• Service
  • Over ons
  • Leden
  • Vacatures
  • Contact
Duurzaamnieuws
  • Home
  • Nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Kort door de Bocht
  • Klimaat
  • Economie
  • Boeken
  • Vakantie
  • Corona
  • Kantelpunten
  • Zoek
  • Menu Menu

Van een ééndimensionale naar een driedimensionale economie

17 juli 2016|doorredactie|incirculaire economie, duurzaam ondernemen

plasticmadonnaEen van mijn favoriete studieobjecten, de circulaire economie (CE), staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Dat is mooi. Want circulaire principes kunnen ertoe bijdragen dat het economisch systeem binnen de grenzen van de aarde kan opereren. Maar het is niet gemakkelijk of vanzelfsprekend. De opgave die voor ons ligt is om van een ééndimensionale naar een driedimensionale economie te komen. Dat is pas een uitdaging. Echter, het is de enige manier om van een lineaire economie over te gaan naar een circulaire economie waarbij duurzame vooruitgang centraal staat.

De kinderschoenen van de circulaire economie

De huidige stand van zaken met betrekking tot de circulaire economie is, anders dan de lawine van rapporten die we nu zien verschijnen, nog vrij beperkt. Door producten slimmer te ontwerpen, de levensduur ervan te verlengen en onderdelen opnieuw te gebruiken, kan de circulaire economie een belangrijke bijdrage leveren aan een transitie naar een samenleving die binnen de grenzen blijft van wat de aarde aankan. Er zijn echter maar een paar voorbeelden van bedrijven die de CE tot een integraal onderdeel hebben gemaakt van hun bedrijfsmodel, strategie en verdienmodel. Voor veel andere bedrijven geldt dat de CE óf slechts een deel is van hun business, óf dat er wel een ambitie is, maar (nog) geen verdienmodel.

Ook worden telkens dezelfde rapporten erbij gehaald die het ‘bewijs’ leveren dat de circulaire economie in lineaire zin wat oplevert: economische groei bijvoorbeeld. Ik beschouw deze ontwikkeling als enigszins zorgwekkend. Waarom wordt aan de ene kant zoveel geroepen, terwijl het bewijs nog beperkt is? Voor je het weet is de hype voorbij en gaan we weer lineair verder.

Dat de CE in de praktijk nog in de kinderschoenen staat, blijkt bijvoorbeeld ook uit het recente SER-advies. Daarin is het nog echt zoeken naar wat er nu moet gebeuren om de CE te versnellen. De ambtenarenclub studiegroep duurzame groei heeft blijkbaar eenzelfde conclusie getrokken over de stand van CE. Zoals uit het rapport valt op te tekenen: ‘…bestaat er nog geen breed gedragen beleidsaanpak om het Europees afgesproken streefbeeld van een grondstoffenefficiënte economie concreet in Nederland gestalte te geven’. En de conclusie is daarbij dat een komend kabinet dus ook niet weet wat voor een beleid het zou moeten voeren om een transitie naar een circulaire economie te bewerkstelligen.

meewind

Van één- naar driedimensionaal

Waarom is die CE toch zo lastig? Dat heeft vooral te maken met de dimensies van de CE. De huidige lineaire economie kan ook worden opgevat als een ééndimensionale economie. Wat we meten, en wat we dus economisch van belang vinden, is het moment waarop een financiële transactie plaatsvindt. Het moment van verkoop bepaalt de waarde, dus de economische groei.

Een overgang naar een circulaire economie is een transitie naar een driedimensionale economie.

Het gaat niet alleen meer om financiële waarden bij een transactie, maar ook om ecologische en sociale waarden. En het gaat niet alleen meer om de waardecreatie op het moment van transactie, maar gedurende de levensduur van het product. Of nog iets nauwkeuriger, gedurende de kringloop van de materialen verwerkt in het product.

Als eerste de meervoudige waardecreatie. Dat wordt soms wel eens vergeten. De basis van de circulaire economie is het sluiten van kringlopen. Als dat echter niet leidt tot ecologische waarde, zoals een duurzamer gebruik van materialen, is er geen sprake van een circulaire economie. Een voorbeeld kan dat verhelderen. Een bedrijf als Airbnb helpt in theorie bij het sluiten van kringlopen: het zorgt voor een betere benutting van bestaand vastgoed, doordat tijdelijke verhuur van huizen en appartementen beter mogelijk is. De praktijk is echter een andere: weliswaar wordt van alles verhuurd, maar dit leidt vooral tot substitutie van hotels naar appartementen, zodat het per saldo maar de vraag is of vastgoed beter wordt benut. Er is dus geen sprake van ecologische waardecreatie. Dus bij een échte circulaire economie zal de intentie van bedrijven ook moeten zijn om de kringloop te verduurzamen: om producten langer te gebruiken, onderdelen te hergebruiken en grondstoffen zo lang mogelijk in de kringloop te houden.

Ten tweede de tijdsdimensie. Voor een werkende circulaire economie is het moment van de transactie maar één onderdeel van het relevante economische proces. Pas als de waarde over de hele levensduur van producten en materialen wordt meegenomen en zo optimaal mogelijk wordt benut, dan gaat de circulaire economie echt ‘vliegen’. Dat vraagt echter wel wat. Dat vraagt samenwerking in de waardeketen: bedrijven moeten samenwerken en zich verantwoordelijk voelen voor de producten tot ná het einde van de levensduur. Daarbij kunnen nieuwe business modellen, gebaseerd op het gebruiken in plaats van het verkopen van producten, helpen. Maar ook consumenten moeten willen bijdragen aan waardevastheid over de levensduur van producten: dus langer gebruiken, goed omgaan met restproducten, et cetera.

