Parijs kan klimaat al niet meer redden
De Europese Unie wil in 2030 veertig procent minder broeikasgassen uitstoten, veertig procent minder energie verbruiken en dertig procent van de energie uit hernieuwbare bronnen halen. Die doelstelling heeft het Europees parlement woensdag vastgelegd voor de VN-wereldklimaattop (COP21) eind dit jaar in Parijs. De leden van het EU parlement namen die doelstellingen aan tijdens een plenaire zitting in Brussel. Ook moet de Europese Unie tussen 30 november en 11 december tijdens de COP pleiten voor bindende doelstellingen.
De afspraken die de 195 deelnemende landen tijdens de klimaattop maken, moeten voldoende ambitieus zijn om de wereldwijde opwarming van de aarde gemiddeld onder de 2 graden Celsius te houden, zo wordt benadrukt. Die doelstellingen moeten wel 'op de meest rendabele manier' bereikt worden. Verder moet het klimaatakkoord om de vijf jaar kunnen worden bijgestuurd.
Een massale lobby van grote vervuilers dreigt het succes van de klimaatconferentie COP21 in Parijs vooraf al te ondermijnen. Dat zegt de SP. De partij stelde vast dat in de laatste versie van het akkoord scheepvaart en luchtvaart niet meer voorkomen, terwijl deze sectoren samen verantwoordelijk zijn voor maar liefst 8% van de CO2-uitstoot — een aandeel dat bovendien eerder toe- dan afneemt. Ook het voornemen om de subsidies op fossiele brandstoffen uit te faseren, is verdwenen uit het ontwerpakkoord.
En plots mengt ook de olielobby zich in het rumoer met een verklaring dat de grote oliemaatschappijen het klimaatprobleem serieus nemen en mee willen werken aan het niet overschrijden van de 2-graden grens. Milieuorganisaties en groene politieke partijen zijn het er over eens dat dit een ordinaire greenwash is. Een deel van de voorgestelde maatregelen is al jaren geleden gedaan en nooit uitgevoerd (stoppen met affakkelen van gas bij oliewinning), een ander deel is nog steeds niet bewezen effectief (CO2 opslag).
Het liefste zou de SP lobbyisten weren van de klimaatconferentie, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat doet met de tabaksindustrie wanneer er gezondheidswetgeving wordt gemaakt, maar dat is niet mogelijk.
Inmiddels is de aanmelding van nationale klimaatplannen gesloten. Wanneer de aangekondigde maatregelen van alle landen volledig en op tijd zouden worden uitgevoerd, zal de gemiddelde temperatuur op aarde minimaal met 3 graden stijgen. En dat is dus al ruim boven de als veilig geachte 2-graden grens, die de doelstelling voor de uitkomst van Parijs moet zijn.
Toch vragen tientallen acties in de aanloop naar COP21 aandacht voor de urgentie van de oplossing van het klimaatprobleem. Zoals de wandeltocht van een maand door Marjan Minnesma van Urgenda. Kijkend naar de huidige stand van zaken zijn die nogal zinloos, want ze hebben geen enkele invloed op de uitkomst van de onderhandelingen die uitsluitend gevoerd worden door landen, en ook niet op het werk van de lobbyisten die hun werk al lang gedaan hebben. NGO's zijn uitsluitend toeschouwers. Waarom voeren ze geen wereldwijde actie om als maatschappelijke partijen een echte positie in de onderhandelingen te krijgen?
Met al die tegenstrijdige feiten en boodschappen is Parijs eigenlijk bij voorbaat al mislukt. Maar dat zal niemand echt verbazen.
Peter van Vliet
Meer artikelen uit de categorie: Inzicht
Alvast bedankt - en blijf gezond!
Ha Peter,
Wat mij betreft weer de laatste bijdrage in wat anders wel een erg uitgesponnen ‘debat voor twee heren’ wordt.
Dan zijn we het eens, zoals ik eigenlijk al wist. Maar soms is het goed om zaken weer eens scherp te formuleren.
