WHO: “Glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend”

Het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat is volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO “waarschijnlijk kankerverwekkend”. Eind juli publiceerde de WHO het rapport waarin zij deze conclusie onderbouwt. Consumentenorganisatie foodwatch roept de Europese Commissie daarom op om glyfosaat voorlopig te schrappen uit de lijst met in de landbouw toegestane bestrijdingsmiddelen.

In haar nieuwste studie classificeert het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) glyfosaat als “waarschijnlijk kankerverwekkend“ voor mensen. De veelgebruikte onkruidverdelger – vooral bekend onder de merknaam “Roundup“ van het Amerikaanse bedrijf Monsanto, maar ook gebruikt door onder meer Bayer en Syngenta – is in de EU nog tot eind 2015 toegelaten. Op dit moment loopt het besluitvormingsproces van de Europese Commissie over de hernieuwde, tien jaar geldige, toelating van deze omstreden onkruidverdelger. Voor die tijd moet EFSA haar aanbeveling aan de Europese Commissie geven. Afgelopen week liet EFSA weten de deadline voor deze aanbeveling, die was gepland voor 13 augustus, naar eind 2015 te verschuiven om de kritische WHO studie mee te kunnen nemen.

foodwatch heeft de Europese Commissie verzocht de toelating voorlopig niet te vernieuwen. Aldus Ilse Griek, directeur van de consumentenorganisatie: “Volgens onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie is glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend. Tot is vastgesteld dat het middel veilig is, mag er geen nieuwe toelating worden verleend.“

Niet opnieuw toelaten totdat veiligheid is bewezen
Uiterlijk eind dit jaar brengt de Europese Autoriteit voor Voedselzekerheid (EFSA) een advies over deze kwestie uit aan de Europese Commissie. Het EFSA-advies geldt als cruciaal onderdeel van de besluitvorming van de Europese Commissie. Om een hernieuwde toelating te voorkomen, startte foodwatch woensdag een e-mailactie aan EFSA-president Bernhard Url.

“Het voorzorgsbeginsel moet hier gelden: de EFSA moet Europese burgers beschermen tegen vergaande gezondheidsrisico’s en mag zich bij deze beslissing niet laten leiden door de belangen van bedrijven als Monsanto & co. Zolang de veiligheid van glyfosaat niet is gewaarborgd, mag het middel niet in de landbouw worden gebruikt,” stelt Griek.

In de EU wordt glyfosaat nu toe “slechts” als giftig voor mensen beschouwd. Voor deze categorie gelden grenswaarden, die ervoor zouden moeten zorgen dat de consument niet te veel van de stof binnen krijgt. Maar door de nieuwe classificatie van de WHO als “waarschijnlijk kankerverwekkend“ zijn deze grenswaarden niet meer relevant. Dergelijke stoffen kunnen immers zelfs in kleine hoeveelheden al grote schade veroorzaken. Voor Glyfosaat blijft het wellicht niet bij de WHO-kwalificatie “waarschijnlijk kankerverwekkend”. Er zijn ook aanwijzingen dat de stof misvormingen bij embryo’s kan veroorzaken en hormoonverstorend kan werken.

Glyfosaat is de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld. In Europa wordt het in de conventionele landbouw gebruikt om akkers voor het zaaien voor te bereiden, maar glyfosaat laat niet alleen op landbouwgrond zijn sporen na. Uit steekproeven die in Europa zijn afgenomen bleek het zelfs in urine en ook in moedermelk terug te vinden.

In tegenstelling tot de recente bevindingen van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van de WHO, concludeerde de verantwoordelijke instantie in Duitsland (de rapporterende lidstaat voor glyfosaat), het Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR), in haar aanbevelingen aan de EU van april 2015 dat glyfosaat onschadelijk zou zijn. Het volledige IARC rapport was toen echter nog niet beschikbaar. Bovendien oefenden de producenten van glyfosaat grote invloed uit op de beoordeling van het BfR. In haar beoordeling van glyfosaat hield het BfR bijvoorbeeld niet alleen rekening met de aanbevelingen van de EU-lidstaten en de EFSA, maar ook met de mening van de zogenaamde ‘Glyphosate Task Force’ – een lobbygroep van onder andere Monsanto en Syngenta met als doel een verlenging van de toelating van glyfosaat te bewerkstelligen.

“Het toelatingsproces is een farce zolang de lobby van chemieconcerns zo’n cruciale rol speelt in de beoordeling van de risico’s“, stelt Ilse Griek dan ook. “De belangen van bedrijven, die redeneren vanuit winstoogmerk en niet vanuit consumentenbescherming, mogen nooit prevaleren boven die van gezaghebbende internationale instanties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie.”