Vervuiling met langzaam afbrekend plastic afval beperkt zich niet tot de oceanen, maar vormt ook een toenemende bedreiging voor binnenwateren zoals meren. Dat is de bevinding van onderzoekers die significante concentraties plastics in het Italiaanse Gardameer vonden. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology.
Het probleem van de grote plasticvervuiling van de zeven oceanen is goed gedocumenteerd in de afgelopen jaren. Dat geldt niet voor meren, maar de niveaus in het Gardameer bleken vergelijkbaar met die in zeewater.
Niet alleen verstikking door grotere stukken plastic vormt een bedreiging voor zeedieren: zeer kleine fragmenten, die microplastics worden genoemd, zijn net zo ernstig. De wetenschappers zijn bezorgd dat de minuscule plastic deeltjes zich ook ophopen in zoetwatersoorten en zo verder hun weg vinden in de voedselketen, waar ook de mens deel van uitmaakt.
Aan de noordkust van het Gardameer vonden ze rond 1000 grotere deeltjes en 450 microplastic-deeltjes per kubieke meter zoetwater. “Dat verraste ons,” zegt de hoofdauteur, prof. Christian Laforsch van de Universiteit van Bayreuth. “Dit zijn vergelijkbare hoeveelheden plastics als in het sediment van mariene ecosystemen.”
Chemicaliën in die kunststoffen kunnen giftig zijn. Mogelijk beschadigen ze endocriene systemen (organen die op hormonen reageren) of kunnen ze kankerverwekkend zijn. “Als het van invloed is op de hormoonhuishouding, kunnen aquatische organismen steriel worden, en zich dus niet meer voortplanten.”
Het is niet tot het Gardameer beperkt, aldus de onderzoekers. “We doen het onderzoek ook in Beieren, en het ziet er daar vrijwel hetzelfde uit. Het is, denk ik, een probleem in heel Europa, en misschien over de hele wereld.” Waarschijnlijk zullen zich dus ook in de Nederlandse wateren zoals het IJsselmeer, de Friese meren en de Oostvaardersplassen geleidelijk gevaarlijke concentraties plastics ophopen.
Microplastics kunnen ook een bedreiging vormen voor het drinkwater: er is nog nauwelijks bekend hoe microplastics uit vervuilde waterbronnen kunnen worden verwijderd.
Referenties:
"Plastic waste threatens lakes as well as oceans", BBC News
"Contamination of beach sediments of a subalpine lake with microplastic particles", H.K. Imhoff et al., Current Biology Volume 23, Issue 19, R867-R868, 7 October 2013