• Service
  • Over ons
  • Leden
  • Vacatures
  • Contact
Duurzaamnieuws
  • Home
  • Nieuws
  • Kort nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Klimaat
  • Economie
  • Vakantie
  • Corona
  • Kantelpunten
  • Zoek
  • Menu Menu

Beleven we een terugkeer van de werknemersmacht?

23 november 2020|doorHans Stegeman|induurzaam ondernemen, economie

werknemersmacht

Sinds de jaren 80 ligt ‘de werknemer’ onder vuur: de lonen bleven achter, de werkzekerheid werd steeds meer bedreigd en de ongelijkheid nam toe. En dan moesten de robots nog komen die massaal banen over zouden nemen.

Maar het tij lijkt, in ieder geval op papier, deels te keren. Neem bijvoorbeeld het minimumloon; zelfs de VVD wil het nu verhogen. Na veertig jaar krijgt de werknemer wellicht de wind weer mee. 

En er is ook een aantal goede redenen om vol op het belang van werkenden in te zetten als weg naar een samenleving waarin iedereen ook écht meetelt en waar het realiseren van een duurzaam perspectief makkelijker wordt.

Veertig jaar achtergesteld

Tot eind jaren zeventig waren beroepen in de collectieve sector, zoals bijvoorbeeld onderwijzer, best goed betaald. En was het ook een sector waarin mensen graag wilden werken. De erosie van de kwaliteit van arbeidsomstandigheden en de arbeidsvoorwaarden vanaf begin jaren tachtig heeft ervoor gezorgd dat dit beeld in de afgelopen decennia drastisch is veranderd. Je moet wel heel veel van je vak houden om alle ontberingen te weerstaan. Gelukkig zijn er nog genoeg mensen die met een applaus genoegen nemen als de werkdruk hoog is, in plaats van een hogere beloning.

eco radiatorfolie

Hetzelfde geldt voor veel werknemers in de marktsector. We moeten vaststellen dat niet ‘het midden’, zoals veel politici denken, is verdwenen, maar dat de onderkant deels is weggezakt. Voor velen is één baan(-tje) niet meer genoeg, terwijl aan de bovenkant de ongelijkheid groter is geworden. De meest vermogende ‘1%’ is al lang en breed uit zicht verdwenen in welke discussie over gelijkheid dan ook, rustig genietend in een genoeglijk oord met het geld veilig weggezet in een ander belastingvriendelijk paradijs. Daarbij komt de toegenomen ongelijkheid in werkzekerheid tussen vaste-diensters en zzp’ers. 

De afgelopen jaren is daar dan ook nog de grote bedreiging van de automatisering bij gekomen. De effecten daarvan op de ‘platformisering’ van de economie zijn al zichtbaar. Dit fenomeen, bijvoorbeeld klussers die afhankelijk zijn van een (positieve) rating van gebruikers, vergroot de baanonzekerheid en verkleint de beloning. De volgende stap is mogelijk dat kunstmatige intelligentie een heleboel banen van zowel hoog- als laagopgeleiden overneemt, zolang het werk maar in algoritmes te vangen is. Baanzekerheid is dan plotseling heel wat belangrijker dan een hoger loon.

Tot zover niets nieuws. Tientallen rapporten zijn er op na te slaan. En dit is ook niet uitsluitend het verhaal van Nederland. Het Duitse exportwonder drijft op goedkope arbeid; aan het begin van deze eeuw werden daar de lonen aanzienlijk verlaagd. De Britse en Amerikaanse economieën gaan daar nog een stapje verder in en voor Zuid-Europa geldt eenzelfde verhaal, alleen dan met een aanzienlijk hogere werkloosheid en een groter aandeel van informele arbeid.

Keerpunt bereikt

Als de nood maar hoog genoeg is, komt het keerpunt vanzelf een keer. Het lijkt erop dat we nu bij zo’n keerpunt zijn aangekomen. De gele hesjes – inmiddels een pre-coronarelikwie – gaven daarbij de opmaat om duidelijk te maken dat er echt wel een probleem is met sociale gelijkheid. Discussie over reddingsoperaties van het grootbedrijf, zzp’ers die hun hoofd niet boven water konden houden, de komende vergrijzing waardoor arbeid schaarser gaat worden én een draai in de economische wetenschap deden het afgelopen jaar de rest.

