De meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld beschadigt gezonde bacteriën in de ingewanden van honingbijen en maakt ze vatbaarder voor dodelijke infecties. Dat heeft nieuw onderzoek aangetoond.
Eerdere studies hebben aangetoond dat pesticiden zoals neonicotinoïden schadelijk zijn voor bijen, waarvan de bestuiving essentieel is voor ongeveer driekwart van alle voedselgewassen. Glyfosaat, het meest gebruikte onkruidbestrijdingsmiddel ooit en vervaardigd door Monsanto, richt zich op een enzym dat alleen in planten en bacteriën wordt aangetroffen.
De nieuwe studie toont nu aan dat glyfosaat de microbioten beschadigt die honingbijen nodig hebben om te groeien en om ziekteverwekkers te bestrijden. De resultaten tonen aan dat glyfosaat kan bijdragen aan de wereldwijde achteruitgang van de bijen en hun leefgebied.
Darmflora aangetast
"We hebben aangetoond dat de aantallen van dominante darmflora afnemen in bijen die worden blootgesteld aan glyfosaat bij concentraties zoals die voorkomen in de omgeving", aldus Erick Motta en collega's van de Universiteit van Texas in Austin in hun nieuwe paper. Ze ontdekten dat jonge werksters blootgesteld aan glyfosaat vaker stierven als ze later werden blootgesteld aan een gemeenschappelijke bacterie.
Uit ander onderzoek uit China en gepubliceerd in juli, bleek dat honingbijlarven langzamer groeiden en vaker stierven bij blootstelling aan glyfosaat. Een eerdere studie uit 2015, toonde aan dat de blootstelling van volwassen bijen aan het herbicide hun orientatievermogen aantast zodat ze de korf niet terugvinden.
Leefomgeving vernietigd
"De grootste impact van glyfosaat op bijen is de vernietiging van de wilde bloemen waarvan ze afhankelijk zijn", zei Matt Sharlow, lid van natuurbeschermingsgroep Buglife. "Bewijs tot op heden suggereerde dat de directe toxiciteit voor bijen vrij laag zou zijn, maar de nieuwe studie toont duidelijk aan dat het gebruik van pesticiden gevaarlijke onbedoelde gevolgen kan hebben."
Professor Dave Goulson van de Universiteit van Sussex, zei: "Het lijkt er nu op dat we glyfosaat moeten toevoegen aan de lijst met problemen waarmee bijen worden geconfronteerd. Deze studie is ook een nieuw bewijs dat de toepassing op grote schaal van pesticiden negatieve gevolgen heeft die vaak moeilijk te voorspellen zijn. "
Monsanto: uitkomsten zijn niet waar
Een woordvoerder van Monsanto zei: "De bewering dat glyfosaat een negatieve invloed heeft op honingbijen, is gewoon niet waar. Geen grootschalig onderzoek heeft enig verband gevonden tussen glyfosaat en de achteruitgang van de bijenpopulatie. Meer dan 40 jaar krachtig, onafhankelijk wetenschappelijk bewijs toont aan dat het in het algemeen geen onredelijk risico vormt voor mens, dier en milieu. "
Het nieuwe onderzoek, gepubliceerd in de Proceedings van de National Academy of Sciences, vond dat sommige van de belangrijkste heilzame bacteriën in de darmflora van bijen het enzym hebben waarop glyfosaat is gericht. Het ontdekte ook dat het vermogen van pas uitgekomen werksters om een normaal darm-bioom te ontwikkelen, belemmerd werd door blootstelling aan glyfosaat.
Ook bij ratten
Schade aan darmbacteriën door blootstelling aan glyfosaat is ook aangetoond in een pilootstudie bij ratten. "Darmbacteriën spelen een vitale rol bij het handhaven van een goede gezondheid, in organismen die zo uiteenlopend zijn als bijen en mensen," zei Goulson. "De bevinding dat deze bacteriën gevoelig zijn voor het meest gebruikte pesticide ter wereld, is dus zorgwekkend."
Van mensen is bekend dat ze glyfosaatresiduen op grote schaal consumeren in voedsel - zoals ontbijtgranen voor kinderen - maar de impact op de gezondheid is controversieel. In augustus veroordeelde een Amerikaanse rechtbank Monsanto om $ 289 miljoen aan schadevergoeding te betalen nadat een jury oordeelde dat de onkruidverdelger de kanker van een terminaal zieke man veroorzaakte. Het bedrijf diende documenten in om de zaak op 19 september te seponeren.
De onkruidverdelger, verkocht als Roundup, kreeg in 2017 een verkorte vijfjarige toelating in de EU. In 2015 verklaarde het IARC, het kankeragentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat glyfosaat 'waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens' was, hoewel verschillende internationale instanties later tegenover elkaar kwamen te staan met hun conclusies. Monsanto houdt vol dat glyfosaat veilig is.
Lees meer in the Guardian
