Houvast wordt steeds schaarser in 2026 en verder. Terwijl duurzaamheid en klimaatveiligheid harder nodig zijn dan ooit, bewegen veel ontwikkelingen juist een andere kant op. Dat vertaalt zich in toenemende onzekerheid en risico’s. Als individu kun je daar meestal weinig aan veranderen. Maar gewapend met kennis over wat er in 2026 op ons af komt kunnen we onszelf wel proberen in te dekken tegen gevolgen.
De meeste vooruitzichten voor 2026 schetsen een beeld van matige maar positieve economische groei, voortgaande klimaatverandering met extremer weer, en snelle, door AI aangedreven technologische transformatie.
Ondertussen neemt de macht van een klein aantal autocratische leiders die zich steeds minder gelegen laten liggen aan ethische, morele en zelfs wettelijke grenzen, verder toe.
Kortom, zowel complexiteit als onzekerheid nemen toe en vormen de ingredienten voor steeds meer chaos waarin de risico’s zich blijven opstapelen. Wat kun je zelf dan nog doen? Moed houden en jezelf indekken, samen met gelijkgestemden. Daar geven we wat tips voor.
De economie
Volgens instellingen als Morgan Stanley, Allianz en de Wereldbank zal de wereldwijde economie in 2026 groeien met 2,7 tot 3,2 procent. Dat herstel komt vooral door lagere rentetarieven en toenemende investeringen in AI-toepassingen. Doordat het resultaat van die groei onevenredig terechtkomt bij een klein deel ultra rijke ondernemers neemt ook de economische ongelijkheid verder toe.
En door de toenemende focus op (alleen) financieel resultaat neemt ook de druk op klimaat en milieu nog verder toe.
Klimaat en milieu
Als uitvloeisel van de COP30 klimaatconferentie komt er in 2026 een conferentie over de beperking van het gebruik van fossiele brandstoffen. Daar nemen maar 80 landen aan deel en eventuele afspraken zullen niet bindend zijn. De belangrijkste tegenstanders van klimaatmaatregelen zijn er (uiteraard) niet bij. De verwachte uitkomst: praten over verder praten.
Tegelijk groeit het opwekken van schone energie, maar die groei wordt deels weer teniet gedaan door ook toenemend gebruik van fossiele bronnen – en door het gedrag van de superrijken. Bovendien concurreert de energiebehoefte van de explosieve groei van AI met opwekken en transport van schone energie voor algemene toepassingen. Dat komt mede door schaarste aan aardmetalen en beperkte capaciteit om nieuwe zon- en windparken te bouwen.
Het publiek blijft in 2026 weliswaar begaan met klimaatverandering, maar ook verdeeld en kwetsbaar voor misinformatie. Het vertrouwen in reguliere nieuwsmedia, in wetenschap en in de politiek neemt af. Steeds meer mensen halen hun informatie op sociale media, die een belangrijke bron zijn van desinformatie. Dat geldt vooral voor jongeren, die extra kwetsbaar zijn omdat ze vaak van zichzelf vinden dat ze juist goed geinformeerd zijn.
Van de mensen die het tegengaan van klimaatopwarming belangrijk vinden, is dat voor een steeds grotere groep niet hun belangrijkste zorg.
De politiek blijft verdeeld, en de weerstand tegen klimaatregelen blijft groeien. Met als direct gevolg dat de achterstand in maatregelen om klimaatverandering binnen veilige marges te houden steeds verder toeneemt.
Wetenschappers verwachten dat de gemiddelde wereldtemperatuur rond recordniveaus blijft, met een versnelde opwarming in het noordpoolgebied. Hitte-extremen nemen toe, de zeespiegel blijft stijgen, en regio’s als het Arctisch gebied, delen van Afrika en laaggelegen kusten worden kwetsbaarder.
Ook de frekwentie en de kracht van stormen en orkanen blijft toenemen, zoals we recent in Zui-Oost Azie zagen. Op andere plekken wordt droogte steeds meer voelbaar.
