“Niets is moeilijker dan het veranderen van onbewust gedrag. Het is daarom onze taak om de ambities te halen en strak op koers te blijven.” Hiermee benadrukt staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu het belang op het behouden van grip en het zetten van concrete stappen die moeten leiden tot een circulaire economie in 2040. Zij zei dit tijdens de opening van het KIDV-congres ‘Blik op de toekomst 2040’. Het Kennis Instituut Duurzaam Verpakken organiseerde het congres om vier scenario’s over duurzaam verpakken te presenteren.
Ook maakte Mansveld bekend dat ze met gemeenten en het verpakkend bedrijfsleven gaat overleggen hoe de gescheiden inzameling van drankenkartons per januari 2015 zal worden uitgevoerd. Dit naar aanleiding van het drankenkarton-pilot van het KIDV in 2013, waaruit is gebleken dat de inzameling en recycling van kartonnen drankverpakkingen milieuwinst oplevert. “Het KIDV is een geweldig initiatief en doet via pilots en kennisverspreiding precies waar het voor is opgericht,” aldus een tevreden Mansveld.
De vier scenario’s over duurzaam verpakken zijn verkenningen, geen voorspellingen. Ze schetsen radicale en sterk uiteenlopende visies op Duurzaam Verpakken in 2040. De scenario’s zijn helder geïllustreerd in de vorm van nieuwsuitzendingen. Ze zijn bedoeld als instrumenten voor gemeenten, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en het Rijk om hun gedachten over de toekomst los te maken van het hier en nu, om zich op die toekomst te kunnen voorbereiden. Het KIDV benut ze om invulling te geven aan het wetenschappelijk onderzoeksprogramma, de brancheverduurzamingsplannen en concrete projecten voor de Verduurzamingsagenda van het KIDV.
Het eerste scenario ‘Going Concerns’ schetst het beeld dat voedsel in 2040 grotendeels wereldwijd over grote afstanden zal worden getransporteerd, waardoor het langer houdbaar moet zijn. Consumenten zullen nog nauwelijks naar supermarkten gaan en doen hun boodschappen voornamelijk online. De waarde van marketing van verpakkingen is daardoor nihil geworden, want het gaat in dit scenario vooral om verpakkingen die als hoogste doel hebben het voedsel te beschermen tegen bederf.
In het journaal van het tweede scenario ‘Liever lokaal’, zien we dat de nadruk ligt op hergebruik, in kleine groepen en in individuele zelfvoorzienende huishoudens. Afval wordt zoveel mogelijk lokaal verwerkt en verpakkingen zijn herbruikbaar of biologisch afbreekbaar. Dit scenario speelt in op de werkelijkheid van lokale, duurzame initiatieven.
In ‘Fort Europa’, scenario nummer drie, is de wereld in 2040 verdeeld in machtsblokken die elk hun eigen belang nastreven en hevig met elkaar concurreren. Van internationale samenwerking op gebied van mondiale vraagstukken is nauwelijks nog sprake, net als van internationale handel. Bedrijven zijn hierdoor gedwongen duurzaam te zijn. De circulaire economie in Europa is een feit als gevolg van de scherpe stijging van grondstofprijzen. Europa is in dit scenario onafhankelijk van de rest van de wereld en moet hierdoor zeer spaarzaam omgaan met de eigen beschikbare grondstoffen.
Het vierde en laatste scenario plaatst de impact van de 3D-printer onder de loep en zet daarmee de wereld volledig op zijn kop. In ‘iCreate’ draait het om een verpakkingsloze economie. In 2040 is elk huishouden in het bezit van een eigen 3D-printer die voor een betaalbare prijs kan worden aangeschaft. Alle denkbare food en non-food consumptiemiddelen kunnen eenvoudigweg vanuit huis worden uitgeprint, waardoor er nog nauwelijks sprake is van de noodzaak van verpakkingen
Dat het hier gaat om schetsen van scenario’s, wordt aan het einde van het congres nogmaals benadrukt door de directeur van het KIDV, Hester Klein Lankhorst. “Wij verzamelen, verwerken en verstrekken informatie, waar het om draait is de produkt-verpakkingscombinatie. Wij bieden de partijen informatie waar zij hun voordeel mee kunnen doen en stellen daarnaast straks de hoogst haalbare doelen vast.”
