Het uiteindelijke resultaat van COP27 is vooral een overeenkomst om "loss and damage" te financieren voor kwetsbare landen die zwaar door klimaatrampen zijn getroffen. Wanneer en hoeveel geld de getroffen landen zullen krijgen blijft onduidelijk. Er zijn geen besluiten genomen om de klimaatverandering daadwerkelijk te beperken; slechts "notes", "welcomes" en "calls" vullen een document dat een algemene consensus weerspiegelt over uitstel van maatregelen.
Het officiele persbericht luidt: De landen hebben een pakket besluiten genomen waarin hun verbintenis om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële niveau opnieuw werd bevestigd. Het pakket versterkte ook de maatregelen van landen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en zich aan te passen aan de onvermijdelijke gevolgen van de klimaatverandering, alsmede de steun voor financiering, technologie en capaciteitsopbouw die de ontwikkelingslanden nodig hebben.
De oprichting van een specifiek fonds voor loss and damage (verlies en schade) was een belangrijk punt van vooruitgang: het onderwerp werd toegevoegd aan de officiële agenda en voor het eerst goedgekeurd tijdens COP27.
Maar daar bleef het bij. In het slotdocument kwamen de woorden "steenkool" en "fossiel" slechts één keer voor:
13. roept de partijen op om de ontwikkeling, invoering en verspreiding van technologieën en de vaststelling van beleid te versnellen, teneinde over te schakelen op energiesystemen met een lage uitstoot, onder meer door de invoering van schone elektriciteitsopwekking en maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie snel op te voeren, met inbegrip van het versnellen van de inspanningen voor de geleidelijke afschaffing van onverminderde steenkoolcentrales en de geleidelijke stopzetting van inefficiënte subsidies voor fossiele brandstoffen, en tegelijkertijd gerichte steun te verlenen aan de armste en meest kwetsbare bevolkingsgroepen, overeenkomstig de nationale omstandigheden, en de noodzaak te erkennen van steun voor een rechtvaardige overgang;
De overeenkomst was dus verre van perfect, merkt The Guardian op, met verschillende belangrijke elementen die gebreken vertoonden of ontbraken. Sommige landen zeiden dat de toezeggingen om de temperatuur tot 1,5°C te beperken geen vooruitgang betekenden ten opzichte van de Cop26-conferentie in Glasgow vorig jaar, en de taal over het uitfaseren van fossiele brandstoffen was zwak.
Arme landen en klimaatactivisten juichten. Sir Molwyn Joseph, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Milieu van Antigua en Barbuda en voorzitter van de Alliantie van Kleine Eilandstaten, zei: "Vandaag heeft de internationale gemeenschap het wereldwijde vertrouwen hersteld in dit cruciale proces dat ervoor moet zorgen dat niemand achterblijft. De afspraken in het COP27 resultaat is een overwinning voor onze hele wereld.
We hebben degenen die zich verwaarloosd voelden, laten zien dat we jullie horen, dat we jullie zien en dat we jullie het respect en de zorg geven die jullie verdienen. We moeten nog harder werken om vast te houden aan de limiet van 1,5°C opwarming, om het verlies- en schadefonds operationeel te maken en om een wereld te blijven creëren die veilig, eerlijk en rechtvaardig is voor iedereen."
De twee weken durende - en ook omstreden - conferentie in Sharm El-Sheikh duurde meer dan 36 uur langer dan de deadline van vrijdagavond en werd gekenmerkt door grote verdeeldheid en harde woorden tussen arm en rijk.
Op veel momenten leek een akkoord onmogelijk. In de laatste uren twistten de landen over afzonderlijke woorden in een resultaat dat kwesties omvatte als de 1,5°C doelstelling, de geleidelijke stopzetting van het gebruik van fossiele brandstoffen, de behoeften en rechten van inheemse volkeren, de bescherming van de natuur, en de vraag hoe een "rechtvaardige overgang" naar schone energie tot stand kan worden gebracht voor degenen die economisch afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.
Resultaat COP27 schiet tekort
Velen vonden dat de overeenkomst op belangrijke punten tekortschoot. Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, sprak over de moeizame onderhandelingen, waarbij sommige landen probeerden de 1,5C-doelstelling ongedaan te maken en de in Glasgow vastgestelde verplichting voor landen om hun emissieplannen elk jaar bij te werken, af te schaffen.
"Te veel partijen zijn niet bereid om vandaag meer vooruitgang te boeken in de strijd tegen de klimaatcrisis", waarschuwde hij. "Er zijn te veel pogingen gedaan om terug te draaien wat we in Glasgow zijn overeengekomen. Dit akkoord is niet genoeg [over het terugdringen van de uitstoot]."
"We zijn teleurgesteld dat we niet meer hebben bereikt. We zijn allemaal tekortgeschoten" - Frans Timmermans
Uiteindelijk stelden de Egyptische gastheren een compromisakkoord op dat de vereiste consensus in het cop27 resultaat bereikte. Sameh Shoukry, de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van de Cop27 VN-klimaattop in Egypte, zei: "We vertrekken met een sterkere collectieve wil en vastberadenheid." En hij voegde eraan toe dat de temperatuurgrens van 1,5C binnen bereik blijft.
Veel wetenschappers zijn het daar niet mee eens.
Voor het enige succes van de conferentie, het loss and damage fonds, zal het waarschijnlijk minstens een jaar duren, tot de volgende klimaatconferentie COP28 in de Verenigde Arabische Emiraten in november 2023, om sommige details van het fonds te regelen. Tot dusver is er ook weinig geld voor het fonds, omdat pas enkele landen aanzienlijke toezeggingen hebben gedaan voor de financiering van schade.
