In het nieuwe onderzoekprogramma Duurzame Businessmodellen bundelen wetenschappers hun denkkracht om samen met het bedrijfsleven, de overheid en NGO’s de concurrentiepositie van Nederland op een duurzame manier te verbeteren. Met deze kennis en de toepassing ervan kunnen vele tonnen CO₂worden bespaard, neemt de biodiversiteit toe en worden banen gecreëerd. Het programma is een gezamenlijk initiatief van ondernemersvereniging De Groene Zaak, wetenschapsnetwerk Het Groene Brein en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Veel Nederlandse bedrijven leveren producten en diensten die milieuwinst opleveren, de biodiversiteit vergroten en goede werkgelegenheid met zich meebrengen. Deze initiatieven komen echter niet altijd van de grond of missen de schaalgrootte voor een groot maatschappelijk effect. Het nieuwe onderzoeksprogramma gaat hier verandering in brengen door aan de slag te gaan met duurzame businessmodellen uit de dagelijkse praktijk.

Innovaties

In traditionele businessmodellen veranderen goederen van eigenaar en staat vooral het maken van winst centraal. Marga Hoek, directeur van De Groene Zaak: “In een duurzaam businessmodel is het creëren van ecologische, sociale, intellectuele en financiële waarde het uitgangspunt. Maatschappelijke doelstellingen worden daarmee leidend; er ontstaan innovatieve concepten als ruilen en delen”.

Marko Hekkert, hoogleraar innovatiewetenschap Universiteit Utrecht en lid van Het Groene Brein: “Uniek in dit programma is dat fundamenteel wetenschappelijk onderzoek wordt gekoppeld aan praktische toepassing bij bedrijven. In de praktijk blijkt dat fundamenteel wetenschappelijk onderzoek juist goed kan ontstaan vanuit behoefte van bedrijven die front edge innoveren: bedrijven die buiten de bestaande kaders van traditionele businessmodellen om werken”.

Sectoren

Deze bijzondere combinatie van funderende kennis en een nieuw, concreet bruikbaar arsenaal aan duurzame businessmodellen leidt tot impact op het vlak van biodiversiteit, werkgelegenheid en CO_2-besparing in verschillende sectoren. Onderzoek vindt plaats in de sectoren mobiliteit, zorg en energie. Rond bijvoorbeeld de sector mobiliteit geldt dat Nederland veel efficiënter om kan gaan met mobiliteit. Eén van de oplossingen is het autodelen. Nu zijn 5.300 deelauto’s beschikbaar. Het doel van het programma is om te komen tot kennis en inzicht zodat er in 2020 wel 100.000 deelauto’s kunnen zijn. Dit levert tonnen CO₂-besparing op per jaar en een gemiddeld kostenvoordeel van honderden euro per jaar vergeleken met iemand die z’n auto niet deelt. Stichting Natuur en Milieu gaat met bedrijven en onderzoekers dit project vormgeven.

In het programma zullen wetenschappers, ondernemers en beleidsmedewerkers samen werken aan het concreet realiseren en opschalen van duurzame businessmodellen. Het programma definieert vijf clusters van kennisvragen die de basis vormen voor een zogenoemde call for proposals van NWO die begin april 2014 wordt gepubliceerd. Wetenschappers kunnen samen met de cofinanciers consortia gaan vormen en tot samenhangende onderzoeksvoorstellen komen.

Het onderzoeksprogramma Duurzame Businessmodellen heeft een budget van 2 miljoen euro. Hiervan is 1,5 miljoen euro afkomstig van NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen. De volgende tien partijen zijn zowel inhoudelijk als financieel betrokken: Alliander, Ministerie van Economische Zaken, Phusis, TNO, Tendris, NEVI, Stichting Natuur & Milieu, Provincie Zeeland en het Octrooicentrum Nederland.