De afgelopen weken hebben we met regelmaat en passie op deze plaats kunnen publiceren over Nieuwe Business Modellen (NBMs). Het kan u niet ontgaan zijn dat wij op weg zijn naar een symposium over nieuwe business modellen op 13 november a.s. in de Domkerk in Utrecht. Dan lanceren we een nieuw boek met de gelijknamige titel. In de opmaat daarnaar toe heeft een groot aantal gastauteurs de mogelijkheid gehad op deze plek hun visie en interpretatie van NBMs te geven. Dat heeft allemaal bijgedragen aan de mooie ‘buzz’ rond 13.11: we hebben een ‘volle’ bak. Dank aan Peter van Vliet – hoofdredacteur DuurzaamNieuws – voor deze gastvrijheid en wezenlijke bijdrage.
Het boek en het symposium Nieuwe Business Modellen markeren een tweede project gebaseerd op crowdthinking rond duurzaam ondernemen. Het eerste project was OCF 2.0 en resulteerde in het boek ‘Duurzaam Denken Doen’ (DDD) gelanceerd in juni 2011. Dat boek kreeg de bestseller-status en is inmiddels uitverkocht. Als de voortekenen niet liegen, gaat dat ook gebeuren met het boek dat nu verschijnt. Kennelijk, maar ook gelukkig is de tijd daar om duurzaam ondernemen met elkaar op te pakken. Achteromkijkend wordt zonder planning of opzet gaandeweg een bepaalde ontwikkeling zichtbaar. Achteraf ging het boek DDD over een visie op een andere maatschappij. Een economie van ‘van wij‘. Dat inzicht heeft geleid tot het adopteren van de term WEconomie en een prachtig boek met de gelijknamige titel in 2012.
Ondertussen en tegelijkertijd vroeg vanaf 2011 het idee van Nieuwe Business Modellen om steeds meer aandacht. Daar waren we gewoon niet op bedacht. Wat begon als een seminar om onderzoeksresultaten te presenteren, bleek het begin van een fascinerende zoektocht om het achterliggende concept uit te werken. Inmiddels hebben vele tientallen mensen daar een bijdrage aan geleverd. Dat heeft gemaakt dat we nu een prachtig boek hebben. Hulde en dank aan hen.
Omdat alle goede dingen in drieën komen, komt onder wat we doen een derde project vandaan. In dat project kijken we naar de ‘waarde van waarden’. Meer in het bijzonder wat de consequenties zijn als we met meer dan geld alleen kunnen betalen. Denk aan bijvoorbeeld met afval, energie of tijd. We zijn dat ‘Hybride Bankieren’ gaan noemen. In 2013 is een verkenning gestart van wat dat betekent en we hopen op 18 juni 2015 met een symposium die verkenning ‘af te ronden’. Dan willen we kijken hoever we zijn en wat er nog moet gebeuren om dat idee verder te ontwikkelen.
In die drie projecten – WEconomy, Nieuwe Business Modellen en Hybride Bankieren – wordt een patroon zichtbaar. Drie aanvankelijk losse ontwikkelingen die een trilogie blijken te vormen. Die nadrukkelijk in elkaar grijpen en eigenlijk niet zonder elkaar kunnen. Dat is een waardevolle ontdekking. Misschien is dat wel wetenschap pur-sang omdat het uiteindelijk laat zien wat we gaandeweg ontdekken over duurzaam ondernemen. Want dat het daar allemaal over gaat, staat als een paal boven water.
Achteromkijkend gaat het er alleen maar om bij te dragen aan één gedachte, één beweging, transitie genaamd. Transitie, dat is de kunst van het grote veranderen. Dat is wat we deden, nog steeds doen, maar fundamenteel anders. We hebben nog steeds zorg, voedsel, energie en water nodig. Maar kunnen we het systeem dat we daarvoor ontwikkeld hebben ook heroverwegen, als we erachter komen dat het lastige en soms zelf gevaarlijke manco’s vertoont. Gelukkig kennen we een aantal bevlogen transitie-goeroes zoals Jan Rotmans, Derk Loorbach of (iets verder weg) Frank Geels. Waar deze mensen ons bij helpen is conceptueel denken over grootschalig veranderen. Die kennis is broodnodig. Ondertussen ontbreekt de kunde hoe dat te doen, hoe we een maatschappij met elkaar in beweging krijgen, vrijwel volledig.
Waarom we in die transitie zitten is wel helder. Het industriële model als de grondslag van onze welvaart is aan een grondige herziening toe. Aandeelhouderschap zou plaats moeten maken voor maatschappelijke inclusiviteit. Succes van een bedrijf is meer dan geldelijk gewin. De maat der dingen zou moeten zijn de mate waarin – met alle mitsen en maren – een bijdrage geleverd wordt aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Is het al zover? Zeker niet?
We leven in een verandering van tijdperk. Een tijd waarin we fundamenteel zoeken hoe het anders moet. Het mooie en hoopvolle is dat in het kleine, de micro onderneming door burgers, de stadsboerderij of de straat-gebonden zorg- coöperatie dat wat bijdraagt aan de bouw van een andere samenleving, zichtbaar wordt. Een die gestoeld is op samen waarde creëren met en voor elkaar. Een waarin ‘samen’ weer van waarde wordt. Die ontwikkeling wordt niet gestuurd door beleidsdocumenten en ‘Haagse’ directieven. Want het aardige van deze tijd is dat we daar nu en per direct mee kunnen beginnen. Want wat u ook doet of denkt te gaan doen: uw bijdrage doet er toe. Alleen zo komt de transitie naar een andere economie er.
Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen (RU), initiator van het onderzoek naar NBMs en hoofdauteur van het boek Nieuwe Business Modellen; Samen Werken aan Waardecreatie (AcademicService, Den Haag)
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