Op naar die circulaire economie!

De transitie naar een circulaire economie is een uitdaging. Maar dat wil niet zeggen dat die transitie niet mogelijk is. Een voorwaarde daarvoor is wel dat we van een ééndimensionale oriëntatie afstappen. Dus niet alleen maar financiële waardecreatie beschouwen op het moment van een transactie. Het goed waarderen van meervoudige waarden én het organiseren van waardecreatie tijdens de kringloop zijn daarbij essentieel.

Alleen dan krijgen we een driedimensionale economie. Een economie waar ook onze kinderen nog mee vooruit kunnen.

Hans Stegeman is Hoofdeconoom Nederland bij de Rabobank en werkt aan een promotie-onderzoek over de Circulaire Economie bij de Radboud Universiteit.

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
  • Delen op Facebook
  • Delen op LinkedIn
  • Delen via e-mail
Goed dat je Duurzaamnieuws leest. Hier vind je informatie en inzichten over duurzaamheid die je niet overal al leest. We werken onafhankelijk, zonder subsidies, overheidssteun of rijke aandeelhouders, maar vooral met hulp van bijdragen van onze lezers. We willen zo lang mogelijk onze informatie gratis en voor iedereen toegankelijk houden, omdat het zo belangrijk is dat iedereen meedoet aan de omslag naar duurzaamheid en daar goed en eerlijk over geïnformeerd is.

In deze belangrijke tijd bepalen we de richting van de toekomst. Krijgen we klimaatverandering onder controle? Kunnen we onze veiligheid in stand houden? Nemen we de juiste maatregelen voor een eerlijker samenleving? Als je kunt, is dit een mooi moment om ons te helpen. Steun ons als lid of donateur. Dank je wel.

Hier kun je lid worden.
En hier kun je doneren.



Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.

Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws

Kort door de bocht

  • duurzaam nieuws Het echte gezicht van Dilan Yeşilgöz (niet fraai)15 november 2023 - 09:39
  • duurzaam nieuws Wegwerp wetgeving27 oktober 2023 - 14:16
  • duurzaam nieuws Verliest de democratie van Omtzigt en Yeşilgöz?23 oktober 2023 - 10:12
  • duurzaam nieuws De sluimerende oorlog tegen het klimaat13 oktober 2023 - 11:10

Nieuws

  • tipping points kantelpunten klimaat Steeds meer kantelpunten versnellen de klimaatverandering: Tipping Point Report7 december 2023 - 08:00
  • toekomst van ons voedselFAO: 10 biljoen dollar schade door verborgen kosten in de agrarische sector 6 december 2023 - 11:32
  • sellafield Sellafield lekt als een mandje, nucleair risico voor Nederland5 december 2023 - 18:37
  • sultan Ahmed Al Jaber COP28: Voorzitter ontkent klimaatwetenschap, oproep tot aftreden3 december 2023 - 13:33
  • methaanemissies tukmenistan Uitstoot blijft stijgen en cijfers kloppen niet, laten satellietgegevens zien3 december 2023 - 09:49

Inzicht

  • fork ranger kerst Wat heeft meer impact: geen kerstboom of een vega-kerstdiner?5 december 2023 - 09:18
  • links rechts politiekPeilingen: VVD verliest groots, Wilders groeit door na verkiezingen4 december 2023 - 05:00
  • uitgang Hoe nu verder naar een duurzame samenleving?26 november 2023 - 16:21

Opinie

  • xr extinction rebellion Greta Thunberg en XR halen de klimaatbeweging onderuit16 november 2023 - 14:41
  • klimaatschade loss and damage Bestaanszekerheid als politiek wisselgeld19 september 2023 - 08:00
  • stikstofnormHaagse schijt, hoe komen we er vanaf?12 september 2023 - 19:28

Duurzaamnieuws wordt mede mogelijk gemaakt door:

elektrischeautolease.nl - elektrische auto leasen

energie aanbiedingen
energie vergelijken

Service

  • Gratis nieuwsbrief
  • Lid worden
  • Doneren
  • Privacy policy
  • Blog
  • Mastodon

Rubrieken

  • Nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Info

Onderwerpen

  • Energie
  • Economie
  • Klimaat
  • Voeding
  • Hormoonverstoorders
  • Kantelpunten
  • Corona

Creative Commons-Licentie

CC uitsluitend van toepassing op tekst redactie. Overige content alle rechten voorbehouden aan auteurs / producenten.

Duurzaamnieuws, nieuws over duurzaamheid

is een uitgave van stichting iNSnet.

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
duurzaam nieuws en duurzame informatie op facebook
duurzaam nieuws en duurzame informatie op twitter
duurzaam nieuws en duurzame informatie op rss
Amsterdam krijgt hoogste houten gebouw5.000 Vacatures verwacht in Nederlandse Watertechnologiesector tot 2020
Scroll naar bovenzijde

AVG Toestemmingen

Bij duurzaamnieuws.nl nemen wij uw recht op privacy serieus. Wij plaatsen enkele cookies die nodig zijn om onze website optimaal te laten functioneren. Onderstaand ziet u welke verplichte en optionele toestemmingen u ons verleent om uw persoongegevens te verwerken op deze website. Als u deze toestemmingen wilt intrekken klikt u op 'Vergeet mij' onderaan deze pagina.

Privacy verklaring | Sluiten
Instellingen