Stappenplan stikstof bespaart 33 miljard en haalt alle milieudoelen

Het stikstofbeleid kan duurzamer, eerlijker, eenvoudiger, beter handhaafbaar én goedkoper. Een slimme overgang naar een duurzame veeteelt hoeft de overheid in 10 jaar slechts 4 miljard euro te kosten. Dat is maar liefst 33 miljard minder dan de uitgetrokken miljarden voor het stikstofbeleid (24,3 miljard) en de beoogde 12,7 miljard voor het Landbouwakkoord. De boeren krijgen een hogere prijs voor hun producten en er wordt in 10 jaar 24 miljard euro uitgetrokken voor transitiekosten. Een gemiddeld gezin zal 250-400 euro per jaar meer kwijt zijn aan duurzaam/biologisch vlees, zuivel en eieren. Dat berekent Johan Sliggers (voormalig themacoördinator verzuring bij het ministerie van Milieu) in het volgende Tijdschrift Milieu van VVM Netwerk voor Milieuprofessionals, dat op 15 juni verschijnt.

Sliggers geeft in een stappenplan aan welke stappen er nodig zijn, wanneer de betrokken partijen die zouden moeten nemen en wat de kosten en baten zijn voor de overheid, boeren en consument.

• Stap 1: ‘Nederland van het slot halen’ door te erkennen dat stikstofdepositie vooral een ammoniakprobleem is. Sinds 2000 daalt de ammoniakemissie niet of nauwelijks meer, waar de emissie van stikstofoxiden daarentegen een strak dalende lijn vertoont. Dit schept voldoende ruimte voor o.a. de bouw.
• Stap 2: Verlaat het complexe beleid dat stuurt op kritische depositiewaarden en modelberekeningen van emissie en depositie.
• Stap 3: Voer een generieke Veedichtheidsnorm (grootvee-eenheid GVE/ha) in van 1-1,5 GVE/ha. Niet meer beesten dan je land hebt om het grootste deel van het veevoer te verbouwen en mest kwijt te raken.
• Stap 4: Ontwikkel een keurmerk duurzame veeteelt. Hierbij zijn bestaande keurmerken en initiatieven bruikbaar, zoals On the way to PlanetProof, het EU-keurmerk biologisch, pink-/goldlabel e.d.
• Stap 5: Hou het btw-tarief op duurzaam vlees, zuivel en eieren laag en gebruik het hoge btw-tarief voor ‘gangbare’ producten. Deze btw-differentiatie zorgt ervoor dat duurzaam vlees, zuivel en eieren goedkoper worden dan de nu gangbare varianten.

Volgens Sliggers is een systematische aanpak van de intensieve veeteelt te verkiezen boven het uitkopen van boeren, wat een extreem duur ‘geitenpad’ is. Een overgang naar duurzaam/biologisch boeren pakt juist vele problemen tegelijk aan. Naast bescherming van de natuur tegen stikstof, dalen de klimaatemissies, neemt de biodiversiteit (akkerranden) toe, dalen de fosfaat- en nitraatgehaltes in sloten en grondwater en neemt het dierenwelzijn toe. “Kortom: hoe eerder we beginnen, hoe sneller er een hele trits problemen wordt opgelost,” zegt Sliggers.