2023 verbrijzelde het record voor het warmste jaar met een enorme marge en liet op dramatische wijze zien hoeveel warmer en gevaarlijker het huidige klimaat is dan het koelere klimaat waarin de menselijke beschaving zich ontwikkelde.
De planeet was in 2023 1,48°C warmer dan in de periode voordat de massale verbranding van fossiele brandstoffen de klimaatcrisis veroorzaakte. Dit cijfer komt dicht in de buurt van de temperatuurdoelstelling van 1,5C die de landen in 2015 in Parijs hebben vastgesteld, hoewel de wereldwijde temperatuur constant boven de 1,5C zou moeten liggen om de doelstelling als niet gehaald te beschouwen.
Wetenschappers van de Copernicus Climate Change Service (CCCS) van de EU zeiden dat het waarschijnlijk is dat de grens van 1,5C de komende 12 maanden voor het eerst wordt gepasseerd.
De gemiddelde temperatuur in 2023 was 0,17C hoger dan in 2016, het vorige recordjaar, wat in klimaattermen een zeer grote stijging betekent. De belangrijkste oorzaak van deze toegenomen wereldwijde opwarming was de aanhoudende recorduitstoot van koolstofdioxide, geholpen door de terugkeer van het natuurlijke klimaatfenomeen El Niño.
De hoge temperaturen veroorzaakten hittegolven, overstromingen en bosbranden, die overal ter wereld levens en middelen van bestaan beschadigden. Analyse toonde aan dat sommige extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven in Europa en de VS, vrijwel onmogelijk zouden zijn geweest zonder door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde.
Elke dag warmer
De CCCS-gegevens toonden ook aan dat 2023 het eerste recordjaar was waarin elke dag minstens 1°C warmer was dan het pre-industriële record van 1850-1900. Bijna de helft van de dagen was 1,5C warmer en voor het eerst waren twee dagen meer dan 2C warmer. De hogere temperaturen namen toe vanaf juni en de hitte in september lag zo ver boven eerdere gemiddelden dat een wetenschapper het “waanzinnig bananas” noemde.
Wetenschappers zeiden onlangs dat de levensondersteunende systemen van de aarde zo beschadigd zijn dat de planeet zich “ver buiten de veilige operationele ruimte voor de mensheid” bevindt.
De CCCS benadrukte een aantal opmerkelijke gebeurtenissen in 2023, waaronder enorme bosbranden in Canada die de wereldwijde koolstofuitstoot door bosbranden met 30% deden toenemen, en ongekende oceaantemperaturen die in veel regio’s hittegolven op zee veroorzaakten. Het Antarctische zee-ijs stortte ook in tot recorddiepte, nadat het eerder weinig duidelijke gevolgen had ondervonden van de opwarming van de aarde.
Prof. Brian Hoskins van het Imperial College in Londen zei: “2023 heeft ons een voorproefje gegeven van de klimaatextremen die zich voordoen in de buurt van de doelstellingen van Parijs. Het zou de zelfgenoegzaamheid die uit de acties van de meeste regeringen over de hele wereld spreekt, aan het wankelen moeten brengen.”
Honderden wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat de klimaatcrisis extremer en vaker extreem weer veroorzaakt. Hoewel 2023 door velen werd gezien als een jaar waarin de opwarming van de aarde versnelde, zeiden wetenschappers dat de hogere temperaturen in lijn waren met het voorspelde resultaat van de toegenomen koolstofuitstoot. De snelheid en intensiteit van de gevolgen van zwaar weer baarde veel deskundigen echter zorgen.
Prof. Andrew Dessler van de Texas A&M University in de VS zei dat het record van 2023 niet verrassend was: “Elk jaar voor de rest van je leven zal een van de warmste ooit zijn. Dit betekent dat 2023 uiteindelijk een van de koudste jaren van deze eeuw zal zijn. Geniet ervan zolang het duurt.”
