Op 24 april staat de vraag #WhoMadeMyClothes wereldwijd centraal. Op Fashion Revolution Day vragen mensen via social media aan kledingmerken wie hun kleren gemaakt hebben? Ze maken een selfie, showen hun fashionlabel en ‘taggen’ het merk. Dan is het wachten op antwoord, maar met dat ene zinnetje kan je meer veranderingen afdwingen in de kledingindustrie dan je denkt.
Precies twee jaar geleden stortte in Bangladesh de Rana Plaza kledingfabriek in. 1133 mensen lieten het leven en 2500 gewonden waren een feit. Om hierbij stil te staan en tegelijkertijd te laten zien dat positieve veranderingen mogelijk zijn, vinden er op Fashion Revolution Day in meer dan 66 landen activiteiten plaats. De kracht van social media wordt ingeschakeld, want welk merk kan je tegenwoordig niet direct benaderen via Twitter, Facebook of Instagram? Je hoeft geen lange brief meer te schrijven, een mail te sturen waar je geen antwoord op krijgt of een medewerker in de winkel aan te spreken die je schaapachtig aankijkt en je het antwoord schuldig moet blijven.
De kracht van jij en wij
De kracht van social media is die van de consument en de massa. Soms vragen mensen ons weleens of de misstanden in de kledingindustrie wel op te lossen zijn en wie dat dan moet gaan doen? Jij en wij is dan het ‘standaard’ antwoord. Als consument hebben we de macht. Dat weet alleen niet iedereen. Je moet het je realiseren en het moet je interesseren. Hoeveel mensen willen erbij stil staan hoe kleding gemaakt wordt? Hoe het katoen van je T-shirt aan een plant groeit, dat het in de brandende zon met de hand geplukt wordt, gesponnen tot een draad, geweven wordt tot een stof, dat die stof nog behandeld wordt en uiteindelijk aan elkaar genaaid wordt tot een kledingstuk. Het is niet gek dat je daar niet aan denkt als je een tof shirtje voor een ‘mooie’ prijs in de winkel ziet hangen. Het is wel belangrijk dat we realiseren dat het mensenwerk is en blijft. Dat kleding niet zoals een auto grotendeels door robots in elkaar gezet wordt. Het wordt opgeknapt door mensen met dezelfde wants and needs in dit leven als jij en ik. Sommigen van ons denken in termen van ‘sla uit een zakje en melk uit een pakje.’ Dat een groente uit de grond wordt getrokken en er een koe aan te pas komt voordat je van melk kunt spreken, is voor het gemak vergeten.
Someone, somewhere is paying
Teun van de Keuken en Roland Duong maakten begin dit jaar met hun documentaire De slag om de klerenwereld duidelijk dat er nog veel mis is in de kledingindustrie en hoeveel handen er aan te pas komen voordat een shirtje of jeans in de winkel ligt. Wederom werd duidelijk dat extreem goedkope fast fashion niet op een normale manier gemaakt kan worden voor die prijs. Het is dus vaak ‘te mooi is om waar te zijn’. Zoals de quote van Lucie Siegle voor Fashion Revolution Day luidt: Fast fashion isn’t free. Someone, somewhere is paying. ‘Hoe en waar kan ik dan fair fashion vinden?’, is daarna de meest gestelde vraag.
Om je heen kijken en net iets beter je best doen. Misschien kost het iets meer moeite om winkels met fair fashion merken in het straatbeeld te vinden, maar is dat ook niet een deel van het plezier om iets exclusiefs, iets speciaals te vinden tussen alle massaproducten?
Je zoekt je eigen unieke stijl en niet hetzelfde als de buurvrouw. De grote meerderheid van de consumenten geeft aan dat een kledingstuk waarvan ze meer weten een grotere waarde voor ze heeft. Of het nu de makers zijn die in de spotlight worden gezet en het T-shirt zo een gezicht geven of de materialen die uitgelicht worden. Want stoffen als biologisch katoen of gerecyclede grondstoffen zoals plastics van PET-flessen, visnetten of katoenvezels van hergebruikte kleding zijn helemaal ingeburgerd. Het gaat om het verhaal, storytelling. Wie kent de Tom’s schoenen niet, waarvan bij aankoop een paar geschonken wordt aan een kind in een ontwikkelingsland? Overal te vinden, zitten lekker, niet enorm duur en je hebt een eerlijk verhaal aan je voeten. Of een innovatief merk als Mudjeans die zijn spijkerbroeken recycled tot sweaters en daarmee bijdraagt aan een circulaire economie. G-star heeft, samen met Pharell, zijn Raw for the oceans. Kleding met een transparant verhaal ‘zit lekker’ en je realiseert je als consument dat kleren met extreem lage prijzen niet kunnen. Als jij de prijs niet betaalt aan de kassa, heeft iemand anders dat al voor je gedaan tijdens het productieproces. Is dat het waard?
Wees het poffertje
Maak de juiste keuzes en support goede initiatieven. Zoals Loesje zegt: “Poffertjes beginnen ook als een druppel op een gloeiende plaat”. De consument heeft de macht en als jij enthousiast bent over jouw duurzame mode-item, je vrienden ook en hun vrienden ook, dan kan de fair fashion bal steeds harder gaan rollen. Met één zinnetje, Who made my clothes?, veranderen we de kledingindustrie wereldwijd. Je staat niet alleen, je moet alleen meegaan in de golf.
Moeten we nu massaal op zoek naar exclusieve shopjes met überhippe kleine merkjes? Nee, er zijn online en offline al veel fair fashion winkels waar je naar hartenlust kunt shoppen. De eigenaar heeft voor jou al de selectie gemaakt, zodat alles wat je daar koopt een eerlijk verhaal heeft en een goed gevoel geeft. Je vindt de shops op sites zoals kiesduurzamemode.nu, in apps als Talking Dress en in steeds meer winkelsteden. Loop je door de grote winkelstraat of ben je je winkelmandje virtueel aan het vullen vanaf je luie bank, dan kan je kledingmerken checken via apps zoals Rank a Brand. Let op de labels, check de keurmerken, landen van herkomst en samenstelling van de stof. Denk na of de prijs van een kledingstuk écht kan. Benieuwd naar wie de items in jouw kast gemaakt heeft? Stel vandaag op Fashion Revolution Day simpel de vraag #WhoMadeMyClothes? Wedden dat je antwoord krijgt?
Be curious, Find out, Do something
Matthijs Kettelerij is communicatiemanager bij Urgenda en projectleider van Kiesduurzamemode.nu
Jantine Geurts is projectmedewerker van Kiesduurzamemode.nu en eigenaar van De Woordspinners
Events
23 april - 20.00 uur Fashion Revolution Talks MeetBerlage Amsterdam met o.a. Hans Ubbink.
24 april – 12.00 uur #WhoMadeMyClothes foto-moment op de Dam, Amsterdam
Meer info www.facebook.com/FashionRevolutionNetherlands