Het aantal geregistreerde energiecoöperaties is in 2016 toegenomen van 262 naar 313. Het gezamenlijke totale productievermogen stijgt dit jaar met meer dan 50 procent naar ruim 138 megawatt. Op korte termijn staat er nog eens 150 megawatt op de planning. Meer dan 50.000 Nederlanders zijn lid van een lokale energiecoöperatie. Dat blijkt uit de Lokale Energie Monitor 2016 van Stichting HIER opgewekt.
Katrien Prins namens HIER opgewekt: “Wij zijn heel erg blij met deze groei, de lokale duurzame energiebeweging wordt ieder jaar groter en professioneler. Omdat het geld voor een groot deel in de lokale gemeenschap blijft, zien we ook het draagvlak voor zon en wind toenemen.”
Meer dan de helft van de coöperaties is actief met productie van zonne- en windenergie. Daarnaast houden coöperaties zich bezig met wederverkoop van energie (65%), energiebesparing (70%) en collectieve inkoop van zonnepalen (30%).
2016: het jaar van de grote zonneparken en de postcoderoosregeling
In 2016 zijn er 67 nieuwe collectieve zonprojecten gerealiseerd. Daarmee is het totale coöperatieve zonvermogen meer dan verdriedubbeld naar ruim 23 megawatt. Twee derde van de toename van het vermogen is afkomstig van drie grote nieuwe zonneparken op Ameland, in Breda en Garyp. Het zonnepark in Garyp is tevens het grootste coöperatieve zonnepark van Nederland. De rest van meer dan zestig zonnedaken en zonneparken met gemiddeld 200 zonnepanelen. Voor 2017 zitten er nog eens 107 zonprojecten in de pijplijn. Als alles doorgaat neemt het totale vermogen van collectieve zon toe naar meer dan 100 megawatt.
Het aantal postcoderoosprojecten is sterk toegenomen, al blijft het lastig. Van de nieuwe zonprojecten, zijn er 38 gerealiseerd met de postcoderoosregeling en 17 met SDE+. Kijkend naar het vermogen, wordt nog steeds het grootste deel met SDE+ gerealiseerd.
Siward Zomer namens ODE Decentraal: “Dit jaar is het vermogen van lokale energiecoöperaties enorm gegroeid, maar we kunnen nog sneller. Er zit veel energie in de beweging. Wanneer ook ondersteuningsregels als SDE+ en de postcoderoosregeling optimaal zijn ingeregeld voor kleine lokale energiecoöperaties, kunnen we een steeds grotere bijdrage leveren aan de energietransitie.”
Verdubbeling van coöperatief windvermogen verwacht
Het coöperatieve windvermogen is gestegen van 81,5 megawatt in 2015 naar 115,2 megawatt in 2016. De groei is grotendeels veroorzaakt door het windpark Battenoert, windpark Nijmegen-Betuwe en windpark Hellegatsplein. Er zit de komende twee jaar nog zo’n 87 megawatt aan windprojecten in de pijplijn.
Veel coöperaties zwengelen lokaal de discussie aan over windenergie. Het coöperatieve model vindt weerklank bij hun gemeenten. Als windturbines op eigen grondgebied draaien, dan met lokaal profijt.
Coöperaties starten met water en warmte
Lokale energiecoöperaties zijn ook actief met waterkracht en collectieve warmte. Eind 2016 stroomt de eerste coöperatieve waterstroom het elektriciteitsnet op. Twee coöperaties en een stichting hebben een lokale warmtevoorziening in eigen beheer. Daarnaast onderzoekt een aantal coöperaties de kansen van lokale collectieve warmtenetten.
Met name in Groningen en Friesland zijn energiecoöperaties populair
Rekening houdend met het aantal inwoners, zijn in Groningen en Friesland relatief veel energiecoöperaties te vinden. In Groningen zijn er dit jaar elf en in Friesland zes nieuwe coöperaties bijgekomen. Het succes in het noorden is toe te schrijven aan de ondersteuning van de koepelcoöperaties, de samenwerking met regionale partners en steun van de provincies. Ook in Gelderland is veel gebruik gemaakt van een investeringssubsidie van de provincie.
Steeds meer samenwerking tussen zakelijke partijen en lokale energiecoöperaties
Samenwerking tussen zakelijke partijen en lokale energiecoöperaties is vanzelfsprekend geworden. Daarbij gaat het zowel om samenwerking met reguliere bedrijven zoals Greenchoice en Raedthuys, als om bedrijven die onderdeel zijn van de coöperatieve beweging zoals de coöperatieve leveranciers Noordelijk Lokaal Duurzaam en DE Unie, coöperatieve dienstverleners REScoopNL, Zon Op Nederland en de coöperatie HOOM. Het Ministerie van Economische Zaken, RVO.nl, TU Delft en HIER opgewekt ontwikkelden de webpublicatie ‘Samen slagen, hoe coöperaties en bedrijven samenwerken’ over dit onderwerp.
De projectcoöperatie is sinds 2012 in opkomst en betreft een coöperatief samenwerkingsverband verenigt rond één specifiek productieproject, bijvoorbeeld een zonnedak of windturbine. Er zijn 57 projectcoöperaties die niet door een lokale energiecoöperatie, maar door bijvoorbeeld een burgerinitiatief, gespecialiseerde dienstverlener, projectontwikkelaar of een bedrijf zijn opgericht.
Over de Lokale Energie Monitor
De Lokale Energie Monitor is in opdracht van Stichting HIER opgewekt uitgevoerd door Anne Marieke Schwencke, met ondersteuning van RVO en medewerking van regiopartners. Download de Lokale Energie Monitor 2016 hier.