Hoeveel geld is te veel geld? Op die vraag geeft Ingrid Robeyns genuanceerd en waarachtig onderbouwd antwoord in haar boek Limitarisme, een pleidooi tegen extreme rijkdom. ‘Het idee van een democratie is dat iedereen even zwaar kan wegen op het beleid. De vraag die we ons nu moeten stellen: is dat nog steeds zo? In hoeverre wordt op dit moment het principe ondermijnt dat één persoon, één stem heeft en iedereen op die manier dezelfde invloed uitoefent op die democratie?,’ aldus Robeyns.
Niet alleen Tegenlicht voelde Robeyns aan de tand. In januari verscheen er een interview met haar in The Guardian. Dat begint met een vergelijking: Om het vermogen van Elon Musk te evenaren, zou je 45 jaar lang een uurloon van bijna $1.9 miljoen per uur moeten verdienen. Er staan echter nog 2668 andere miljardairs op die lijst, samen bezitten ze $12.7 biljoen. Het gemiddelde uurloon dat nodig zou zijn om hun rijkdom te evenaren, is $40.598 per uur.
De toenemende ongelijkheid in de samenleving heeft geleid tot discussies over extreme rijkdom en de ethiek daarvan. Het concept van limitarisme stelt voor dat er een grens moet zijn aan de hoeveelheid rijkdom die iemand kan hebben. Het bepleit structurele actie, zoals gelijke kansen bieden door middel van betaalbare kinderopvang, gratis onderwijs van hoge kwaliteit en armoedebestrijding.
Het doel van limitarisme is niet om iedereen hetzelfde te maken, maar om de concentratie van rijkdom te beperken en eerlijkheid en rechtvaardigheid te bevorderen.
Hoewel fiscale maatregelen zoals belastingen ook een rol spelen, is het belangrijk om te benadrukken dat limitarisme niet betekent dat privébezit of het marktmechanisme moet worden opgegeven. Het gaat erom beperkingen te stellen aan de markt en privébezit, zodat extreme rijkdom wordt voorkomen.
Limitarisme pleit echter niet voor strikte gelijkheid. Het erkent dat sommige mensen harder werken, meer risico’s nemen of meer verantwoordelijkheid dragen, en rechtvaardigt daarom een zekere mate van ongelijkheid. Het gaat erom een balans te vinden tussen gelijkheid en het belonen van individuele inspanningen.
Het idee van limitarisme is een regulerend ideaal om naar te streven, maar het is mogelijk niet definitief haalbaar. Het vereist structurele, fiscale en ethische actie om een grens te stellen aan extreme rijkdom en een meer gelijke samenleving te creëren. Het doel is niet om iedereen hetzelfde te maken, maar om de concentratie van rijkdom te beperken en eerlijkheid en rechtvaardigheid te bevorderen.
Te veel invloed
De realiteit is dat er door zeer vermogende mensen bijzonder veel politieke invloed wordt gekocht en het voor politieke partijen steeds lastiger wordt vol te houden dat er geen sprake is van belangenverstrengeling. En dat is problematisch, want dergelijke omkoperij staat eerlijk overheidsbeleid in de weg waarin íedereen kan floreren. Overheidsbeleid waarbij kapitaal meer wordt belasten dan inkomen uit arbeid, bijvoorbeeld – dat is nu nog andersom.
Volgens Robeyns moeten we naar een systeem waarin de sterkste schouders daadwerkelijk de zwaarste lasten dragen en ongelijkheden worden ingeperkt. Het overtollige geld van de superrijken kan mens en samenleving veel goeds opleveren. En daar profiteert uiteindelijk iedereen van, ook de superrijken zelf.
VPRO Tegenlicht sprak Ingrid Robeyns hierover uitgebreid:
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
