Volgens een nieuw onderzoek zou de Golfstroom al in 2025 kunnen instorten. Het stilvallen van de vitale oceaanstromingen, door wetenschappers de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie (Amoc) genoemd, zou catastrofale gevolgen hebben voor het klimaat.
Het was al bekend dat de Amoc op zijn zwakst was in 1600 jaar door de opwarming van de aarde en onderzoekers zagen in 2021 al waarschuwingssignalen voor een omslagpunt, schrijft The Guardian.
De nieuwe analyse schat de tijdschaal voor de ineenstorting tussen 2025 en 2095, met een centrale schatting van 2050, als de wereldwijde koolstofuitstoot niet wordt verminderd. Bewijs van instortingen in het verleden wijst op temperatuurveranderingen van 10C in een paar decennia, hoewel deze zich voordeden tijdens ijstijden.
Extreem zorgwekkend
Andere wetenschappers zeiden dat de aannames over hoe een omslagpunt zou uitpakken en de onzekerheden in de onderliggende gegevens te groot zijn voor een betrouwbare schatting van het tijdstip van het omslagpunt. Maar allemaal zeiden ze dat het vooruitzicht van een instorting van de Amoc extreem zorgwekkend is en aan zou moeten zetten tot een snelle vermindering van de koolstofuitstoot.
Amoc voert warm oceaanwater noordwaarts naar de pool waar het afkoelt en zinkt en zo de Atlantische stromingen aandrijft. Maar een instroom van zoet water door het versneld smelten van de ijskap van Groenland en andere bronnen smoort de stromingen in toenemende mate.
Een ineenstorting van Amoc zou rampzalige gevolgen hebben over de hele wereld, met ernstige verstoring van de regens waarvan miljarden mensen afhankelijk zijn voor hun voedsel in India, Zuid-Amerika en West-Afrika. Het zou leiden tot meer stormen en lagere temperaturen in Europa en tot een stijging van de zeespiegel aan de oostkust van Noord-Amerika. Het zou ook het regenwoud van de Amazone en de ijskappen van Antarctica verder in gevaar brengen.
“Ik denk dat we ons grote zorgen moeten maken,” zegt professor Peter Ditlevsen van de Universiteit van Kopenhagen in Denemarken, die de nieuwe studie leidde. “Dit zou een zeer, zeer grote verandering zijn. De Amoc is al 12.000 jaar niet meer afgesloten geweest.”
Kantelpunt
De Amoc is herhaaldelijk ingestort en weer opgestart in de cyclus van ijstijden die 115.000 tot 12.000 jaar geleden plaatsvond. Het is een van de kantelpunten in het klimaat waar wetenschappers zich de meeste zorgen over maken nu de temperatuur wereldwijd blijft stijgen.
Onderzoek in 2022 toonde aan dat er mogelijk al vijf gevaarlijke omslagpunten zijn gepasseerd door de 1,1°C opwarming van de aarde tot nu toe, waaronder het stilleggen van Amoc, het instorten van de ijskap van Groenland en het abrupt smelten van koolstofrijke permafrost.
De nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications, gebruikte gegevens over de temperatuur van het zeeoppervlak die teruggaan tot 1870 als een proxy voor de verandering in sterkte van de Amoc-stromingen in de loop der tijd.
De onderzoekers brachten deze gegevens vervolgens in kaart op het pad dat te zien is in systemen die een bepaald type omslagpunt naderen dat een “zadel-knoop bifurcatie” wordt genoemd. De gegevens pasten “verrassend goed”, aldus Ditlevsen. De onderzoekers konden de gegevens vervolgens extrapoleren om in te schatten wanneer het omslagpunt waarschijnlijk zou plaatsvinden. Verdere statistische analyse leverde een maat op voor de onzekerheid in de schatting.
Eerdere schattingen te conservatief
De analyse is gebaseerd op een stijging van de uitstoot van broeikasgassen zoals die tot nu toe heeft plaatsgevonden. Als de uitstoot begint te dalen, zoals de bedoeling is van het huidige klimaatbeleid, dan zou de wereld meer tijd hebben om te proberen de wereldwijde temperatuur onder het omslagpunt van Amoc te houden.
De meest recente beoordeling door het Intergovernmental Panel on Climate Change concludeerde dat Amoc deze eeuw niet zou instorten. Maar Divlitsen zei dat de gebruikte modellen een grove resolutie hebben en niet goed in staat zijn om de niet-lineaire processen te analyseren, waardoor ze misschien te conservatief zijn.
De mogelijke instorting van Amoc wordt heftig bediscussieerd door wetenschappers, die eerder hebben gezegd dat het “koste wat het kost” moet worden voorkomen.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
