Ook de rechtbank van eerste aanleg van Brussel heeft haar langverwachte uitspraak gedaan in de Belgische Klimaatzaak. Het vonnis veroordeelt de Belgische overheden collectief voor hun nalatige klimaatbeleid.
De rechters oordeelden dat het Belgische klimaatbeleid zo ondermaats is dat het de wettelijke zorgplicht en de mensenrechten schendt. Het proces werd aangespannen door de Vlaamse VZW (stichting) Klimaatzaak, vlak na de Nederlandse Urgenda-zaak.
Marjan Minnesma, directeur van Urgenda: "Na een jarenlange taalstrijd door onze collega's is daar dan eindelijk het geweldige vonnis. Weer een klimaatzaak gewonnen. De lawine rolt door!"
Mensenrechten
Klimaatzaak noemt het uitvoerige vonnis van 83 bladzijden historisch. Het meest opvallende oordeel is dat de Belgische overheden met hun gebrekkige klimaatbeleid artikels 2 en 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens schenden. Artikel 2 gaat over het meest fundamentele mensenrecht, het ‘recht op leven’. Artikel 8 over het ‘recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven’.
Maar het vonnis is om nog twee bijkomende redenen opvallend: zo werd niet alleen de klacht van de vzw Klimaatzaak, maar ook van de 58.000 mede-eisers ontvankelijk verklaard. Daarmee erkent het hof het rechtstreekse, persoonlijke risico van de eisers. Bovendien oordeelt de rechtbank dat de federale overheid en de drie gewesten zowel gezamenlijk als individueel verantwoordelijk zijn, ondanks de complexe Belgische staatsstructuur.
Geen concrete doelstellingen
Het vonnis volgt de eisers niet wat concrete reductiedoelstellingen betreft. Klimaatzaak argumenteerde dat België in 2025 minstens 42 procent minder broeikasgassen zou moeten uitstoten en in 2030 minstens 55 procent.
“Eigenlijk is dat niet te rijmen. Het komt neer op een situatie waarbij een agent tegen een automobilist zegt: ‘Meneer, u rijdt 180 per uur. Dat is veel te snel’. ‘Oh, pardon. Hoeveel mag ik dan hier?’ ‘Wel, dat zeggen we u niet’”, zegt Klimaatzaak.
Klimaatzaak is dan ook van plan beroep aan te tekenen tegen het vonnis. Tegelijk spant de vzw ook een zaak aan bij het Mensenrechtenhof in Straatsburg. Dat heeft vooral te maken met de grote vertragingen bij het Brusselse gerecht, waardoor de zaak mogelijk jaren kan aanslepen.
“Er is nog werk aan de winkel”, zegt de Gheldere. “Niets minder dan de toekomst van onze kinderen staat op het spel. Wij zijn de rechtbank dankbaar voor het baanbrekend werk dat ze hier verricht heeft en leggen ons vertrouwen in het verkrijgen van een concreet reductiegebod in de handen van de rechters van Hof van Beroep en het Mensenrechtenhof in Straatsburg.”
