Staatssecretaris Martijn van Dam (PvdA) van Economische Zaken heeft eerder dit jaar de argumentatie van bedrijfslobbyisten grotendeels overgenomen bij de goedkeuring van het omstreden bestrijdingsmiddel glyfosaat. Dat is de conclusie van een onderzoeksrapport van het vandaag gelanceerde Lobbywatch, een coalitie van maatschappelijke organisaties die streeft naar meer transparantie en betere regulering van lobbyactiviteiten in Nederland.
Het onderzoek van Lobbywatch naar de goedkeuring van het bestrijdingsmiddel laat zien hoe corporate capture, waarbij bedrijfsbelangen het overheidsbeleid bepalen, werkt en wat daarvan de risico’s zijn. Lobbywatch presenteert vandaag in de Nieuwspoort in Den Haag het onderzoek naar de lobby rondom glyfosaat en een manifest met aanbevelingen om lobby in Nederland beter te reguleren en besluitvorming transparanter te maken.
Eerst voor, toen tegen, daarna weer voor
De Europese vergunning voor het gebruik van het omstreden bestrijdingsmiddel glyfosaat verliep afgelopen zomer. Opmerkelijk was dat staatssecretaris Van Dam tijdens de discussie over een verlenging van de toelating van het middel meerdere malen zijn standpunt bijstelde. Eerst was hij van plan om namens Nederland voor de hernieuwde toelating van glyfosaat te stemmen. Na een politiek debat besloot hij echter tegen het besluit te stemmen. Uiteindelijk veranderde Van Dam opnieuw van mening en besloot toch voor een tijdelijke verlenging te stemmen. Lobbywatch besloot dit merkwaardige draaien van de staatssecretaris te onderzoeken.
Bedrijfsleven heeft veel invloed op de politiek
Het onderzoek van Lobbywatch concludeert dat het bedrijfsleven in dit geval grote invloed heeft gehad op de besluitvorming. Zo kwam de beoordeling van de EU en Nederland tot stand op basis van door de industrie zelf aangeleverde studies. Daarnaast is er actief gelobbyd richting staatssecretaris Van Dam. Uit het onderzoek blijkt dat Van Dam de argumenten van het bedrijfsleven grotendeels heeft overgenomen. Vooral de stelling dat “de wetenschap” geen bezwaar ziet tegen toelating van glyfosaat valt op omdat een bekende studie van de WHO het tegenovergestelde concludeert. Op basis van deze omstreden conclusie negeerde Van Dam het voorzorgsbeginsel dat burgers moet beschermen tegen stoffen waarvan de veiligheid niet is vastgesteld.
Maak lobby transparant
Volgens Lobbywatch toont het onderzoek aan dat de Nederlandse overheid te weinig inzicht geeft in de wijze waarop zij belangen weegt. Hierdoor ontstaat een risico dat belangen niet gelijk worden gewogen. Lobbywatch heeft daarom een manifest opgesteld waarin zij de politiek oproept om lobby beter te reguleren. De overheid moet meer openheid geven over de inbreng van externe partijen, zowel van bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en wetenschappelijke onderzoeken in de besluitvorming.
Daarnaast pleiten de betrokken organisaties voor meer inzicht in de agenda’s van verantwoordelijke bestuurders, politici en ambtenaren. Lobbywatch zal de komende jaren onderzoeken uitvoeren en campagne voeren om deze doelen te realiseren waardoor een discussie zoals rondom de goedkeuring van glyfosaat voorkomen kan worden.
