Naar een nieuwe economie voor plastic

Uit een studie van de Ellen Mac Arthur stichting, het Wereld Economisch Forum en Mc Kinsey blijkt dat minder dan 14% van al het plastic wereldwijd wordt ingezameld. De rest wordt gestort, verbrand of lekt weg naar het milieu. Samen voerden de partijen een verkenning uit naar de perspectieven voor een wereldwijde circulaire plasticketen.

Door middel van literatuurstudie en meer dan 300 interviews hebben de onderzoekers e huidige lineaire mondiale plastic keten in beeld gebracht en oplossingsrichtingen geformuleerd in het rapport ‘the new plastic economy’. Het rapport beschrijft met aantrekkelijke infographics de mogelijkheden om de mondiale plasticstromen circulair te maken. De beschreven oplossingsrichtingen zijn opgesteld in overleg met het bedrijfsleven en zijn een aanzet voor een verdere dialoog en uitwerking.

Het rapport stelt drie ambities voor om te komen tot een circulaire plasticketen waar geen grondstoffen verloren gaan:

• Het gebruik van plastic afval moet economisch aantrekkelijker worden (after-use economy).

Zowel voor hergebruik, recycling als compostering kan de business case verbeterd worden. Onder meer door standaardisatie en modulair maken van formaten, het standaardiseren van materialen, het uitsluiten van twijfelachtige, schadelijke toevoegingen bij productie en het vergroten van het composteerbare aandeel. Winst die hiermee behaald kan worden is onder meer ruimtewinst, hergebruik van transportkratten en verpakkingsmaterialen. Lagere transportkosten, terugbrengen van CO2 als grondstof.

Inzameling, hergebruik en recycling vereist herkenbare schone stromen. Bij petflessen werkt dit al en wordt op sommige plaatsen een rendement van 80% inzameling behaald.

• Drastische vermindering van weglekken van plastic in de natuurlijke omgeving

Jaarlijks komt er minstens 8 miljoen ton plastic in de oceaan terecht. Dit is gelijk aan een vuilniswagen per minuut. Zonder maatregelen is de verwachting dat dit aantal stijgt naar vier per minuut in 2050. 80% van deze lekkage ontstaat in Azië. Een sluitende business case rond after-use plastics stelt eisen aan ontwerp en ontwikkeling van plastics. Maar het positieve effect kan zijn dat het bv. in ontwikkelingslanden rendabel wordt om plastic te verzamelen als grondstof waardoor de ‘lekkage’ naar het milieu significant zal afnemen. Ook standaardisatie van verpakkingen zal wegwerpgedrag verminderen.

• Ontkoppelen van plastic en fossiele grondstoffen

90% van de plastic productie maakt gebruik van nieuwe fossiele grondstoffen. Door plastic afval terug te voeren in de keten en door meer te doen met minder plastic neemt de behoefte aan fossiele grondstoffen af. Door daarnaast het aandeel biologisch afbreekbaar plastic op basis van hernieuwbare grondstoffen te verhogen ontstaat een nieuwe grondstoffenstroom. Biologisch afbreekbaar plastic kan naast biomassa ook gebruik maken van vastgelegde atmosferische CO2 en zo bijdragen aan bestrijding van de klimaatverandering. Bovendien kunnen composteerbare plastics ook gebruikt worden als een bron van biomassa en daarmee in plaats van afval een waardevolle landbouwgrondstof vormen.

Om deze ambities te behalen stelt het rapport de volgende aanpak voor:

• Plastic Protocol: streven naar een wereldwijde standaard voor plastics zoals er ook voor bv. internet is. Zowel voor productie, toepassing en hergebruik in samenwerking met industrie, bedrijfsleven en gebruikers en beheert door een internationale commissie.
• Nieuwe technieken: Het rapport stelt voor om onderzoekers uit te dagen om met nieuwe ideeën voor superpolymeren te komen die milieuvriendelijker en beter recyclebaar zijn dan de huidige generatie.
• Verzamelen van feiten en cijfers: Veel zaken zijn nog onbekend of onzeker. Door betere data kan de transitie beter worden vormgegeven.
• Agendasetting: Overheden zijn gebaat bij ondersteuning op dit thema. Door het beter te agenderen, innovaties te belichten en aandacht te vragen voor de problematiek wordt draagvlak verkregen voor transitie zo verwachten de auteurs.
• Wereldwijde coördinatie: Daarnaast wordt voorgesteld om een organisatie op te richten die initiatieven samenbrengt en coördineert. Die overheden ondersteunt bij de implementatie van systemen en de industrie stimuleert om de inzichten op te volgen. En die bijdraagt om de duizenden initiatieven die er wereldwijd op lokale schaal worden ontplooid om afval in te zamelen, afval te scheiden en zwerfvuil te ruimen op te schalen naar een hoger niveau.