In 2000 benoemden de Verenigde Naties 8 thema’s waarop de wereld na 15 jaar aanzienlijk beter zou moeten scoren dan in 1990: de Millennium Development Goals. Het was een hele kluif om resultaten te laten zien, en op nogal wat punten is het maar de vraag wat de VN hebben bijgedragen aan de verbeteringen.
Nu komen 17 Sustainable Development Goals voor de komende 15 jaar, die bijna overal over gaan en die aan het einde van de rit de helft meer mensen als in 2000 vooruit moeten helpen. “De Millennium Development Goals hebben geleid tot de meest succesvolle campagne tegen armoede uit de geschiedenis”, juichte VN Secretaris-Generaal Ban Ki-Moon in juli. Een van de topprioriteiten was om extreme armoede wereldwijd zoveel mogelijk uit te bannen, en inderdaad is het aantal mensen dat rond moet komen van minder dan 1 dollar 25 per dag volgens de VN ruim gehalveerd: van 1,9 miljard naar 800 miljoen. Maar het is toevallig ook de periode van de grote economische sprong die China gemaakt heeft en je kunt de terecht afvragen wat de VN hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van China. Bovendien is een dollar van 25 jaar geleden niet de dollar van vandaag.
Als we de waardeontwikkeling in die periode vergelijken met de Big Mac Index, een wereldwijde jaarlijkse indexering van de prijs van de populaire hamburger die vrijwel over de hele wereld verkrijgbaar is, verdubbelde de prijs bijna in die periode. Wie in 1990 moest rondkomen met 1,25 dollar, heeft voor de zelfde koopkracht nu meer dan 2 dollar nodig. Als je de waarde van het inkomen niet volledig indexeert wordt de groep van 1,25 dollar vanzelf kleiner. Bovendien definieer je met geldwaarde de armoede niet goed, want een boertje op het land kan zonder extern inkomen zichzelf in leven houden, terwijl in een grote stad je zelfs met een veel hoger bedrag nog aan de rand van de maatschappelijke afgrond staat.
De VN claimt verantwoordelijk te zijn voor de wereldwijde afname van armoede na 1990. Maar je kunt je afvragen wat de millenniumdoelen daaraan bijgedragen hebben. Veel interessanter is om te kijken naar de invloed van internet en mobiele telefoons op de economische ontwikkeling van mensen. En hoe zou de strijd tegen aids/hiv er nu voor staan, als niet sinds een jaar of tien voor ontwikkelingslanden goedkope virusremmers beschikbaar waren gekomen? Kennislink publiceerde een uitgebreid overzicht van de doelen en het aandeel van de VN in het behalen er van.
Ook op de cijfers zelf is daarin harde kritiek. Zo moet je om als ondervoed te gelden, volgens nieuwe criteria die de VN in 2012 aannam, minstens elf maanden lang minder dan 1800 calorieën per dag binnen krijgen. Maar dit criterium geldt ongeacht welk werk iemand doet, terwijl juist de allerarmsten vaak fysiek zwaar werk verrichten. Pogge: “Ondervoede riksjarijders kunnen dus biologisch niet bestaan, want als zo iemand echt minder dan 1800 calorieën per dag krijgt, is hij binnen een jaar dood.”
En ook ook de kwaliteit van de statistieken is een groot probleem. De VN telt gewoon de cijfers op die de landen zelf verstrekken. Hoe politiek onafhankelijk zijn de statistische bureaus van ontwikkelingslanden?
Ondertussen zijn de meeste van de rijkste landen ter wereld nog niet klaar voor de nieuwe ontwikkelingsdoelstellingen, meldt ‘Het Laatste Nieuws‘. Dat blijkt uit een studie van de Duitse denktank Bertelsmann-Stichting, zo zegt de Belgische website. De vergelijkende studie van de OESO-landen waarschuwt dat verschillende van ’s werelds 34 meest geïndustrialiseerde landen verschillende doelen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s, sustainable development goals) compleet dreigen te missen. De 17 SDG’s omvatten het uitroeien van extreme armoede, het bestrijden van ongelijkheid en onrecht, de klimaatsverandering tegenhouden, kwalitatief onderwijs voor iedereen en economische groei.
“Ons onderzoek is de eerste stresstest voor de geïndustrialiseerde landen”, aldus Aart De Geus, voorzitter van de denktank. “De analyse toont ons waar de geïndustrialiseerde landen nu al dreigen de nieuwe Sustainable Development Goals te missen.” Ongelijkheid is een van die punten. Milieu en klimaatbeheer is een ander.
De nieuwe ontwikkelingsdoelen werden gepresenteerd in een vergadering van de Verenigde Naties op 26 september. Ook premier Rutte sprak daar, en gaf aan dat het bedrijfsleven meer betrokken moet worden bij de financiering van de ontwikkeling. En ook dat het uitfaseren van extreme armoede niet ten koste mag gaan van de economische groei. Bedrijven moeten dus geld gaan verdienen aan de armen.
Onderdeel van de nieuwe doelen is ook het verkleinen van de ongelijkheid. Maar zijn het nu niet juist die grote bedrijven die vooral verantwoordelijk zijn voor de extreme ongelijkheid? Rutte doet wat je van hem kan verwachten: verantwoordelijkheid afschuiven en het vuurtje van de neoliberale vrije markt nog wat opstoken. Oftewel: armoedebestrijding voor de rijken. En bloemen voor Ban Ki-Moon.
Peter van Vliet
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
