De zonne-energie van de toekomst wordt niet alleen opgewekt in grootschalige zonnecentrales of met baanbrekende nieuwe technieken, maar door lokale initiatieven. Wijken en buurten waar mensen op hun dak of op een zonneweide duurzame energie opwekken en die zelf gebruiken zullen zich als een lappendeken over de wereld verspreiden. Voor opslag van overtollige stroom gebruiken ze nieuwe type batterijen of - heel slim – die van de groeiende vloot elektrische auto’s.
Dat voorspellen deskundigen op het gebied van zonne-energie (PV). Ze zullen hun visie op de toekomst en hun ervaringen uit de praktijk delen tijdens de achtste editie van ‘The Solar Future NL- Prepare for change’ conferentie op 26 mei in de Jaarbeurs in Utrecht.
De komende jaren zal het rendement van zonnecellen verder toenemen, zullen de prijzen van installaties verder dalen en komen er nieuwe oplossingen om overtollige zonne-energie thuis op te slaan. Maar revolutionaire technologische uitvindingen worden niet verwacht. ,,De grote doorbraak zit vooral in de algemene acceptatie van zonne-energie en het meervoudig ruimtegebruik,” denkt directeur Frans Latjes van Ecorus Nederland, een specialist op het gebied van grootschalige zonne-energie. ,,Als je vijf jaar vooruit kijkt zullen veel meer mensen zonnepanelen op hun dak hebben. Nu vinden mensen het nog lelijk, maar straks zitten zonnepanelen overal in verwerkt om energie op te wekken. Als de buurman dan overstag gaat, krijg je kuddegedrag en wil ineens iedereen het.”
Ecorus bouwt, financiert en beheert diverse projecten. Bijvoorbeeld de ‘Solar Campus Purmerend’, met 22.000 zonnepanelen die jaarlijks 5,5 megawatt groene stroom opwekken een van de grootste solarparken in de Benelux. Ecorus faciliteert dit project aan lokale initiatiefnemers. Volgens Latjes zullen vooral dit soort lokale initiatieven de toekomstige PV markt gaan bepalen. ,,Mensen willen op het gebied van energie onafhankelijk worden. Ze willen op hun eigen dak of op een zonneweide in de buurt stroom opwekken en afnemen. Hoe dichterbij je het opwekt, hoe lager de transportkosten. Net als bij de stadslandbouw, die de moestuintjes heeft teruggebracht en waar je op de fiets heen kunt. Zo gaat het ook met duurzame energie,” voorspelt hij.
Een goed voorbeeld van zo’n lokaal initiatief is de Utrechts wijk Lombok. Daar gebruikt een netwerk van bewoners de batterijen van elektrische auto’s om overtollige energie van hun zonnepanelen in op te slaan en terug te leveren. Een Europese primeur. Een hele ‘lean’ manier om duurzame energieopwekking en -opslag en de opkomst van elektrisch rijden aan elkaar te koppelen. ,,De actieradius van elektrische auto’s loopt de komende jaren op tot 300 of 400 kilometer per dag, terwijl ze gemiddeld 70 of 80 kilometer rijden. Dat restant kun je gebruiken voor opslag en ontladen voor huishoudelijk gebruik als er weinig zonne-energie is. Daardoor hoeven mensen met zonnepanelen geen dure batterijen meer te kopen. Die staan al op straat,” zegt Robin Berg, oprichter en directeur van LomboXnet.
LomoXnet biedt elektrische deelauto’s op zonnestroom, plaatst zonnecentrales op scholen, ontwikkelt laadpalen op zonne-energie die kunnen laden én ontladen (V2G) en biedt zelfs snel internet op zonnestroom aan. Berg is ervan overtuigd dat dit soort wijkinitiatieven, die zelf hun energie opwekken, de toekomst hebben. ,,Wereldwijd zullen complete steden en landen op deze manier gaan werken. Ook grote zonnecentrales hebben opslag nodig en ook daarvoor kun je elektrische auto’s gebruiken,” stelt hij. Het systeem gaat beter werken als het in meer wijken wordt uitgerold. Berg verwijst in dat verband naar de plannen van de naastgelegen Utrechtse Jaarbeurs, dat 12.000 vierkante meter aan zonnepanelen op het dak gaat leggen en 3000 parkeerplaatsen met laadpalen. Dat kan als back-up dienen en zo kan er een stedelijk energiesysteem ontstaan, oppert hij.
Slimme meters en slimme netwerken zijn bij dit soort zelfvoorzienende initiatieven van groot belang, stelt Douwe Renkema, directeur product management EMEA van Enphase Energy. Het bedrijf leverde wereldwijd omvormers aan 460.000 zonne-energie-installaties. Daardoor beschikt het over enorm veel data over de productie en het gebruik van zonnestroom. Daarmee kunnen pieken en dalen in beeld gebracht worden en kan de energieconsumptie beter afgesteld worden op de productie. ,,Daardoor kun je zonne-energie veel efficiënter inzetten en het rendement op je investeringen zo hoog mogelijk maken,” legt Renkema uit.
Dat heeft ook gevolgen voor de benodigde opslagcapaciteit. ,,Storage staat pas in de kinderschoenen, maar als de salderingsregeling afgebouwd wordt of als tarieven straks per uur of per kwartier gaan differentiëren, zal het belang ervan toenemen,” zegt hij. Enphase lanceert daarom een nieuw type batterij met onder meer een langere levensduur. Deze zomer in Australië, eind dit jaar in Europa.
Zonne-energie systemen worden niet alleen steeds efficiënter door verbeterde zonnepanelen, maar ook door bijvoorbeeld 'power optimizers'. Robert Wijdeveld van specialist SolarEdge: "Zo wordt nog meer opbrengst uit een systeem gehaald. Daarnaast zijn ze voorbereid op efficiënte koppeling met energie-opslag waardoor eigenaren van zonne-energie systemen het eigenverbruik maximaliseren en meer energie onafhankelijk kunnen worden."
CEO Edwin Koot van Solarplaza, organisator van PV conferenties en handelsreizen, denkt dat opslag van zonne-energie voor de consument straks voordeliger gaat worden dan terugleveren aan het net. ,,Door de huidige salderingsregeling is een eigen privé-batterij voor zonne-energieopslag ‘in de schuur' financieel niet interessant. Tenzij je je elektrische auto erin zet en die eraan koppelt,” stelt hij. ,,Dat resulteert in ‘rijden op goedkope, schone zonne-energie’. Nederland loopt voorop met elektrische auto's (EV). Er ligt dus een enorme kans voor slimme software en systemen om PV+EV te koppelen.”
