Corona, klimaatverandering en de economie zullen ook 2022 blijven domineren en de voortekenen zagen we in de loop van vorig jaar al opduiken. Een ding hebben ze alvast gemeen: ze zorgen alledrie voor een grotere tweedeling in de samenleving en ze vormen een obstakel voor duurzaamheid.
Het perfecte uurwerk, zoals we de just-in-time economie zagen, is stuk. Reisbeperkingen als gevolg van een pandemie en een verstopt Suezkanaal toonden de kwetsbaarheid van het distributiesysteem aan. Productie van vitale onderdelen als computerchips stokte door lockdowns. Of ze werden gekaapt door sectoren waar er meer geld mee verdiend kon worden. Dat was het geval bij grafische kaarten voor computers, die ook door bitcoin miners worden gebruikt. Ontwerpers uit diverse sectoren wachten daardoor maandenlang op nieuwe apparatuur. Net zoals kopers van nieuwe auto’s, met en zonder stekker.
Tijdens de omicron-golf zien we mensen massaal uitvallen door besmettingen en quarantaine, waardoor hele sectoren, zoals luchtverkeer en horeca sterk ontregeld worden. Vooruitzichten voor de ontwikkeling van het aantal patienten met lange covid, tijdens de pandemie en daarna, doen vermoeden dat die massale uitval wel eens een blijvertje kan worden.
Aan het begin van de pandemie hoopten we dat de gedwongen economische vertraging tenminste een voordeel zou zijn voor duurzaamheid en klimaat. Maar ook dat valt tegen. Zodra er weer wat ruimte is schieten consumptie en emissies weer omhoog. Welkom in de jojo-economie.
Vind jij goede en onafhankelijke informatie over een duurzame en klimaatveilige toekomst belangrijk? En helpt Duurzaamnieuws.nl je daarmee? Help ons dan met een donatie. Dank je wel.
Liever eerst een tijdje volgen? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief.
Over tegenstellingen en tweedeling
Op vrijwel elk gebied komen voor- en tegenstanders steeds radicaler tegenover elkaar te staan. Dat wordt niet alleen door nepnieuws en social media in de hand gewerkt, maar ook door onsamenhangend wipwap beleid door de overheid. Niet alleen in Nederland, waar Mark Rutte als ultiem rolmodel voor alles wat er mis is met de politiek het politieke klimaat dreigt te gaan veranderen.
Onder zijn toeziend oog staan er bijvoorbeeld stilletjes tientallen nieuwe datacenters te dringen om gebouwd te worden (Zeewolde is er maar ééntje van), terwijl een simpel setje zonnepanelen al niet meer op het stroomnet erbij kan. En passant wordt de windstroom, die bedoeld was voor honderduizenden huishoudens, verkwanseld aan de datamologs. En in Groningen gaat de gaskraan toch weer verder open.
Worden die nieuwe kerncentrales (die door al die datacenters nodig zijn?) vervolgens betaald uit de belastingopbrengst van de dataopslag? Onwaarschijnlijk.
Net zo heeft de EU een leuk klimaatplan bedacht, maar geeft ze net zo makkelijk miljoenen extra uit aan onnodige en controversiële reclame voor vlees en zuivel. Ze laat duizenden vliegtuigen leeg rondvliegen omdat maatschappijen anders hun landingsrechten dreigen te verliezen. En ze plakt zomaar een door de industrie ingefluisterd en heftig omstreden groen etiketje op gas en kernenergie. Op oudejaarsdag nota bene, wanneer niemand kijkt.
De kloof tussen arm en rijk neemt versneld toe, geholpen door corona en energieprijzen. De rijkste 500 van de wereld tikten vorig jaar een slordige biljoen (duizend miljard) extra bij aan hun toch al exorbitante vermogens, terwijl Henk, Ingrid en de rest van de Gewone Nederlanders maar moeten zien hoe ze de exploderende verwarmingskosten moeten betalen, en dan ook nog geld zouden moeten overhouden om te investeren in isolatie, terwijl de toenemende inflatie de huishoudkas verder decimeert. Wie uiteindelijk toch nog een paar stuiver over weet te houden voor verduurzaming moet dan ook nog maar een aannemer zien te vinden met voldoende personeel om het werk uit te voeren.
Het houdt de gemoederen overigens niet echt bezig. Terwijl ik dit schrijf lopen de Nederlandse ziekenhuizen en de Belgische winkels alweer aardig vol. En volgens recente cijfers wordt er steeds minder nieuws gelezen, ook op die vermaledijde social media.
Deze 691 woorden geven een kleine indruk van het spanningsveld waarin we duurzamer willen worden en klimaatverandering proberen tegen te houden. Er valt natuurlijk nog veel meer over te zeggen, maar dit inkijkje laat wel zien waar de droom begint en de realiteit ophoudt.
Het geeft aan dat we een radicaal realistische blik nodig hebben om in te zien wat er (nog) kan en hoe we dat organiseren, voor dat pleisters plakken ontaardt in amputeren. Daar tussenin ligt een periode van streng dieet. Het lijkt er nog niet op dat we dat vrijwillig gaan volgen.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Peter van Vliet
Foto Loco Steve op Foter