Nuance. In meerdere dimensies. En de kern. Ook daarvan zou ik (heel genuanceerd) zeggen dat we dat allemaal, op zijn tijd, nodig hebben. Ik heb niet zo’n behoefte om te discussiëren over verschillen in aanpak, al is een glas wijn of een lekker biertje natuurlijk nooit weg (als je eens in Utrecht voorbij komt bijvoorbeeld). Mij gaat en ging het er – in de kern! – juist om te laten zien dat we verschillende aanpakken, strategieën e.d. naast elkaar nodig hebben. Ook die van de UNFCCC, zoals jij nu ook wel aangeeft. Vandaar ook dat ik BAFT een mooi initiatief vind. De reden dat ik eens wat uitgebreider reageer, was vooral dat ik die kop boven je artikel zag als een soort afwijzing van het nut van een benadering zoals van de UNFCCC. Een afwijzing die mensen te makkelijk zou kunnen verleiden tot ‘nou ja, laat dan ook maar; het haalt toch niets uit,’ wat ik overigens uiteraard niet jou zou toedichten, maar wel veel anderen. Reden waarom ik zei dat een dergelijke kop wat mij betreft geen bredere verspreiding zou moeten krijgen. En de reden dat ik dat maar eens via de site doe, is dat we in onze kringen al veel te vaak allerlei op zichzelf nuttige (stel ik maar even) discussies via de e-mail voeren, waardoor deze voor veel anderen niet zichtbaar zijn.
Hartelijke groet,
Christiaan
Beste Christiaan,
ik ken je als iemand die de nuance zoekt, en dan het liefst in meerdere dimensies. Ik ben op zoek naar de kern. Als ik zeg “Als je gedrag verandert, verbetert het klimaat vanzelf. Zeg dat dan ook duidelijk. Doe er iets aan ” dan bedoel ik dat in brede zin: het gedrag van ons allemaal. Ook (misschien wel juist) dat van politici en bestuurders die wel in staat zijn om ons gedrag om te leiden en die dat nalaten. COP onderhandelingen en maatregelen zijn er uiteindelijk op gericht om dat voor elkaar te krijgen. Of althans, zouden dat behoren te zijn.
En natuurlijk ken ik de complexiteit, de stroperigheid van de processen. Vergeet ook de hypocrisie niet en de actieve tegenwerking. Onder aan de streep is het menselijk gedrag, als soort, als organisatie en als individu, dat ons in de problemen heeft gebracht; problemen die ook veel verder gaan dan alleen klimaat. Omgekeerd ligt ook de oplossing van de problemen in aanpassing van menselijk gedrag.
Natuurlijk kun je discussiëren over de verschillen in aanpak. Maar laten we dat bij een glas wijn doen. De beperkte ruimte die je hebt als reaguurder kan nooit recht doen aan diepgang die aan zo’n gesprek eigen hoort te zijn.
Dag Peter,
Nog even een nabrander. Je schrijft: “Bovendien vind ik de boodschap verkeerd gericht: het klimaatprobleem is een gevolg van ons verkeerde handelen. Als je gedrag verandert, verbetert het klimaat vanzelf. Zeg dat dan ook duidelijk. Doe er iets aan.” Daar lijkt de gedachte achter te zitten dat we het klimaatprobleem wel oplossen zonder al die mondiale onderhandelingen. Gewoon je gedrag veranderen. Ik geloof daar niet in. Vanzelf gaat het allemaal niet, en zeker niet snel genoeg. In de eerste plaats niet omdat lang niet iedereen, ook niet in Nederland, ‘gewoon zijn gedrag verandert’, hoe hard wij er ook om vragen en op aandringen, als daar niet een noodzaak voor wordt gecreëerd: doordat overheden regels stellen en bedrijven hun producten aanpassen. Die overheden en bedrijven zullen dat in veel gevallen pas doen als daar internationaal afspraken over komen (het is dan ook niet voor niets dat een groot aantal grote bedrijven in de VS aandringen op een stevig akkoord in Parijs). In de tweede plaats gaat het er niet om dat alleen in Nederland mensen hun gedrag (of verwachtingen) veranderen, zelfs niet alleen in Europa of de VS, maar in principe wereldwijd. In de derde plaats denk ik niet dat gedragsverandering van onderop de bouw van kolencentrales e.d. zal tegenhouden, of dat nu in Nederland is of in China. Of niet snel genoeg. Hoe stroperig de onderhandelingen op VN-niveau ook verlopen – ik heb het van tamelijk dichtbij meegemaakt, dus ik weet wat het is – ze kunnen op deze punten toch voor een zekere versnelling zorgen. Zelfs als ze niet de 2 graden grens garanderen. Wat dat laatste betreft gaan we overigens al een beetje de goede kant op: de laatste berekeningen suggereren dat we nu op een koers van 2,7 zouden zitten, mits ieder land zijn beloftes nakomt natuurlijk. En daar kunnen we dan van onderop wel weer wat aan doen.En dat doen we dus ook, net als jij.
Kortom, het is niet of of, maar en en. Zoals zo vaak.