Met name dat laatste blijkt doorslaggevend voor enkele partijen. Zowel de negatieve effecten van verhogen van het minimumloon als de positieve effecten van loonmatiging op de werkgelegenheid worden steeds meer in twijfel getrokken. De economische redenering hierachter was namelijk nogal simpel: lagere beloning voor arbeid maakt de ‘factor’ arbeid in een land aantrekkelijker ten opzichte van arbeid uit andere landen en ten opzichte van andere productiefactoren (kapitaal), waardoor er meer banen komen.

In werkelijkheid blijkt het gelukkig helemaal niet zo simpel te zijn. Het positieve effect (goedkope arbeid) gaat ook samen met een negatief effect: minder investeringen in productiviteitsverhogende maatregelen, wat dit eigenlijk tot een ‘lagelonenland’-strategie naar een weinig innoverende economie maakt, zoals emeritus hoogleraar Alfred Kleinknecht al decennialang roept. Dezelfde ‘factor arbeid’ zijn echter ook degenen die geacht worden de geproduceerde spullen te kopen. En laten we vooral niet vergeten dat het ook levende wezens zijn, die behoefte hebben aan zekerheid en een inkomen waar je op een goede en gezonde manier van kan leven. Uiteindelijk wordt de gehele samenleving daar beter van.

Nieuw beleid voor een duurzamer toekomst

En nu, in coronatijd, komt alles samen. Hogere beloning per uur staat nu op de agenda, ook in de zorg en in het onderwijs. Meer baanzekerheid ook met een hervorming van de arbeidsmarkt. Daar is nu behoefte aan.

Het is ook een toekomstgerichte strategie: mensen meer belonen en onzekerheid reduceren maakt een samenleving als geheel toekomstbestendiger. We kunnen het dan ook met een geruster hart over de energietransitie hebben omdat die voor velen dan veel minder bedreigend is. Dit is ook de manier om de kwetsbaarheden van de collectieve sector te ondervangen: door mensen beter te betalen, meer te waarderen, kan de kwaliteit van de collectieve sector worden verbeterd. Corona heeft wel bewezen hoe belangrijk dat is.

Ook is het een strategie om het post-coronaherstel te versnellen: meer mensen die geld uitgeven. En ook is dit, samen met een verschuiving van de belasting op arbeid naar een op vervuilende activiteiten, dé manier om gelijk de structuur van de economie te verduurzamen.

In een jaar waarin tientallen miljarden zijn uitgegeven om het ‘oude’ systeem te redden, lijkt me een beroep op de kosten daarvan op dit moment niet het beste argument om hierop tegen te zijn.

Het hoe is al helemaal niet ingewikkeld: kijk naar 1984 en doe alles precies andersom: het minimumloon 3% hoger en een extra ambtenarenbonus. Dat lijkt me een mooi begin. Ten tweede: kijk naar de jaren negentig en laat mensen minder werken met behoud van salaris. Van 36 of 40 uur naar 30 of 35 uur als standaard, waarbij meer werken natuurlijk best mag, maar dan wel met een evenredige loonsverhoging. Ten derde: zorg voor minimumbaanzekerheid in combinatie met bestaanszekerheid. Geen basisinkomen, maar wel voor iedereen de kans om volop te participeren in de samenleving.

Dan komt die samenleving waar John Maynard Keynes negentig jaar geleden over schreef, waarbij we minder werken en meer genieten, ook nog eens dichterbij.

Hans Stegeman

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
  • Delen op Facebook
  • Delen op LinkedIn
  • Delen via e-mail
Goed dat je Duurzaamnieuws leest. Hier vind je breed inzicht in actuele ontwikkelingen rond duurzaamheid, klimaat en veiligheid. Dat bieden we onafhankelijk, zonder subsidies, overheidssteun of rijke aandeelhouders, maar vooral met hulp van bijdragen van onze lezers. We willen zo lang mogelijk onze informatie gratis aanbieden en voor iedereen toegankelijk houden, omdat het zo belangrijk is dat iedereen meedoet aan de omslag naar duurzaamheid en daar goed en eerlijk over geïnformeerd is.

