De corona-crisis laat ons overduidelijk het belang van samenwerking zien. Niet alleen als het gaat om oog hebben voor elkaar, ook in economische zin is dat zo. Net zo goed als mensen niet zonder elkaar kunnen, kunnen ook bedrijven niet zonder elkaar. Elk bedrijf in onze samenleving kan bestaan dankzij andere bedrijven. 

Het inzicht dat we het samen moeten doen, is van grote waarde. Want ook na de corona-tijd hebben we nog heel wat uitdagingen op te lossen. En ‘samen’ is dan opnieuw het sleutelwoord. Denk in de eerste plaats aan de klimaatcrisis. Maar hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld armoede, welvaartsverdeling, polarisatie etc. Het is belangrijk dat we sámen onze weg vinden in die gemeenschappelijke uitdagingen. Daarbij zijn er verschillende ‘knoppen’ in onze samenleving om aan te draaien. Een belangrijke daarvan is de factor geld. Hoe kan geld, in het bijzonder circulair geld, helpen om belangrijke doelen voor jezelf, voor je bedrijf en voor de samenleving te realiseren? Wat is dat eigenlijk, circulair geld? Dat zijn de vragen waar dit artikel over gaat. 

Geld circuleert, de grote vraag is waar naar toe? 

Nadenken in termen van circulair geld, betekent dat je je realiseert dat geld niet ‘weg’ is nadat je het hebt uitgegeven. Stel, jij koopt iets lekkers en gezonds in de biologische winkel. Na de betaling staan de euro’s niet meer op jouw rekening. Maar ze zijn niet weg. De euro’s zijn bij de winkel en die geeft ze vervolgens ergens aan uit en de ontvanger daarvan ook weer. Anders gezegd: geld circuleert. De grote vraag is waar naar toe? Circulair geld is geld waarbij bewust gestuurd wordt op de circulatie van het geld, zó dat het langdurig specifieke doelen dient. Bijvoorbeeld het sterker maken van de lokale en duurzame economie. Hoe gaat dat in z’n werk? 

In plaats van met gewone euro’s zou je ook je biologische boodschappen met circulaire euro’s kunnen betalen. Dat is een eenvoudige handeling: het betekent dat je via een app euro’s omzet naar circulaire euro’s. Via die app heb je toegang tot het landelijke circulaire betaalplatform. Net als allerlei gelijkgestemden: allemaal maatschappelijk bewuste mensen, winkels en bedrijven. Het circulaire geld stelt je rechtstreeks in verbinding met al deze anderen die net als jij hun steentje bijdragen aan een mooiere wereld. Sterker nog, de bedrijven hebben, om op het betaalplatform te mogen, commitment gegeven om elk jaar stappen te zetten in duurzaam en sociaal ondernemerschap. 

Hoe draagt dit nou bij aan een economie waar iedereen beter van wordt? Als jij je biologische boodschappen, je fairtrade verjaardagscadeautje of je duurzame jeans afrekent met circulair geld, dan weet je zeker dat de winkel waar jij het besteedt het circulaire geld ook weer bij een duurzaam bedrijf zal uitgeven. En de ontvanger daarvan ook weer, enz. Want alleen bedrijven die op het betaalplatform aangesloten zijn, kunnen met het circulaire geld betaald worden. ‘Jouw’ geld komt dus keer op keer terecht bij een maatschappelijk betrokken bedrijf. En dat terwijl je bij gewone euro’s helaas ervan uit moet gaan dat het al na drie tot vier transacties terecht komt op een plek die duurzaamheid juist tegenwerkt. Zoals fossiele brandstoffen, vervuilende logistiek of speculatie. 

Grote sprongen naar meer positieve impact

Met circulair geld heb je dus maximale positieve impact in de keten. Je geeft met je geld een positieve stimulans. Niet alleen aan de winkel waar je koopt, maar ook aan vele andere bedrijven. Jouw geld blijft immers keer op keer rondgaan tussen de deelnemende mensen en bedrijven die zich inzetten voor een mooiere wereld. 

