De topman van Shell, Ben van Beurden, zet de wereld na Parijs weer met de voeten op de grond. "Ik haal alles uit de grond wat ik nog op kan pompen" zei hij in een interview met Nieuwsuur. Daarmee (be)vestigt hij zijn reputatie als de grote Vieze Man van onze tijd.
Niet dat van Beurden onzin vertelt. Zijn boodschap is realistisch: we zullen voorlopig nog volop olie en gas nodig hebben. De kleine groep van de westerse middenklasse kan heel idealistisch elektrisch gaan rijden, in de rest van de wereld wordt hard aan een economische inhaalslag gewerkt die vooral nog op fossiele energie is gebaseerd. Ten minste, zolang we niet ingrijpen.
Het venijn van zijn boodschap zit in de stellingname dat Shell als bedrijf niet verantwoordelijk is voor klimaatverandering. Shell pomp alleen maar olie op. Die domme mensen in de maatschappij verbranden het spul, en veroorzaken daarmee de klimaatverandering. Meneer van Beurden is er alleen maar om de financiële belangen van de aandeelhouders te beschermen, zo zegt hij. Niet de wereld waarin ze leven dus.
Daarmee neemt hij een strikt formeel standpunt in dat al lang niet meer van deze tijd is. Waar we in de zeventiende eeuw het vehikel van de vennootschap hebben opgetuigd om zo veel mogelijk verantwoordelijkheid te ontlopen en risico te delen, zijn we er inmiddels toch al langer van overtuigd dat bedrijven hun aandeel in de samenleving serieus behoren te nemen. Dat aandeel gaat verder dan het bedrag op de certificaten.
Waar het gaat om de rol van de staat in klimaatverandering heeft de rechter al een duidelijke uitspraak gedaan. De staat dient de burgers te beschermen tegen de risico's er van. Daarmee heeft de samenleving twee nieuwe opties in handen om van Beurden cs tot de orde te roepen. Ze kan met deze uitspraak op zak de staat aanzetten om wettelijke kaders te scheppen die klimaatschadelijk handelen door bedrijven moeten voorkomen. En ze kan Shell rechtstreeks aansprakelijk stellen voor de gevolgen van haar beleid; klimaatverandering is immers door de rechter erkend als bedreiging voor de mens en de samenleving.
De vraag is waarom van Beurden een dergelijke uitspraak doet. Hij weet donders goed dat die tot ophef leidt. Ik denk dat hij die ophef zoekt om de aandacht af te leiden van de realiteit, die zegt dat hij lang niet al zijn voorraden nog kan verkopen om ze te laten opstoken. Volgens wetenschappers veroorzaakt dat 6 tot 8 graden temperatuurstijging. En boven twee graden zijn de problemen al niet te overzien. Door de afwaardering van die voorraden daalt de waarde van Shell (en andere oliemaatschappijen) enorm, het begin van dat effect wordt al zichtbaar op de beurs: het aandeel heeft in het afgelopen jaar een derde van zijn waarde verloren. En de divestmentbeweging zet aandeelhouders steeds verder onder druk om hun fossiele aandelen te verkopen. Met toenemend succes.
Van Beurden wil hier een dam tegen opwerpen door het beeld te scheppen dat Shell de komende decennia gewoon doorgaat met geld verdienen.
Maar kan dat ook? Dalende olieprijzen maken grote delen van de bekende voorraden onwinbaar omdat de kosten hoger zijn dan de opbrengst. En zolang de producenten wereldwijd tegen elkaar oppompen blijft het overaanbod aan olie bestaan de prijzen laag. Door grootschalige financiële speculaties op de olieprijzen kan mogelijk de schade nog wat beperkt worden gehouden, maar dat veroorzaakt vervolgens weer een risico voor de economie als geheel. Het trekt de verhouding tussen de financiële en de reële economie nog verder uit elkaar en creëert nieuwe geldbubbels.
Kortom, naast toenemende klimaatrisico's zorgt het beleid van Shell nu ook voor toenemende economische risico's, zowel voor haar eigen aandeelhouders als voor de samenleving als geheel.
De boodschap van Ben van Beurden leidt slechts tot een meervoudig negatief gevolg: de druk op het klimaat neemt niet af, het risico voor de aandeelhouders neemt toe en er wordt kostbare tijd verloren in de omslag naar een schone energievoorziening en een houdbare economie. Behoorlijk riskant dus voor ons allemaal.
Peter van Vliet
Henk Daalder heeft helemaal gelijk. Het is de overheid die bepaalt hoeveel CO2 er mag worden uitgestoten. Bedrijven passen daar hun strategie op aan, zo ook Shell.