Hartelijke groet,
Christiaan
Dag Peter,
Ach, we zijn het uiteindelijk natuurlijk wel eens. Maar je creëert een verkeerde tegenstelling, een tegenstelling die er helemaal niet is. Dit soort acties zijn niet “alleen maar aandacht vragen”, want ze staan niet op zichzelf. Urgenda werkt op allerlei manieren praktisch aan verduurzaming en tegengaan van klimaatverandering. Dat doen ook alle partners van de Klimaatloop: Oikos, Kerk in Actie en TEAR met o.a. hun Groene Kerken Actie, het FairClimateFund, ICCO, Cordaid, Micha etc. Bovendien, een activiteit als de Klimaatloop mobiliseert mensen, niet alleen om een etappe mee te lopen richting Parijs, maar ook om er daadwerkelijk, praktisch, thuis, in de kerk en op en naar het werk, mee aan de slag te gaan. Veel deelnemers doen dat al en andere worden er weer opnieuw toe geprikkeld. De boodschap van de Klimaatloop is dan ook niet alleen gericht aan de regeringsleiders, maar net zo goed aan de kerken en andere organisaties én hun achterban. Aan onszelf, zal ik maar zeggen. Dat is exact hetzelfde als wat de BAFT doet. Niet het feit van de ‘battle’ zelf is het belangrijkste, maar het feit dat het mensen op allerlei plekken mobiliseert. Juist van die talloze grotere en kleinere bijdragen zullen we het uiteindelijk moeten hebben én van het feit dat die het ook voor politici en bedrijfsleiders onvermijdelijk maakt om er ook hun eigen beslissingen op af te stemmen. Iets dat geleidelijk aan ook al gebeurt: zie het ABP, zie de Bank of England. Natuurlijk, het zou sneller moeten. Juist daarvoor is die voortdurende druk van onderop van belang.
Beste Christiaan,
je hebt gelijk als je zegt dat zelfs als Parijs een succes is, de strijd nog niet is gestreden. En tot nu toe is telkens weer gebleken dat bijeenkomsten zoals deze niet of nauwelijks bijdragen aan die strijd. Sterker nog, het stof dat ze vooraf laten opwaaien en de teleurstellingen telkens weer daarna, maken mensen moe van de pr. Dat is ook mijn bezwaar tegen al die acties die alleen maar aandacht vragen. We moeten aanpakken. Pak die fiets niet om naar Parijs te gaan, maar liever naar je werk. Of naar de biologische winkel.
Bovendien vind ik de boodschap verkeerd gericht: het klimaatprobleem is een gevolg van ons verkeerde handelen. Als je gedrag verandert, verbetert het klimaat vanzelf. Zeg dat dan ook duidelijk. Doe er iets aan.
En ja, het is een complexe materie, met alle gevaar van versnippering van acties en boodschappen daarover. Dat is ook de reden waarom ik, samen met Jan Rotmans en Jan Jonker gestart ben met de Battle for Transition : duidelijk maken dat a: de transitie één beweging is, b: iedereen daar een concrete bijdrage aan kan leveren en c: er al veel meer gebeurt dan publiekelijk wordt (h)erkend.
Het is jammer dat je de kop negatief interpreteert. Je kan er ook achter denken: ‘wij wel’. Ik ben daar elke dag mee bezig.
Ha Peter,
Op de inhoud van je artikel heb ik niet veel aan te merken. Het is vrees ik een realistische inschatting. Op één punt na: “Zoals de wandeltocht van een maand door Marjan Minnesma van Urgenda. Kijkend naar de huidige stand van zaken zijn die nogal zinloos”. Ik wijs je graag ook op de Klimaatloop: kerken op weg naar een rechtvaardig klimaat, die wij met anderen in een Europees kerkelijk verband organiseren (www.klimaatloop.nl), meet aanstaande zaterdag een origineel evenement in Utrecht. Ja, ze zullen weinig invloed hebben op de onderhandelingen van dit najaar. Maar ze blijven de aandacht voor klimaatverandering oprakelen en verbreden. En dat blijft hard nodig. Het is – zelfs bij een ‘succes’ in Parijs – immers een illusie dat de strijd dan gestreden is. De actieve steun vanuit de bevolking / kiezers / consumenten voor een effectief klimaatbeleid blijft keihard nodig. Anders zal een akkoord in Parijs of waar dan ook, hoe scherp ook, uiteindelijk ineffectief blijven.
Daarom vind ik de kop ‘Parijs kan klimaat al niet meer redden’ ook niet geschikt voor bredere verspreiding. Het ontmoedigt de mensen die we zo hard nodig hebben. Het laat de twijfelaars achterover leunen (“Laat dan maar.”). En het is mij te fatalistisch. Het is ook niet verstandig: zelfs als we op 3 graden afstevenen is elke bijdrage aan een ‘klimaatvriendelijker’ beleid en handelwijze winst.