Stel je eens voor hoe jouw uitgaven van bijvoorbeeld 200 circulaire euro’s al na vijf uitgaven 1.000 circulaire euro’s omzet hebben gegenereerd binnen deze duurzame samen-economie. En bedenk vervolgens hoe veel kracht het heeft als anderen dat ook doen. Dat is de kracht van samen! En niet alleen duurzaamheid is daarbij gebaat. Ook de lokale werkgelegenheid neemt toe als het geld langer tussen aangesloten lokale mkb-bedrijven blijft rondgaan.

Er zijn inmiddels in Nederland circa 500 bedrijven, groot en klein, die meedoen aan circulair geld. Dat zijn bedrijven die aangesloten zijn bij één van de volgende netwerken: United Economy, Knooppunt Zeist, Arnhems Hert, Utrechtse Euro, Wageningse Eurijn en Alkmaarse VIX. Het geheel noemen we All United. Ook een aantal bekende duurzame koplopers doen mee, zoals Greenchoice, Odin, Triodos Bank, MUD Jeans, Moonen Packaging en MVO Nederland. En daarnaast veel andere mooie mkb-bedrijven, winkels en horeca. 

Als consument kun je, afhankelijk van waar je woont, al diverse zaken kopen met circulair geld. De komende jaren verwachten we groei en zullen de mogelijkheden toenemen. Ook dat lukt alleen als we samen de schouders eronder zetten. Je deelname aan circulair geld gaat om veel meer dan alleen het doen van circulaire betalingen. Het gaat om de onderlinge verbinding, stimulans en inspiratie. 

Voordelen voor mens, bedrijf en samenleving: we doen het samen!

Circulair geld heeft een aantal kenmerken die heel gunstig zijn voor een eerlijke, sociale en duurzame toekomst: 

• Circulaire euro’s blijven rondgaan tussen gelijkgestemden; ze komen niet terecht bij zaken die duurzaamheid tegenwerken.
• Door te betalen met circulair geld, weet je dat je deel uitmaakt van een groeiende groep mensen en bedrijven die bouwen aan een duurzame samen-economie. 
• Het bevordert onderlinge verbondenheid en elkaar gunnen. 
• Het helpt bedrijven bij verduurzaming en verantwoord inkopen, door het contact met de andere deelnemers.
• Het is geld van de mensen en bedrijven zelf. Ondergebracht in een coöperatie zonder winstoogmerk. 
• Circulair geld werkt zonder rente, speculatie en groeidwang. 
• Er zijn geen aandeelhouders die aan het geld zelf willen verdienen (zoals dat bij banken wel het geval is).

Samen sterk door coöperatieve kredieten

Daar komt nog bij de mogelijkheid dat mkb-bedrijven in sommige gevallen een coöperatief krediet kunnen krijgen in circulair geld. Na de corona-tijd kan zo’n krediet erg helpen voor op zich gezonde bedrijven die even extra liquiditeit nodig hebben om weer op te starten. En doordat het circulaire geld blijft rondgaan tussen álle aangesloten bedrijven, helpen we zo elkaar door de crisis. En geven we tegelijk duurzame ontwikkeling een flinke impuls. 

“We kunnen niet meer de oude worden; we kunnen wel de nieuwe worden”

De afgelopen decennia hebben we gezien dat geld te vaak een doel op zich is geworden. Circulair geld maakt van geld weer een zuiver ruilmiddel. Maar wel een heel krachtig middel. Het helpt ons optimaal samen te werken en belangrijke doelen te realiseren. Het helpt ons om de samenleving opnieuw op te bouwen zonder de ‘weeffouten’ van vóór de corona-tijd. 

Het herstel van onze economie en samenleving na de corona-tijd zal nog heel wat voeten in aarde hebben. Maar het is ook een kans: de kans om er samen beter uit te komen. Als een persoon ernstig ziek is geweest, wordt wel gezegd: “Je kunt niet meer de oude worden; je kunt wel de nieuwe worden”. Het lijkt erop dat dat ook voor onze samenleving opgaat. Als onze samenleving ‘de nieuwe’ wordt, zou dat dan betekenen dat we eindelijk geleerd hebben werkelijk sámen te leven?

Heidi Leenaarts, www.unitedeconomy.nl, #AllUnited