Het Planbureau voor de Leefomgeving, PBL, heeft haar jaarlijkse doorrekening van de klimaatplannen van het demissionaire kabinet gepresenteerd. De conclusie is - natuurlijk - positief: het zou net kunnen om ze te halen. Maar dan moeten alle onzekerheden positief uitvallen, ook die waarop geen invloed mogelijk is. Wij noemen dat nep-optimisme.
Met de plannen in de Voorjaarsnota Klimaat zet het inmiddels demissionaire kabinet een belangrijke stap vooruit op weg naar realisatie van 55 procent minder broeikasgasuitstoot in 2030, vergeleken met 1990, zo schrijft het PBL zelf. Nederlandse en Europese plannen die concreet genoeg zijn voor een effectschatting zorgen voor 5 procentpunt extra emissiereductie ten opzichte van de raming van vorig jaar. Zo is een reductie van 46 tot 57 procent mogelijk. Maar om de bovenkant van deze bandbreedte aan te tikken en dus het doel te halen moet alles meezitten, ook niet-stuurbare factoren zoals weer en elektriciteitsimport.
Zonder concretisering geen effect
Van de klimaatplannen die niet concreet genoeg zijn voor een effectinschatting verwachtte het kabinet in de Voorjaarsnota 10 megaton CO2-equivalenten (ruim 4 procentpunt) extra emissiereductie. Als ook deze plannen op tijd, concreet en maximaal worden uitgewerkt komt het klimaatdoel van 55 procent emissiereductie in 2030 met meer zekerheid binnen bereik. De speelruimte tot 2030 is zeer beperkt. Voor veel maatregelen moeten ook de juiste randvoorwaarden worden geschapen. Daarvoor is flankerend beleid nodig: aanpassing van wet- en regelgeving en handhaving daarvan, en snellere vergunningverlening voor de aanleg van de benodigde energie-infrastructuur die al gepland is. Ook moet er voldoende geschoold personeel zijn voor de uitvoering van plannen.
In de echte wereld
De doorrekening vond plaats op basis van de Voorjaarsnota, toen het kabinet nog missionair was, dus gewoon in functie. Dat is het inmiddels niet meer en dat levert per definitie vertraging op in de uitvoering. En het is nog maar de vraag of een volgend kabinet die plannen ook wil overnemen. Dat is de politieke onzekerheid in de echte wereld.
Een andere realiteit in de echte wereld is dat er vrijwel nooit alles op tijd, concreet en maximaal wordt uitgewerkt, zoals het PBL als voorwaarde stelt. In de echte wereld veranderen de omstandigheden voortdurend, en houden mensen daar rekening mee. In werkelijkheid zegt het PBL dus dat de klimaatdoelen vrijwel zeker niet gehaald kunnen worden.
Nep-optimisme schaadt het vertrouwen
Door uitkomsten maximaal te framen en dus veel positiever voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn wordt vooraf al een grote mate van teleurstelling ingebouwd. En dat ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid nog verder, want die burger voelt zich niet serieus genomen. Duurzaamnieuws waarschuwde al eerder voor nep-optimisme. Er zou een grote sticker op zo'n rapport moeten zitten met in lelijke zwarte kapitalen: NEP-OPTIMISME SCHAADT UW TOEKOMST. LEZEN IS VOOR EIGEN RISICO.
