Foodwatch heeft het ultieme misleidende product ontworpen om de mazen in de nieuwe Europese etiketteringswet (EU verordening 1169/2011) aan te tonen. De nieuwe regels gelden vanaf 13 december 2014, maar volgens foodwatch beschermen ze onvoldoende tegen misleiding. Zo mogen de grootste suikerbommen nog steeds gezondheidsclaims dragen, is de minimale lettergrootte van 1,2 mm voor veel consumenten zonder loep onleesbaar en mogen termen zoals 'verantwoord' en 'ambachtelijk' vrij gebruikt worden. Om de tekortkomingen in de nieuwe wet te illustreren presenteert foodwatch het fictieve product 'Framboos Fitness Flakes'. Dit product voldoet aan de nieuwe regels, maar misleidt toch!
Hoe de 'Framboos Fitness Flakes' consumenten misleidt:
- De afbeelding toont de 'Framboos Fitness Flakes', met uitleg hoe dit product volgens de nieuwe regels consumenten op een legale manier misleidt. In het kort:
- Op de verpakking zijn veel grote frambozen weergegeven in een mueslikommetje, maar uit de kleine lettertjes in de ingrediëntenlijst blijkt dat er slechts één procent framboos in het product zit. Dit mag zolang de fabrikant 'serveertip' bij het mueslikommetje zet.
- De claim 'bron van vitaminen en mineralen' geeft de Fitness Flakes het imago van een verantwoord product, maar in werkelijkheid is het simpelweg een suikerbom.
- Het product bestaat voor ruim 25 procent uit suiker, maar op de voorkant van de verpakking wordt het suikeraandeel weergegeven aan de hand van een onrealistisch kleine portie van 30 gram en een twijfelachtige aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, zoals vastgelegd in het GDA (Guideline Daily Amounts), ontworpen door de voedselindustrie zelf. Zo wordt de indruk gewekt dat het aandeel suiker wel mee valt (7,6 gram, respectievelijk 8% van het dagelijks aanbevolen maximum) Met het consumentvriendelijke verkeerslichtsysteem zou je direct zien dat dit product vol suiker zit.
- De 'clean labels' - 'zonder kunstmatige kleurstoffen' en 'zonder kunstmatige smaakstoffen' – suggeren dat het product natuurlijk is, maar toch bevat het product aroma uit het laboratorium en kleurstoffen op basis van geplette luizen. Niet echt wat je als consument associeert met natuurlijk.
- Dat de melk voor de 'stukjes melkchocolade' afkomstig is van koeien die genetisch gemodificeerd voer hebben gekregen staat niet op de verpakking. Zo wordt de consument de keuze ontnomen om te kiezen voor gentechvrij voedsel.
- Op basis van de ingrediëntenlijst valt niet te ontdekken dat de vlokken niet vegetarisch zijn: ze bevatten aroma's en kleurstoffen met dierlijke bestanddelen. Onze fictieve fabrikant vermeld dat liever niet duidelijk op de verpakking.
15 puntenplan
Om misleidende marketing een halt toe te roepen, heeft foodwatch een 15 puntenplan opgesteld voor eerlijke etiketten. Via een petitie roept de consumentenorganisatie minister Schippers van Volksgezondheid op om zich op nationaal en Europees niveau hard te maken voor dit plan. Consumenten kunnen de petitie tekenen op foodwatch.nl/15puntenplan
O, het kan nog misleidender hoor. Ik kocht laatst een pak “Teff mix bruin” (http://www.liekeisvrij.nl/producten/melen-mixen/teff-mix-bruin-lv.html) voor iemand met een gluten-allergie. Op het pak stond met trots vermeld dat teff langzame suikers bevat. Wat ze er echter niet bij vermelden is dat het product, ook al heet het teff mix, nauwelijks teff bevat.
Het voorbeeldproduct zou dus nog met trots kunnen vermelden hoe gezond frambozen zijn, alsof het product daar zelf ook gezond van wordt.