Geo-engineering te gevaarlijk, moratorium noodzakelijk

Regeringen zouden een moratorium moeten instellen op pogingen om het klimaat van de planeet proberen te beheersen met geo-engineering, nu de uitstoot van broeikasgassen blijft stijgen en de klimaatcrisis om zich heen grijpt. Dat heeft een wereldwijd panel van experts dringend verzocht. Maar tegelijk geven ze een dubbele boodschap af. 

Geo-engineering is zeer controversieel, maar de discussies over de haalbaarheid ervan komen in een stroomversnelling nu de gevolgen van extreem weer door een klimaatverandering de planeet in zijn greep houdt. Er is geen wereldwijde overeenkomst over geo-engineering en er zijn geen regels over wat landen of bedrijven mogen doen.

In een rapport dat donderdag ( 14-9 ) is gepubliceerd, roept de Climate Overshoot Commission regeringen op om fossiele brandstoffen geleidelijk af te schaffen, meer middelen in te zetten om zich aan te passen aan de gevolgen van extreem weer en te beginnen met het gebruik van technologieën om kooldioxide te verwijderen, zoals het afvangen en opslaan van kooldioxide en het rechtstreeks uit de lucht vangen van kooldioxide.

Regeringen zouden ook academici moeten toestaan om de mogelijkheden van geo-engineering te onderzoeken, vooral in de vorm van beheer van zonnestraling, waarbij geprobeerd wordt om de hoeveelheid zonlicht die op het aardoppervlak valt te verminderen, bijvoorbeeld door wolken witter te maken zodat ze meer reflecteren, of door spiegels in de ruimte op te stellen.

Niet aan geo-engineering beginnen

Maar regeringen moeten niet aan dergelijke activiteiten beginnen, waarschuwde het panel, vanwege de gevaren die gepaard gaan met het sleutelen aan het mondiale klimaat op manieren die nog niet goed worden begrepen.

Pascal Lamy, het voormalige hoofd van de Wereldhandelsorganisatie, die voorzitter was van de Commissie Klimaatoverschrijding, waarschuwde dat de wereld de mogelijkheid van geoengineering niet kan negeren, omdat sommige landen zelf zouden kunnen beginnen met onderzoeken en experimenten. Hij zei: “Er is een toenemende internationale discussie over het beheersen van zonnestraling. Maar er is een gevaar van onbedoelde gevolgen en van grensoverschrijdende gevolgen.” Wetenschappers kunnen niet zeggen of het beheersen van zonnestraling veilig is en dus moet het voorzorgsprincipe worden toegepast, zei hij.

Lamy drong er bij alle regeringen op aan om unilateraal tot een moratorium te besluiten, in plaats van te wachten op een wereldwijde overeenkomst. “Ik stel geen grote internationale conferentie voor – dat zou in mijn ervaring veel tijd kosten,” vertelde hij in een interview aan de Guardian.

Hij zei dat academisch onderzoek naar het beheer van zonnestraling gedeeld, open en transparant moet zijn.

Geo-engineering is een term die van alles kan omvatten, van het herbebossen van grote stukken land om meer koolstof te absorberen, tot het wit schilderen van daken om ze meer te laten reflecteren, of het bezaaien van de oceaan met ijzer om meer plankton te laten groeien en meer koolstof te absorberen.

De Climate Overshoot Commission richtte zich op het beheer van zonnestraling omdat dat een van de meest controversiële en gevaarlijke ideeën is.

Eindschok

Terwijl het laten groeien van bomen meestal als veilig wordt beschouwd, kan het plaatsen van spiegels in de ruimte om zonlicht te weerkaatsen of het zaaien van wolken om meer straling de ruimte in te sturen enorme gevolgen hebben. Die zijn moeilijk te controleren en onmogelijk binnen de landsgrenzen te houden. Naast de risico’s die inherent zijn aan het veranderen van het klimaat op één plaats, zou er ook sprake kunnen zijn van een “beëindigingsschok”. Die treedt op als de emissies in de atmosfeer blijven stromen terwijl geo-engineering wordt gebruikt. Dan zou het stoppen van het gebruik van de technologie het klimaat ernstig verstoren omdat het onderliggende verwarmingseffect opnieuw begint.

Peter Kalmus, een klimaatwetenschapper van NASA’s Jet Propulsion Laboratory, waarschuwde namens zichzelf voor het gevaar. “Geo-engineering is, net als het direct afvangen van CO2 uit de lucht, een zeer onzekere techno-oplossing die bestuurders van fossiele brandstoffen graag pushen om de druk van hun core business van de verkoop van olie, gas en kolen af te halen,” vertelde hij aan de Guardian. “Fossiele brandstof elites zullen geo-engineering gebruiken als een excuus om business-as-usual voort te zetten. Als klimaatwetenschapper is mijn ergste nachtmerrie een voortdurende expansie van fossiele brandstoffen in combinatie met geoengineering, gevolgd door een eindschok. Dit zou het einde betekenen voor de menselijke beschaving en een groot deel van het leven op aarde.”

Standpunt Duurzaamnieuws: dubbele boodschap

Duurzaamnieuws heeft problemen met de dubbele boodschap van de commissie: niet aan geo-engineering beginnen, maar wel onderzoek blijven doen. En ook afvangen en opslaan van CO2 blijven steunen, terwijl deze technologie net zo goed niet bewezen is en risico’s inhoudt. Daar zou dan ook het voorzorgsprincipe voor moeten gelden (niet aan beginnen als je niet zeker weet of het veilig is).

Hoewel we begrijpen dat er onderzoek noodzakelijk is om de veiligheid van een technologie vast te kunnen stellen en / of te verbeteren, levert dat in dit geval toch ernstige bezwaren op. Immers, dit soort onderzoek kan niet zonder experimenten, en die experimenten moeten op voldoende grote schaal worden gedaan om betrouwbaar te kunnen zijn. Maar die schaal houdt ook al het risico in van grootschalige verstoring van het klimaat, met mogelijk nog meer – en grotere – rampen tot gevolg. En onderzoek alleen op basis van modellen is zinloos, omdat modellen altijd onvolledig zijn en geen goede weergave van de complexe klimaatdynamiek kunnen zijn. Dat blijkt op dit moment in de praktijk: wetenschappers zijn volledig verrast door wat er nu in klimaatverandering optreedt, de effecten vallen voor een groot deel al buiten alle modelberekeningen.

Kortom, als je oproept tot een moratorium, dan moet het ook een verbod zijn op alle activiteiten, ook verder onderzoek.