattere stukken aanwezig zijn, zoals een infiltratieveldje, een lager gelegen grindstook of met zwarte grond bedekt stuk tuin, dan kan hier prima beplanting in geplaatst worden. Mits deze beplanting bestand is tegen een natte bodem. 

19. Leg een gazon aan

Waar een gazon ligt kunnen geen tegels liggen. Op een gazon kan het water de grond in trekken waardoor het niet afgevoerd hoeft te worden richting het riool. Met een klein budget kan al een mooi gazon worden aangelegd 

20. Maak een moestuintje

Een moestuintje houdt geen warmte vast. Hierdoor blijft er op zonnige dagen ook minder hitte in de tuin hangen. Daarnaast absorbeert de bodem van een moestuintje veel water. 

21. Leg een regenwatervijver aan

Een regenwatervijver biedt ruimte om overtollig regenwater op te slaan. Een zeer natuurlijk ogende manier van het opslaan van water en dus een mooie toevoeging aan de tuin. 

22. Zorg voor groene daken

Groene daken kunnen zowel op de woning als op de schuur/garage worden aangelegd. Wanneer het gaat om een woning dan kan zowel op een hellend dak als op een plat dak (of op een dakkapel) een groen dak worden aangelegd.

Alles bij elkaar is het een hele lijst van maatregelen en mogelijkheden, die je natuurlijk niet allemaal in je tuin kan realiseren. Maar bedenk dat elke van deze mogelijkheden een echte bijdrage levert aan een klimaatbestendige tuin. Nog een laatste tip: kijk ook eens naar wat je samen met je buren of buurtbewoners kan doen. Dat levert misschien nog nieuwe creatieve ideeën op.