Nieuw onderzoek naar de energietransitie en het gebruik van grondstoffen voor de productie van windturbines op zee laat zien dat de winning van grondstoffen als koper en ijzer, die ook in windturbines gebruikt worden, vaak gepaard gaat met milieuschade en mensenrechtenschendingen in winningslanden. Aanleiding voor het onderzoek is de exponentiele groei van de windenergieproductie die de vraag naar grondstoffen zal doen stijgen. Om de transitie volledig duurzaam te maken moeten de grondstoffen in groene technologieën eerlijk worden gewonnen- in lijn met internationale mensenrechten standaarden. De overheid neemt mensenrechten niet mee in het uitgeven van vergunningen. De komende maanden wordt onderhandeld over een nieuw Klimaat- en energieakkoord, hierin moet ook aandacht zijn voor de eerlijke kant van de zaak.
Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) onderzocht voor ActionAid waar de grondstoffen die gebruikt worden in windturbines vandaan komen. Onder de productielanden van de grondstoffen bevinden zich veel lage- en middeninkomenslanden, zoals Zambia, Congo, China en Zuid-Afrika. Gebrekkige regelgeving en toezicht in deze landen, zorgen ervoor dat standaarden om mens en milieu te beschermen vaak niet gerespecteerd worden. Zo heeft de lokale bevolking in Zambia te lijden onder de watervervuiling van de koperwinning en zijn er vele gevallen bekend van kinderarbeid bij de kobaltwinning in de Democratische Republiek Congo
Maria van der Heide, beleidsadviseur grondstoffen bij ActionAid: “Wij vinden het enorm belangrijk dat klimaatverandering wordt aangepakt en de stap naar een duurzame energievoorziening wordt gezet. Echt duurzaam wordt de transitie pas als er ook gekeken wordt naar mensenrechten in de keten van de grondstoffen die gebruikt worden”.
Checks op milieu en mensenrechten in de keten verplichten
In 2030 zal de Nederlandse productie van windenergie op zee vertienvoudigd zijn. De overheid heeft een sterke regierol in de ontwikkeling van windparken op zee door het verlenen van vergunningen en eventuele subsidies. Maria van der Heide: “Door het opnemen van mensenrechten in tenderprocedures kan de overheid een positieve invloed hebben door bedrijven te stimuleren om eerlijk gewonnen mineralen te gebruiken en druk uit te oefenen op de mijnbouwindustrie”.
Sector wil mensenrechten in keten gaan waarborgen
De Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA) en de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) willen zich inzetten om zorg te dragen dat windenergie niet alleen groen is maar ook eerlijk. Zij zetten daartoe al de eerste stap door het onderwerp op de agenda te zetten. Op dinsdag 23 januari organiseren beide verenigingen in samenwerking met de Sociaal Economische Raad een bijeenkomst over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.
