Bij Vrijopnaam spreken we elke dag met mensen over energie opwekken via zonnepanelen. Vragen over zonne-energie krijgen we ook: is dat wel realistisch in Nederland? En hoe zit het met de CO2-uitstoot? Daarom zetten we vier veelgehoorde misvattingen op een rij. Een waarschuwing vooraf: getallen zijn onvermijdelijk voor wie meer wil weten over de mogelijkheden van zonne-energie in Nederland.
Misvatting 1: Nederland is te klein
We horen vaak: ‘Nederland is toch veel te klein of te vol’ voor zonnepanelen of windenergie om alle energie op te wekken. Laten we dat eens omdraaien. Wat als de elektriciteit van alle huishoudens in Nederland volledig via de zon wordt opgewekt? Dan moet de zon ongeveer 23.000 miljoen kilowattuur aan stroom opwekken. Met de huidige stand van de techniek zijn daarvoor 46.000 hectare zonnepanelen nodig. Dat klinkt veel, maar is nog geen grondstuk van 22 bij 22 kilometer. Dat is nog geen driekwart van Terschelling of het Markermeer. Best haalbaar toch?
Stel dat we de totale energiebehoefte van Nederland met zon zouden willen opwekken. Dan heb je een stuk Nederland nodig wat op de kaart rood gearceerd is.
Afbeelding: VPRO, uit onzichtbaar Nederland, november 2016
Als het gearceerde deel verspreid zou worden over stukjes grond die geen andere functie hebben (bijvoorbeeld langs snelwegen), dan hebben er ook heel weinig mensen last van. Dan zijn in Nederland alle zonnepanelen om onze afnemende energiebehoefte op te wekken best in te passen.
Misvatting 2: Geen zon, geen stroom
Wanneer mensen bij Vrijopnaam informeren naar het zelf opwekken van zonne-energie, krijgen we regelmatig de vraag: maar hebben we dan thuis alleen stroom als de zon schijnt? Binnen het Nederlandse elektriciteitsnetwerk zijn vraag en aanbod altijd in evenwicht. Daarbij heeft duurzaam opgewekte energie altijd voorrang op energie uit fossiele bronnen. Dus als de zon schijnt of de wind hard waait, draait ergens in Nederland een gas- of kolencentrale minder hard. Dat regelt Tennet, de landelijke netbeheerder.
Als ’s nachts de zon niet schijnt, de wind niet waait en je dan een lamp aandoet, gebruik je waarschijnlijk stroom opgewekt door een gas- of kolencentrale. Er is nog geen grote batterij om elektriciteit op te slaan voor later gebruik. Maar als de zon overdag harder schijnt dan jouw koelkast nodig heeft, dan verdringt die zonne-energie de fossiele van het netwerk. Die zonne-energie gaat dus binnen het netwerk niet verloren en vermindert de CO2-uitstoot. Dus: je krijgt wel energie als de zon niet schijnt en per etmaal is zonne-energie netto ook heel erg duurzaam.
Misvatting 3: beter bomen planten dan zonneparken bouwen
Kun je voor minder CO2 niet beter bomen planten dan zonneparken bouwen, is ook een veelgehoorde opmerking bij misvatting 1 over de ruimte voor zonnepanelen in Nederland. Een gemiddeld Europees loofbos zuigt per jaar ongeveer 6000 kg CO2 uit de atmosfeer per hectare. Op die hectare passen ook circa tweeduizend zonnepanelen, die jaarlijks ongeveer 500.000 kWh schone elektriciteit leveren. Een kWh elektriciteit in Nederland stoot gemiddeld een kleine 0,5 kg CO2 uit. Omgerekend naar die hectare duurzaam opgewekte energie, voorkomen zonnepalen dus een CO2-uitstoot van 250.000 kg per jaar. De duurzame energie verdringt immers de fossiele op het Nederlandse energienetwerk.
Een hectare zonnepanelen is dus veertig keer gunstiger dan een bos als het gaat om CO2. Een zonnepaneel zet namelijk ongeveer zestien procent van de ingestraalde energie om in nuttige elektriciteit. Het rendement van fotosynthese, het proces waarmee bomen zonlicht omzetten in energie, ligt tussen de een en twee procent. Toegegeven, wij kijken ook liever naar een bos, maar een zonnepark is dus best nuttig bestede grond.
Misvatting 4: zonnepanelen kosten meer CO2 dan ze leveren
De CO2-voetafdruk om een modern zonnepaneel te maken, te vervoeren en te installeren is na tien tot veertien maanden gebruik geneutraliseerd. Dit is ongeveer drie procent van de totale hoeveelheid energie die een zonnepaneel met een gemiddelde levensduur van 25 jaar levert. Rond de eerste verjaardag is het CO2-saldo van een paneel dus positief. Vanaf dan vermindert de netto CO2-uitstoot omdat zonne-energie het fossiele gebruik verdringt.
Zonne-energie in Nederland kan dus en heeft wel degelijk een toekomst. De huidige stand van de zon biedt alle ruimte. En voor de praktische nadelen aan het zelf opwekken van energie met zonnepanelen, heeft Vrijopnaam de oplossing: geen gedoe op je dak of bij een verhuizing, en geen onzekerheid over je voorziening en prijs. Stukjes grond waar we anders weinig of niets meedoen verdienen zonnepanelen. Doe mee en stap ook over: met energie direct van de zon lever je een structurele bijdrage aan een duurzaam Nederland.
Bas Wijnen
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
