Het kabinet maakt iedere vijf jaar een Klimaatplan gericht op het halen van de nationale klimaatdoelen. Met dit Klimaatplan laat Nederland zien hoe ze op koers wil komen om in 2050 klimaatneutraal te worden. In het nieuwe Klimaatplan 2025-2035 dat ingaat op de laatste inzichten over klimaatverandering en de inzet van deze regering, blijkt dat ‘technieken voor koolstofafvang’ als klimaatoplossing worden gepresenteerd. Hiermee wordt het negatieve advies van de VN tegen koolstofvangtechnieken genegeerd.
In het ontwerp Klimaatplan 2025-2035 wordt gefocust op technologie voor negatieve emissies (CCS/ BECCS). Dit is opmerkelijk omdat de industriële inzet van koolstofverwijderingstechnologieën kan leiden tot grote schendingen van zowel mensen- als natuurrechten. Op basis hiervan adviseerde het klimaatorgaan (UNFCCC) van de VN in 2023 tegen subsidies voor koolstofverwijderingstechnologieën: “technologisch en economisch onbewezen vooral op grote schaal, en onbekende milieu- en sociale risico’s met zich meebrengend”. “Nederland kijkt weg en legt het advies naast zich neer. In het definitieve Klimaatplan en de Routekaart Negatieve Emissies dient het VN advies en bijhorende risicoanalyse wel te worden benoemd” Dit stelt Comité Schone Lucht in haar reactie op het ontwerp Klimaatplan.
“Samengevat geeft het klimaatplan een te simplistische voorstelling van zaken over de techniek voor negatieve emissies, ontbreken gegevens over biodiversiteitsverlies en een risicoanalyse ten aanzien van de toename van afhankelijkheid door import van biomassa. Ook dient de extra uitstoot door kaalkap, productie van houtpellets, transport, CO2-afvang en -opslag in de biomassaketen volledig in kaart te worden gebracht. Wanneer alle CO2-emissies over de gehele keten (van boskap tot CO2-opslag) worden meegenomen, is BECCS (biomassaverbranding met CO2-afvang en opslag) niet CO2-negatief. Productie en toename van verbranding van biomassa zal zeer fors toenemen. Met dit klimaatplan zal biomassaverbranding ruim verdubbelen van 3.5 miljoen nu naar 7.5 miljoen ton op jaarbasis in de Nederlandse RWE kolencentrales.”
De VN stelt niet voor niets dat deze verwijderingsactiviteiten technologisch en economisch onbewezen zijn, vooral op grote schaal. Om deze reden concludeerde de VN dat deze techniek niet geschikt is voor het compenseren van koolstofemissies onder het komende wereldwijde schema van de VN. Het gegeven dat Nederland niet alleen besluit dit belangrijke advies te negeren maar tevens volhardt dat emissieverwijderingstechniek de nieuwe klimaatoplossing is, roept serieuze vragen op over de deskundigheid van deze regering.
—Fenna Swart, vz. Comité Schone Lucht
Te simplistische voorstelling negatieve emissies
Zo is er bij de technologie biomassaverbranding met CO2-afvang en -opslag/gebruik (BECCS) geen sprake van negatieve emissies. In deze gehele keten (van houtkap tot CO2-opslag) vinden CO2-emissies plaats die ten onrechte niet worden meegerekend. Het gaat bijvoorbeeld om CO2-uitstoot bij de boskap (bodemoxydatie), productie van houtpellets, transport en de afvang- en opslag van CO2. Daarnaast vindt koolstofvastlegging door aanplant cq regeneratie van nieuw bos pas na 50 tot 100 jaar na de boskap voor energiehout plaats. Dat wordt aangeduid met de zgn koolstofschuld. Wetenschappers schatten het CO2-verlies over de gehele keten op meer dan 50% van de opgeslagen CO2. De zogenoemde ‘koolstofbalans over de gehele keten’ dient daarom quantitatief te worden gemaakt. De huidige voorstelling van zaken van negatieve emissies in het ontwerp Klimaatplan is te simplistisch.
Biodiversiteitsverlies niet meegenomen
De houtwinning voor houtpellets ten behoeve van BECCS vindt plaats door systematische industriële houtkap van hele bomen. Resthout uit houtzagerijen, papierindustrie en houtverwerkende industrie wordt reeds volledig benut. Dit heeft grote bosdegradatie tot gevolg. Ook draagt het bij aan het verlies van de zogenoemde koolstofput in de landsector. Zo zijn de bossen in Finland door de grootschalige houtkap CO2-uitstoters geworden. Gekapte bossen worden vervangen door boomplantages. In het ontwerp Klimaatplan wordt het verlies aan biodiversiteit dat in praktijk plaatsvindt, ten onrechte niet meegenomen. Ook wordt hierbij niet tegemoet gekomen aan een Kamermotie om biodiversiteitseffecten bij klimaatmaatregelen volwaardig mee te nemen1.
Grote afhankelijkheid van en kwetsbaarheid door import biomassa
Voor biomassaverbranding met CO2-afvang en -opslag/gebruik (BECCS) en de productie van biotransportbrandstoffen door raffinage zijn immense hoeveelheden te importeren biomassa nodig. Dit vergt een enorm beslag op bossen en landbouwareaal in het buitenland. Nederland maakt zich daarmee opnieuw sterk afhankelijk van en kwetsbaar door de import van biogrondstoffen. Terwijl Nederland juist onafhankelijker van de import van energie en (bio)grondstoffen wil worden. Diverse wetenschappelijke studies wijzen op de gevolgen van het gebruik van biogrondstoffen waaronder meer houtkap en omzetting van grote gebieden landbouwgrond van voedsel naar energiegewassen2.
Bezwaren bunkerbrandstoffen
Aan de toepassing van biogrondstoffen ter vervanging van bunkerbrandstoffen voor lucht- en zeevaart zijn eveneens grote bezwaren verbonden3. Het gaat onder meer om extra CO2-uitstoot door ontbossing of drooglegging van natte gebieden voor extra energieteelten. De ontginning voor het extra benodigde landbouw-areaal zal in praktijk leiden tot verlies van natuurgebieden.
CO2-reductie in plaats van onbewezen en onduurzame technieken CO2-verwijdering
Comité Schone Lucht acht het van essentieel belang dat er sterk wordt ingezet op CO2-reductie (energiebesparing ed) in plaats van technieken voor CO2-verwijdering. Het is ook essentieel dat de huidige bossen biodiverser worden gemaakt en beter worden beschermd. Daarbij is het belangrijk dat houtkap drastisch wordt beperkt, bosbeheer extensiever wordt en het bosareaal wordt uitgebreid. Het biodiversiteitverlies in bossen kan daardoor worden afgeremd. De koolstof-sink (koolstof-reservoir) van bossen kan daardoor weer groeien. Bossen als geheel kunnen dan als permanente vormen van koolstofverwijdering worden gerekend, in plaats van tijdelijke vorm van koolstofverwijdering.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