Als de overheid vindt dat er minder gas uit Groningen mag worden geproduceerd (vanwege aardbevingen), dan moet de NAM (50% eigendom Shell) zich daaraan houden en dat doen ze ook.
strengere CO2 uitstoot regels lijkt me dan een goed thema voro de verkiezingscampagne.
Als de PvdA het kabinet laat vallen, omdat de VVD niets aan het klimaat wil doen.
Henk, dat er strengere regels nodig zijn lijkt me voor iedereen glashelder. Net zo helder als dat we allemaal weten dat die er voorlopig niet gaan komen.
Peter,
ik wil niets goed praten van Shell.
Maar ze hebben gelijk dat overheden strengere regels moeten stellen aan de CO2 uitstoot.
De samenleving en energie transitie is niet alleen “markt”
Ook regelgeving is belangrijk, voor:
– het beroemde leven playingfield
– en het in beweging krijgen van bedrijven.
Op de CATO2 CCS conferentie was het glashelder,
– de techniek is ver genoeg ontwikkeld
– het wachten is op condities die bedrijven verleidt of dwingt, om hem toe te passen.
Laten we ook zo eerlijk zijn om te erkennen dat alleen idealisten geloven dat duurzame energie vanzelf zo snel groeit als nodig is.
De “markt” gaat daar niet voor zorgen.
Daar is “regelgeving”, of “goed bestuur” voor nodig.
Beste Henk, het fruit in je mandje is van onvergelijkbare soort.
De CCS projecten van Shell zijn gekoppeld aan teerzanden; niet aan elektriciteitsproductie (waar Shell eigenlijk niets mee van doen heeft). Het winnen van teerzandolie vind ik economisch en ecologisch onzinnig.
Dat Shell vraagt om andere regelgeving is eigenlijk voor de bühne: ze weten daar donders goed dat de kans op een internationaal gelijke regeling zo goed als nul is de komende 20 jaar. De tactiek is vergelijkbaar met de maatschappij verwijten dat ze olie stookt….
Combineer vervolgens wat ze zeggen ( we kunnen niet anders ) met wat ze doen (zoveel mogelijk pompen en hun activiteiten in zon en wind afstoten ) dan is helder dat Shell gewoon niet duurzaam wil zijn omdat fossiel op de korte termijn geld blijft opleveren.
Peter,
Je ziet iets over het hoofd.
Niet om Shell te verdedigen, maar ze hebben gevraagd om andere regelgeving.
Die regelgeving moet van overheden komen, mar die doen dat niet. Dus kan SAhell weinig anders doen dan hetzelfde gedrag als andere fossiele partijen, blijven stoken, anders kunnen ze zich wel opheffen.
Wat nodig is, is harde regels voor CO2 uitstoot.
– Of een globale, of EU prijs voor CO2 uitstoot, geen ETS, maar een CO2 tax.
– Of verplicht CCS op alle centrales.
Op de CATO2 conferentie van 2015 in Rotterdam, werd ook aangegeven dat een CO2 tax van 50 EUR per ton CO2 een goede waarde is.
Ook alleen CCS verplichten op alle centrales leidt bij de huidige stand van de CCS techniek tot ongeveer zo’n bedrag.
Stroom uit centrales met CCS wordt dan 5 tot 10 cent duurder.
Daardoor kan de subsidie op offshore wind een stuk lager worden, vanzelf, omdat de marktprijs van stroom hoger wordt.
Shel zelf is een van weinigen die al full scale CCS pilots doet, in Canada en in UK, met subsidie.
Het komt dus aan op betere regelgeving.
Maar Nederland doet dat niet, omdat ze van VNONCW geen hogere stroomprijs willen voor schone stroom.
Een mooie innovatie kans is het benutten van Olivijn. Daarmee is afgevangen CO2 om te zetten in vaste stof, die goed is te benutten als vulstof in beton en andere producten.
Olivijn kan net als steenkool worden gewonnen, en moet net als steenkool vermalen worden, voordat het benut wordt in de centrale.
De innovatie warmee Olivijn nu benut kan wordenis het Gravity pressure vessel, een 1200 m lange buis de grond in, waar een slurry van Olivijn modder en CO2 dor heen stroomt.
Daar komt gebonden CO2 en warmte uit.
Die warmte kan weer goed gebruikt worden voor eht afvangen van CO2.
Olivijn lost dus 2 problemen op.
– De maatschappelijke ophef over het in de grons pompen van CO2, en de kosten van CO2 leidingen
– Olivijn levert energie, ipv het rendements verleis van alleen maar CO2 afvangen.
Dat chemisch proces is de core competentie van Shell, maar dat doen ze alleen als de regelgevign het iedereen verplicht, end dat heeft Shell ook gevraagd, al een paar jaar.
Dat is ook de door shell gewenste ophef:
“regeringen, leg iedereen dezelfde CO2 uitstoot regels op”