Zet 500 mensen met een groen hart in een trein, laat er zo’n 180 van hen een pitch houden over hun duurzame innovatie en voeg een snufje wedstrijdelement toe. Resultaat: “Een onvergetelijke ervaring. Eén grote, vibrerende, positieve.. eeh…” Nou ja, initiatiefnemer Maurits Groen heeft er bijna geen woorden voor, lacht hij op een afgeladen balkon in de Groene Top Trein. Deze reed afgelopen vrijdag door Nederland ‘om duurzame initiatieven te verzamelen voor de top in Parijs’. Een impressie.
Even na zevenen in de ochtend loeren de forenzen op station Haarlem al nieuwsgierig naar binnen in de voormalig wachtruimte, waar genodigden zich aan lange ontbijttafels verzamelen. Zelfs op dit tijdstip betoont Harm Edens, onvermoeibaar verkondiger van het duurzame woord, zich al een scherp en prikkelend dagvoorzitter. “Mierenzuur? Dat klinkt toch wel heel erg als een gevaarlijke chemisch goedje. Weet je zeker dat het duurzaam is om daar op te gaan rijden? Is het niet stiekem nog veel schadelijker dan fossiele brandstof? Dat je vingers eraf branden tijdens het tanken of zo?”
Tot een uur of vijf, wanneer Edens het officiële deel van het programma zelfs nog vóór de geplande tijd afrondt op station Amersfoort, houdt hij de vaart er in. Wie ’s morgens het programmaboekje voor de dag opent, slaat de schrik bijkans om het hart. Hóeveel sprekers? In de trein is er een programma opgesteld voor elke wagon. O pardon, ‘rijtuig’ moeten we zeggen Michiel van Roozendaal, directievoorzitter van NedTrain. (“Rijtuig? Maar dat klinkt als vierkante wielen en nooit ergens aankomen”, vindt Edens.) Er is een rijtuig Energie, een rijtuig Kringloop, een voor Innovatie en een voor Vervoer. Hier verzamelen zich de ter zake kundigen die ofwel de hele dag, ofwel een bepaald traject meerijden. De route van de trein, Haarlem-Den Haag- Den Bosch-Amstersfoort-Utrecht, werd door de NS kunstig en met veel omwegen tussen de reguliere dienstregeling door gevlochten.
Bonte stoet wereldverbeteraars
Aan boord wordt er intensief genetwerkt, gediscussieerd en gepitcht. In de ‘speakerscorners’ staat er gemiddeld elke drie minuten een nieuwe spreker op het programma. Op de tussenliggende perrons mag een bonte stoet wereldverbeteraars de zeepkist beklimmen. Veel van hun ideeën bereiken slechts een beperkt gehoor: de wind en de lawaaiige omgeving maken hun pleidooien alleen verstaanbaar voor wie zich binnen een straal van een meter of drie bevindt.
Als kersje op de taart mag op elk station ook een schoolklas komen vertellen over hun out-of-the-box ideeën om de wereld te verduurzamen. In elke stad die de trein aandoet, heeft een drietal groepen acht in de voorgaande weken hun ideeën ingezonden; de origineelste werd steeds uitgenodigd voor een ritje en een workshop windenergie in de trein. In Haarlem blijkt deze uitnodiging te zijn gestrand op ouderlijke weerstand. Amper een week eerder is hier het station ontruimd wegens een bommelding. Loos alarm, het bleek een vergeten plastic tasje met wat onschuldige spullen. Maar de schrik zit bij sommigen blijkbaar flink in de benen: de school heeft besloten de leerlingen niet naar het station te laten gaan. De andere steden zijn vooraf niet gehinderd door beangstigend politieoptreden. De kinderen stelen op elk perron de show. “Ik dacht dat het heel saai zou zijn, maar het was echt superleuk”, roept een van de genomineerden achteraf enthousiast tegen haar juf.
Uitwisseling en kruisbestuiving
Superleuk. Dat was sowieso een beetje de sfeer vandaag. Zou men alle visitekaartjes die van hand tot hand gingen, op een stapel leggen, dan zou deze waarschijnlijk aanzienlijk zijn. “Joh, je moet even met die-en-die contacten. Die hoorde ik net pitchen bij Innovatie. Volgens mij kan zij jullie een stuk verder helpen.” Uitwisseling en kruisbestuiving, met af en toe een adempauze voor optredens van jonge dichters en muzikanten. Namen soms om in de gaten te houden: All The King’s Daughters, bijvoorbeeld (ook al ontdekt door DWDD), Iris Penning, of Poetry Circle Nowhere.
In het Spoorwegmuseum worden ‘s avonds, bij muziek, spijs en drank, de winnaars van de scholenwedstrijd bekend gemaakt: het koeienschetenfilter van de achtstegroepers van Het Rondeel in Den Bosch heeft de meeste indruk op de jury gemaakt. Wie de beste pitcher was, mag het verzamelde publiek beslissen na een voorselectie door de jury. Het wordt op een haar na niet het duurzame vervoermiddel op mierenzuur, maar Bin Bang: een systeem voor afvalscheiding waarmee 250 kilo huishoudelijk afval per persoon per jaar uit de verbrandingsoven gered zou kunnen worden, zodat negentig procent ervan kan worden hergebruikt. Maar eigenlijk maakt het niet veel uit wie er wint. Ieders energie, visie en enthousiasme is de grote winnaar van deze dag. ‘De dag van de hoop’, noemde Harm Edens het al in alle vroegte. En dat is een treffende omschrijving.
