Tuinieren was nog nooit zo populair als nu. Waar de wereld nu al een jaar gebukt gaat onder de last van lockdowns en social distancing, is de tuin een baken van licht. In de storm van de pandemie is het Britse tuinprogramma Gardeners' World wereldwijd uitgegroeid tot toevluchtsoord waar miljoenen mensen elke week even ontsnappen aan de eenzaamheid en onzekerheid. Een tv-programma dat lak heeft aan alle wetten van de hedendaagse televisie.
Gardeners' World lijkt in weinig opzichten op de Nederlandse tuinprogramma’s op tv. Het Britse programma draait niet om commerciële samenwerkingen of snelle metamorfoses, maar om de puurheid van het tuinieren. Een oase van rust, waarin de 65-jarige presentator Monty Don, vergezeld door zijn honden, de kijker elke week meeneemt in zijn eigen tuin. De vingers in de grond, modder onder de laarzen, tuinkloffie aan en kijken hoe de natuur zijn werk doet. Er is weinig achtergrondmuziek. Lange shots van de wind die over de tulpenbedden blaast. Het geluid van vogels op de achtergrond is niet gemonteerd, maar live. Als het regent wordt de presentator nat. Langzaam, puur en zonder enige glamour. Alle tv-wetten worden gebroken.
"De basis is dat we je weg willen halen van de stress en zorgen van het dagelijks leven", legt presentator Monty Don uit aan de NY Times. "Tegelijkertijd moet het eerlijk zijn. Niets is in scène gezet." De tjilpende vogels van de begintune werken als vaccin tegen de slechtnieuwstsunami. De rustgevende stem van Don als de geruststellende vader die vertelt dat alles goed komt.
Corona-uitdagingen
Toen in 2020 het 53e seizoen van Gardeners' World begon, leek Covid-19 nog ver weg. Bij aflevering 3 zat Engeland in een strenge lockdown en moest Don zelf filmen, met cameratips van zijn regisseur via Zoom. Het team besloot nagenoeg geen aandacht te besteden aan de pandemie, sprak slechts over "uitdagende tijden" en focuste op de therapeutische kracht van het tuinieren. In plaats van items over tuinshows en -reizen, werden lezers opgeroepen om video's in te zenden hoe zij tuinierden tijdens quarantaine. Zo werden tuiniers over de hele wereld verbonden, in tijden van sociale isolatie.
Het succes was overduidelijk. In 2020 noteerde Gardeners’ World de hoogste kijkcijfers sinds jaren, in een landschap waarin reguliere tv het steeds moeilijker krijgt tegen streamingsdiensten. Naast de groei in aantallen, groeide ook de internationale fanschare. Ook steeds meer Nederlanders worden niet afgeschrikt door een taalbarrière en zitten elke vrijdagavond aan de buis gekluisterd voor het vaste uurtje Gardeners’ World. Tekenend voor het succes is dat het bijbehorende en gelijknamige magazine in 2017 de overstap maakte naar Nederland. In vier jaar tijd groeide het Nederlandstalige magazine uit tot een van de grootste tuinmagazines van het land.
De succesformule is weer terug op tv. Corona speelt nog steeds een grote rol, al is de lockdown minder streng dan vorig jaar. De crew werkt vanuit zeecontainers op Dons landgoed, de camera's worden op afstand bestuurd. De presentator kijkt reikhalzend uit naar de start, én de lente. "Het was een lange, zware winter. Mensen zijn behoorlijk gedeprimeerd en zijn klaar met deze situatie. Ze willen weer kunnen ademen. Ze willen weer naar buiten. Ze willen weer hoop." Het zijn dezelfde gevoelens waar de meeste Nederlanders naar snakken. De snelste remedie? Op vrijdag om 22:00 BBC 2 inschakelen.
