In 2004 werd in een convenant tussen de Rijksoverheid en de eigenaren van de kerncentrale in Borssele afgesproken dat de centrale nog tot 2033 in bedrijf mocht blijven. In ruil voor het langer open blijven hebben Essent en Delta, toen nog voor ieder 50% eigenaar, beloofd om samen 200 miljoen euro te investeren in ‘additionele innovatieve projecten’ voor een duurzame energiehuishouding. Beide partijen hebben daarnaast destijds samen 50 miljoen in een fonds gestopt dat nieuwe duurzame bedrijven moest helpen oprichten.
WISE, ZMf en Zeeuws Platform Stroom naar de Toekomst hebben laten onderzoeken wat er terecht is gekomen van de afspraken uit het Borssele-convenant en waar de bijbehorende gelden aan zijn besteed.
De eindconclusie van de milieuorganisaties is dat het al bij het afsluiten van het convenant mis is gegaan. De formuleringen waren dermate vaag dat het achteraf eigenlijk niet mogelijk is om te beoordelen of de partijen zich aan de afspraken hebben gehouden. Na het opstellen van het rapport bleek dat het onderzoek meer vragen opriep dan beantwoordde. Dit moet alsnog gebeuren. Hiervoor kaatsen WISE, ZMf en Stroom naar de Toekomst de bal naar de politiek. Het is nu aan de politiek in Den Haag om volledig uit te zoeken wat de daadwerkelijke stand van zaken is en ervoor te zorgen dat de beoogde CO2-besparing eventueel alsnog gerealiseerd gaat worden.
De afgesproken CO2-reductie, geformuleerd als resultaatverplichting, lijkt namelijk nog niet gerealiseerd. Maar helemaal zeker weet niemand dat. Het grootste probleem is het gebrek aan transparantie. Uit het onderzoek blijkt dat eigenlijk niemand weet óf en hoe het geld precies besteed is en wat de eventuele resultaten zijn. Peer de Rijk, directeur WISE: “Het is een klassiek voorbeeld van een afspraak waar niemand zich echt verantwoordelijk voor voelt. De bedrijven verwijzen naar de commissie die toe zou zien op de besteding van de gelden. De commissie wijst er vervolgens op dat ze alleen vertrouwelijk verantwoording aflegt aan de politiek, de politiek zegt weer dat het eigenlijk niet goed te controleren is omdat de bedrijven de vrijheid hebben om naar eigen inzicht het geld rationeel te besteden. Je wordt van het kastje naar de muur gestuurd en het is maar zeer de vraag of het milieu er iets mee is opgeschoten. “
Ook benadrukt de Rijk nog eens dat alle partijen in het convenant steken hebben laten vallen. “Niemand heeft echt opgelet. Essent en Delta kregen alle ruimte om naar eigen believen met het geld te spelen, de politiek verloor onmiddellijk na het afsluiten van het convenant alle belangstelling. Het wordt tijd dat de partijen in het convenant verantwoordelijkheid nemen, 200 miljoen is immers een flink bedrag waar ook een flink resultaat bij hoort.”
