Een groeiende groep verontruste burgers vertrouwt niet meer op de politiek om klimaatverandering aan te pakken. Ze richten zich op de financiële sector en krijgen hulp uit onverwachte hoek. Grote banken als HSBC, Citi bank en toezichthouder The Bank of England waarschuwen sinds kort voor de zogenaamde 'carbon bubble'. Investeren in kolen, olie en gas zorgt niet alleen voor stijgende temperaturen maar brengt aanzienlijke financiële risico's met zich mee voor bijvoorbeeld de pensioenen. Met dit nieuwe wapen in handen roepen de actievoerders pensioenfondsen, universiteiten en andere fondsen op om hun investeringen in fossiele brandstoffen af te bouwen.
Het vertrouwen dat de politiek een oplossing voor klimaatverandering zal verzorgen, daalt. Een snel groeiende groep verontruste burgers kijkt naar andere manieren om klimaatverandering aan te pakken. Zij richten zich nu op de financiële wereld. Want volgens hen zit daar minstens net zoveel invloed als bij overheden.
Pensioenfondsen, kerken en universiteiten worden opgeroepen investeringen uit fossiele brandstoffen terug te trekken. Deze ‘divestment’ beweging heeft aanhangers in meer dan twintig landen en groeit snel. Met resultaat: naast kerken en universiteiten heeft inmiddels ook het Noorse staatsinvesteringsfonds, goed voor meer dan 800 miljard euro, toegezegd zijn investeringen uit fossiele brandstoffen af te bouwen.
In Nederland is pensioenfonds ABP, een van ’s werelds grootste fondsen met meer dan 350 miljard euro in investeringen, een aantrekkelijk doelwit van de divestmentbeweging. Door middel van acties en gesprekken met pensioengerechtigden en toezichthouders proberen de fossielvrij-actievoerders ABP ertoe aan te zetten het grote geld weg te halen bij bedrijven die verantwoordelijk zijn voor veel CO2-uitstoot. En met succes. Onlangs kondigde ABP aan alle beleggingen langs een duurzame meetlat te leggen. Het fonds gaat meer beleggen in duurzame energie en minder in kolen en olie. Maar voor de divestmentbeweging is de missie pas geslaagd als ABP en andere pensioensfondsen nog scherper gaan kiezen en radicaal stoppen met investeringen in de fossiele industrie. Is dat wel de juiste strategie? VPRO Tegenlicht kijkt mee bij de actievoerders en op de schermen van beurshandelaren, op zoek naar nut en noodzaak van deze nieuwe manier van actievoeren.
Met o.a.: Corien Wortmann-Kool, voorzitter ABP, Vatan Hüzeir, mede-initiatiefnemer van ABP Fossielvrij, Ella Lagé actievoerder van Fossilfree Berlin, Willem Buiter, chief economist van Citi Bank en Bob Litterman, hedgefundmanager en oud hoofd Quantitive trading Goldman Sachs.
Regie: Martijn Kieft
Zondag 29 november, 21.05 uur, NPO 2
Deze uitzending van VPRO Tegenlicht is de derde van een serie van drie afleveringen in aanloop naar de klimaattop in Parijs, en wordt op 15 november voorafgegaan door VPRO Tegenlicht: Advocaat van de aarde en op 22 november door VPRO Tegenlicht: Paar graden minder.