Dit is een belangrijke tijd, waarin we de richting van de toekomst bepalen. Krijgen we klimaatverandering en de pandemie onder controle? Kunnen we onze veiligheid in stand houden? Nemen we de juiste maatregelen, ook voor een eerlijker samenleving? Als je kunt, is dit een mooi moment om ons te helpen. Steun ons als lid of donateur. Dank je wel.

Hier kun je lid worden.
En hier kun je doneren.



Wil je ons liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan hier aan voor de gratis nieuwsbrief.

Alvast bedankt - en blijf veilig en gezond!
Team Duurzaamnieuws

Nieuws

  • deltaplan circulaire economie statiegeld op spijkerbroekNederland haalt circulaire doelen niet31 januari 2023 - 18:37
  • ai klimaatvoorspelling AI klimaatvoorspelling ziet snellere opwarming voorbij 1,5 graad31 januari 2023 - 14:31
  • rijkste 1 procent Uitstoot van rijken nog hoger dan gedacht, ook in arme landen31 januari 2023 - 13:11
  • extinctionrebellion xr A12 blokkades Extinction Rebellion gaan door: deel 6 op 11 maart30 januari 2023 - 09:41
  • afval stort Retourzendingen online aankopen vaak vernietigd29 januari 2023 - 10:30

Inzicht

  • lange covid Long Covid kan groter probleem worden dan golven van infecties28 januari 2023 - 08:00
  • stemwijzer kieswijzerStemwijzers voor de provinciale staten verkiezingen 202327 januari 2023 - 09:44
  • links rechts politiekPeilingen voor de tweede kamer: coalitie krabbelt wat terug25 januari 2023 - 07:00

Opinie

  • Een sprong in de tijd9 november 2022 - 09:16
  • vertrouwen Vertrouwen, waarin dan?25 oktober 2022 - 19:09
  • energierekening Energierekening maakt alleen duidelijk dat we knettergek zijn16 oktober 2022 - 15:15

Advertentie kleintjes

alles voor isolatie

Duurzaamnieuws wordt mede mogelijk gemaakt door:

elektrischeautolease.nl - elektrische auto leasen

energie aanbiedingen
energie vergelijken

Service

  • Gratis nieuwsbrief
  • Lid worden
  • Doneren
  • Privacy policy
  • Blog
  • Mastodon

Rubrieken

  • Nieuws
  • Inzicht
  • Opinie
  • Info

Onderwerpen

  • Energie
  • Economie
  • Klimaat
  • Voeding
  • Hormoonverstoorders
  • Kantelpunten
  • Corona

Creative Commons-Licentie

CC uitsluitend van toepassing op tekst redactie. Overige content alle rechten voorbehouden aan auteurs / producenten.

Duurzaamnieuws, nieuws over duurzaamheid

is een uitgave van stichting iNSnet.

duurzaam nieuws en duurzame informatie op mastodon
duurzaam nieuws en duurzame informatie op facebook
duurzaam nieuws en duurzame informatie op twitter
duurzaam nieuws en duurzame informatie op rss
University Rebellion eist klimaatrechtvaardig beleid van universiteitsbestu...WMO: ondanks Covid blijft CO2 stijgen
Scroll naar bovenzijde

AVG Toestemmingen

Bij duurzaamnieuws.nl nemen wij uw recht op privacy serieus. Wij plaatsen enkele cookies die nodig zijn om onze website optimaal te laten functioneren. Onderstaand ziet u welke verplichte en optionele toestemmingen u ons verleent om uw persoongegevens te verwerken op deze website. Als u deze toestemmingen wilt intrekken klikt u op 'Vergeet mij' onderaan deze pagina.

Privacy verklaring | Sluiten
Instellingen