Veiligheid en democratie
Volgens de meest recente Democratie-index voor 2024 van de Economist Intelligence Unit (EIU) woont ongeveer 6,6% van de wereldbevolking in landen die als volledige democratieën worden aangemerkt. Dit komt neer op ongeveer 550 miljoen mensen in 25 landen, voornamelijk in Europa, Japan, Canada en Australie. Tien jaar geleden bedroeg het percentage mensen in volledige democratieën nog ongeveer 12,5%. De druk op de democratie neemt wereldwijd verder toe.
De geopolitieke spanningen rond onder andere Oekraine, Israel, Soedan en Zuid Amerika blijven hoog en kunnen zowel groei als innovatie verstoren, net als de handelsoorlogen. Daarnaast veroorzaken ze extra schade aan klimaat en milieu. De gevolgen daarvan zijn nog niet in te schatten, maar komen bovenop de bestaande prognoses.
Tegelijk groeit het risico op AI-gerelateerde cyberaanvallen en AI-gestuurde desinformatie, die deel uitmaken van hybride oorlogsvoering die steeds merkbaarder wordt.
Media- en consumptiegedrag
Televisie en online nieuwssites blijven de belangrijkste toegang tot klimaatnieuws, maar video en sociale platforms (YouTube, Instagram, TikTok, Facebook) domineren, vooral bij jongeren.
Influencers en makers spelen een grotere rol in het vertellen van klimaatverhalen, wat zowel kansen biedt voor betrokkenheid als risico’s voor oversimplificatie en desinformatie.
AI verlaagt intussen de drempel om deepfakes en synthetische klimaathoaxes te maken – van valse toespraakvideo’s tot gemanipuleerde beelden van “afkoeling” – wat het vertrouwen in visuele informatie verder ondermijnt. Platforms breiden hun moderatie en labeling uit, maar handhaving blijft gebrekkig. Jongeren blijken bovendien vatbaar voor kennisoverschatting: ze denken goed geïnformeerd te zijn, maar missen nuance, waardoor ze sneller verkeerde informatie geloven.
Het algemene vertrouwen in nieuws zal in 2026 verder afnemen, terwijl mediaconsumptie verschuift naar sociale netwerken en video-formats die gevoelig zijn voor AI-misleiding.
Tegelijk ontstaan er meer initiatieven rond authenticatie, watermerken en AI-ondersteunde factchecking. Daardoor splitst het medialandschap zich: een deel van het publiek zoekt juist naar hoog-gecontroleerde, betrouwbare nieuwsbronnen, terwijl een ander deel blijft rondzwerven in losse, door algoritmen gedreven informatiestromen met laag vertrouwen.
Kortom: 2026 belooft onrustig te worden, meer nog dan 2025. De wereld warmt verder op, AI versnelt de innovatie maar ook de desinformatie en het risico op een barstende bubbel en een economische terugval, en het vertrouwen in media en instituties blijft een kwetsbare factor in hoe de samenleving omgaat met feiten en klimaatrealiteit.
Wat kun je in 2026 zelf doen?
Het klimaat help je het meest door minder of niet te vliegen en te reizen met fiets, openbaar vervoer en (elektrische) deelauto. Door minder of geen vlees te eten en minder maar duurzamere kleding te kopen. Met als algemene regel: koop alleen wat je echt nodig hebt, en dat zo duurzaam mogelijk. Maar dat wist je al.
Met deze tips kun je jezelf indekken tegen aankomende gevolgen van klimaatverandering en maatschappelijke onzekerheid:
- kies betrouwbare bronnen voor je informatie
- maak jezelf onafhankelijk van het financieel systeem: betaal je schulden af, betaal geen rente
- organiseer je lokaal: voor energie, voeding, zorg
- check je baan op ai-kwetsbaarheid, zoek werk waarin de menselijke factor cruciaal is
- dek je in tegen uitval van systemen, heb je al een noodpakket?
- check je woning op klimaat kwetsbaarheid: warmte, koeling, water, fundering.
China verwelkomt het vuurpaard in 2026. In zo’n jaar versterken wispelturigheid en energie elkaar, zegt de traditie. Dat belooft wat, met al het voorgaande in het vooruitzicht.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
