Juichen met de wolven koelt het klimaat niet af

Positief blijven. Vooral in kringen van duurzaamheid en klimaat is het een ongeschreven wet. Wee de eenzame wolf die niet meejuicht met de roedel. Die wacht hoon, misprijzen en afwijzing. Want problemen los je alleen maar op door positief te blijven. Niet door kritiek te leveren. Dat andersdenkers juist zorgen voor veerkracht en helpen om voorbereid te zijn op verrassingen – of zelfs voorzienbare calamiteiten – wordt vaak vergeten.

Ik kan uit ervaring spreken. Jaren geleden was ik betrokken bij een nieuw project. Daarin werkte ik samen met een groepje vrienden die elkaar al langer kenden. Een hechte groep positivo’s die elk probleem weglachten met een instelling van ‘als je maar positief blijft lost elk probleem zichzelf wel op’. Een van mijn eigen projecten sloot naadloos aan en ik besloot mee te doen. Al snel vielen me de gaten in de opzet op en ik maakte hen daarop attent. Fout natuurlijk, want het verstoorde de hoerastemming. Ik werd weggezet als azijnpisser. En je raadt het misschien al: een jaar later was het avontuur voorbij, precies door het blinde vertrouwen in de onderlinge overeenstemming. Dat liet zich niet ondermijnen door een enkele dwarsligger.

Wanneer je online discussies over duurzaamheid en opwarming van het klimaat volgt herken je dat stramien vast wel. Positief denken is de enige weg en o jee als je daar kritische vragen bij stelt. Laatst nog, benaderde een pr-bureau me om iets (positiefs!) te schrijven over een nieuwe technologie om CO2 uit zeewater te halen. Daar waren net miljoenen voor opgehaald. Bij doorvragen naar de onderbouwing werd ik snel naar de cfo doorgestuurd. Die meldde zich inderdaad om mijn vraag aan te horen. Waarna ik niets meer heb vernomen.

Psycholoog Todd Kashdan schreef onlangs een nuttige blog over dergelijke veelvoorkomende situaties. Daarin geeft hij praktisch advies over hoe je anderen kunt beïnvloeden wanneer ze het niet met je eens zijn en jouw ideeën misschien wel het laatste zijn wat ze willen horen. Maar hoewel het vaak in het belang van een individu is om de massa te volgen, wordt de groep slimmer en wijzer als een individu zijn unieke kennis en perspectief deelt.

“Zelfs als het idee van de andersdenkende verkeerd is, worden andere groepsleden gestimuleerd om anders te denken. Door anders te denken, genereren groepen per saldo creatievere ideeën en betere beslissingen,” zegt hij. Maar hoe zorg je er dan voor dat jouw ideeën gehoord worden?

7 regels voor overtuigende kritiek

Maar zoals we al zagen hangt er een prijskaartje aan andersdenken. Negatief oordeel. Afwijzing. Sociale vervolging.  De andersdenkende vertraagt de boel en verstoort de vrolijke positiviteit. Hoe doorbreek je dat?

Todd laat een specifiek pad zien voor hoe je effectief van mening kunt verschillen als je een minderheid binnen een groep bent, geen macht, status of een groot aantal mensen aan jouw kant hebt.

1. Laat zien hoe jouw werk het team ten goede is gekomen. Bewijs in detail waarom je een loyaal groepslid bent.
2. Maak duidelijk dat je boodschap niet als een persoonlijke bedreiging moet worden gezien.
3. Wees creatief met je consistentie. Hou vast aan dezelfde boodschap. Zorg ervoor dat je in- en uitzoomt met de boodschap om het publiek niet in slaap te sussen.
4. Vertrouw op objectieve informatie. Geef aan welke categorie je beschrijft.
5. Ga in op obstakels en risico’s. Wees je eigen criticus en licht toe waar twijfel en onzekerheid bestaat.
6. Moedig samenwerking aan.

Stuk voor stuk heldere en logische stappen om weerstand weg te nemen tegen afwijkende maar waardevolle ideeën. Maar groepsdynamiek kan hardnekkig zijn. Veel social media laten dat elke dag weer zien. Blijft de muur van gelijke stemming ondanks het volgen van de tips te hoog en te dik? Misschien helpt deze laatste strohalm: laat ze deze blog lezen. Want van vrolijk samen positief zijn koelt het klimaat niet af. Daar hebben we slimme azijnpissers voor nodig. Het wordt tijd dat die wat meer gewaardeerd worden.

Peter van Vliet