Het coronavirus uit Wuhan in China bedreigt niet alleen onze gezondheid, maar ook die van de planeet. Door de uitbraak en door de reactie van de Chinese overheid daarop, wordt het vrijwel onmogelijk om de doelen voor duurzame energie nog te halen.
China is de werkplaats van de wereld. Er is bijna geen product meer te bedenken, of er zitten wel componenten in die in China worden gemaakt. Als ze al niet helemaal in China worden gefabriceerd. En veel fabrieken liggen nu voor onbepaalde tijd stil.
Die dreiging geldt nog sterker voor producten in de elektrische keten: van auto's en autobatterijen tot smartphones en windturbines. Veruit de grootste aantallen elektrische motoren, batterijen en elektrische en elektronische componenten komen uit China. En elektrificatie is een van de peilers onder de verduurzaming van onze samenleving.
Eerste slachtoffer
Het eerste grote slachtoffer is al gevallen: het Koreaanse Hyundai heeft een autofabriek moeten sluiten omdat een vitaal onderdeel uit China niet meer geleverd wordt. Daarmee viel een complete keten stil. Dat gaat op meer plaatsen gebeuren.
Het valt dan ook te verwachten dat binnenkort de wachttijden voor levering van elektrische auto's flink zullen oplopen en de bouw van wind- en zonneparken wordt vertraagd. Wanneer die situatie langer aanhoudt zullen er bedrijven gaan omvallen, waardoor de capaciteit voor de fabricage van duurzame producten structureel gaat afnemen.
De economische schade die daaruit voortvloeit zal goed voelbaar zijn: golven van werkloosheid en kapitaalvernietiging in de meest betrokken sectoren, naast de al genoemde ook toerisme en transport, zullen de economie flinke schade toebrengen. Wie denkt dat een tragere economie wellicht goed nieuws is voor een duurzamere wereld, kan bedrogen uitkomen. Want ook het geld om in duurzaamheid te investeren dreigt dan te verdampen.
China groot risico voor een duurzame samenleving
Het aanzien van China als economische macht staat in schril contrast met de leefomstandigheden van de meeste inwoners van het land. Zeggen dat de hygiënische omstandigheden er te wensen overlaten is een understatement van Chinese omvang. Dat maakt de bevolking meer dan gemiddeld kwetsbaar voor grootschalige infecties.
De positie die China inneemt in de wereldeconomie en de invloed die het daarop heeft stelt de rest van de wereld bloot aan die risico's, zoals we nu opnieuw ervaren.
Maar er is meer. In China wordt er ook driftig geknutseld met genetisch materiaal, officieel, dan wel in de schaduwgebieden van de wetenschap. Daarover komt af en toe informatie naar buiten, maar uit de gesloten Chinese systemen meestal niet.
Besmetting van natuurlijk materiaal met gemanipuleerde genen is dan altijd een realistische mogelijkheid. En vrijkomen van zulk materiaal door een menselijke fout kan catastrofale gevolgen hebben, juist in een land als China. Dat is geen complotdenken, maar een analyse van bestaande risico's op basis van feiten.
Ten slotte kun je de vraag stellen of de huidige maatregelen proportioneel zijn met het gezondheidsrisico van een besmetting door het nieuwe coronavirus.
Ter vergelijking keken we naar de laatste griepgolf in de VS. In dat land alleen raakten in de winter van 2018 naar 2019 35 miljoen mensen besmet met het griepvirus, en overleden er maar liefst ruim 34.000 personen aan. Toch vertrok er geen vliegtuig of trein later door (behalve dan wellicht door een zieke piloot of bestuurder).
Wereldwijd krijgen tot een miljard mensen elk jaar de griep, en overlijden er tot meer dan een half miljoen mensen aan.
De huidige besmetting wordt regelmatig vergeleken met SARS. In 2002 en 2003 overleden daar wereldwijd minder dan 800 mensen aan, waarvan ongeveer de helft in China.
Als we de discussie over de herkomst van het nieuwe virus buiten beschouwing laten, omdat daarover nog steeds geen enkele betrouwbare informatie beschikbaar is, kunnen we de reactie alleen maar beoordelen aan de hand van de beschikbare cijfers over aantallen besmettingen en sterfgevallen.
Het zou interessant zijn om te berekenen in hoeverre de extra schade die het klimaat gaat oplopen door een tragere duurzame ontwikkeling tot extra slachtoffers leidt als gevolg van extremer weer en klimaatrampen. Ook in dat licht zou het middel om de economie stil te leggen wel eens erger kunnen zijn dan de kwaal.
Peter van Vliet
( ps: per 13 april 2020 zijn er wereldwijd volgens de officiële statistieken 115.000 mensen overleden aan de gevolgen van COVID-19.)
