Heel veel energieverslindende processen in onze samenleving zijn helemaal niet nodig. Boerenlandbouw helpt ook boeren om minder fossiele energie te gebruiken en met meer natuur te produceren. Dat biedt ook een andere invalshoek op onze energietoekomst. We kunnen keuzes maken. Wat hebben we in de toekomst nodig en wat niet?
Fossiele energie heeft reuzen van ons gemaakt. Alles wat we voor lief nemen, alle apparaten in je huis, je auto, internet, vliegvakanties, maanlandingen, het is allemaal alleen maar mogelijk met fossiele energie. En nu moeten we dat leven dat we voor lief nemen tegen het licht houden. We staan voor een grote energietransitie en dat vraagt dat we steeds meer afscheid nemen van fossiele energiebronnen. En daar zijn we niet zo goed in.
Tot nu toe neemt het totale energieverbruik nog steeds toe. Alternatieve energie is slechts een aanvulling. Bovendien kost het heel veel energie om zonnepanelen en windmolens te bouwen. Denk alleen al aan alle fabrieken die nodig zijn om ze te produceren. Voor alle alternatieve vormen van energie is heel veel energie nodig om ze beschikbaar te maken. Ook voor kernenergie. Bovendien heb je heel veel (zeldzame) metalen nodig om al die installaties te bouwen, waarvan de winning ook steeds meer energie gaat vragen.
Minder
Hoe komen we uit dit dilemma? Om rond te komen met de energie die we nodig hebben, kunnen we twee dingen doen. We verhogen het aantal energiebronnen of we snijden in het energieverbruik. De landbouw biedt een prachtige oplossing voor het laatste.
Om 1 calorie voedsel bij iemand op zijn bord te krijgen, zijn gemiddeld genomen 10 calorieën fossiele energie nodig. Daar schuilt potentiële winst. Een verscheidenheid aan boeren laat dat ook al zien. Zij produceren met veel minder energie voedsel, wat waarschijnlijk nog gezonder is ook. Hoe doen zij dat?
Na de Tweede Wereldoorlog hebben we bijna alle biofysische (natuurlijke) processen in de agro/food vervangen door processen die mogelijk zijn geworden door goedkope fossiele energie. Kunstmest, chemie, infrastructuur, mechanisatie, wereldhandel en voedselfabrieken. Maar daarmee zijn bijna alle natuurlijke processen buiten spel komen te staan: het vermogen van de bodem en de kringloop om stikstof te binden en vast te houden, organische stofopbouw als batterij voor water en nutriënten, weerbaarheid tegen ziektes en plagen, biodiversiteit.
Wereldwijd en ook in Nederland zijn boeren gaan experimenteren, omdat ze zagen dat ze steeds meer input nodig hadden om allerlei problemen op te lossen om hun productie op peil te houden. Terwijl een boer in principe van de lucht, de bodem, gewassen en dieren kan leven.
Boerenlandbouw
Ruim 95% van een plant is lucht. Hij bestaat voornamelijk uit de moleculen waterstof, zuurstof en koolstof. Een paar procent is stikstof en de rest bestaat uit mineralen en sporenelementen.
Stikstof kunnen bodem en planten zelf binden en de rest kan via organisch materiaal, zoals mest, in de kringloop worden gehouden. Er is alleen aanvoer nodig van de andere mineralen en sporenelementen. Idealiter komen deze elementen uit de menselijke kringloop weer terug.
Wij noemen dit boerenlandbouw. Een boer die voedsel produceert met de eigen productiemiddelen.
Wat deze boeren laten zien, is dat heel veel energieverslindende processen in onze samenleving helemaal niet nodig zijn. Dat biedt ook een andere invalshoek op onze energietoekomst. We kunnen keuzes maken. Wat hebben we in de toekomst nodig en wat niet?
Het mooie van deze inzichten is dat iedere boer kan beginnen met het versterken van de biofysische processen op zijn eigen bedrijf. Een ander voerspoor geeft betere mest, die de bodem voedt, zodat minder kunstmest nodig is. Groenbemesters in de akkerbouw bouwen de bodem op. Samenwerking tussen melkveehouders en akkerbouwers kunnen processen verder versterken.
Boeren kunnen dit niet alleen. Ze lopen al gauw tegen allerlei obstakels aan. Regelgeving die uitgaat van fossiele processen, een keten die verdient aan het bewerken van producten, financiële lasten uit het verleden, mineralen die via de mens verdwijnen uit de kringloop, om maar wat te noemen.
Als de boer de biofysische processen wil faciliteren, zal de maatschappij de boer moeten faciliteren. Pas dan zijn we met echte oplossingen bezig en kunnen we weer landen tussen de grenzen van onze planeet.
Meer info bij stichting Upfarming
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
