“Nederland kan voorop lopen met wat de Energieunie beoogt, maar dan is een radicale koerswijziging nodig. Wie de Energieunie serieus neemt, stopt met de gasrotonde.” Dat is de conclusie van GroenLinks in hun vandaag verschenen rapport Samenwerken op de Zee. GroenLinks verbaast zich erover dat Nederland ondanks de ontwikkelingen in de wereld en ondanks een uiterst negatief rapport van de Algemene Rekenkamer blijft investeren in de gasrotonde. Deze gasrotonde is moet Nederland het knooppunt maken voor de in- en doorvoer van gas uit onder andere Rusland. Op 25 februari presenteert de Europese Commissie haar voorstellen om te komen tot een Europese Energieunie die ervoor zal moeten zorgen dat lidstaten zich niet meer door regimes als dat van Rusland uit elkaar kan laten spelen. Nederland importeerde in 2013 voor 21 miljard aan Russische fossiele brandstoffen en investeerde voor ruim 8,2 miljard in de gasrotonde. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout presenteerde een jaar terug al een visie op de Groene Energie Unie, nu heeft GroenLinks specifiek voor Nederland uiteen gezet wat zij zou kunnen doen om haar steentje bij te dragen.
“De conclusie is helder,” vindt GroenLinks-partijleider Bram van Ojik. “Het is onverstandig om miljarden te investeren in de infrastructuur voor gas terwijl heel Europa juist gaat inzetten op onafhankelijkheid van landen als Rusland. Nederland zou zich beter kunnen richten op het verbinden van duurzame energiebronnen op en rond de Noordzee. Dan maken we ons minder afhankelijk van de grillen van Rusland, creëren we meer banen en doen we de aarde ook geen geweld aan.”
In het rapport Samenwerken op de Noordzee zet GroenLinks de voordelen van het zogeheten North Sea Grid op een rijtje. Volgens GroenLinks kan Nederland door samen te werken met de landen rond de Noordzee een cruciale rol spelen voor de doorvoer van duurzame energie. Het North Sea Grid is het alternatief voor de gasrotonde die door de Algemene Rekenkamer in 2012 al zeer bekritiseerd werd. GroenLinks pleit al langer voor een Europese aanpak van energie, maar met name de lidstaten zijn huiverig. “Als je met een mond wil gaan spreken als Europa dan zul je macht moeten overdragen naar Europees niveau,” aldus Bas Eickhout. “Regeringsleiders durven dat niet aan, maar daardoor zijn er bijvoorbeeld in Europa al meer dan 60 verschillende bilaterale energiecontracten met Rusland. Hij zit daardoor indirect aan de knoppen van Europese besluitvorming en dat is precies de reden waarom de Europese Commissie nu met dit plan komt.”
Volgens van Ojik is de houding van Rutte bij de presentatie van de nieuwe Europese Commissie typerend voor de houding van de Nederlandse regering. “Terwijl heel de wereld nadenkt over hoe we in de toekomst in onze energie kunnen voorzien, merkt Rutte laconiek op dat een Europees Commissaris voor de Energie Unie vooral laat zien dat het niet goed gaat met zo’n onderwerp.”
Volgens Bas Eickhout is die opstelling fnuikend voor een doorbraak op duurzame energie: “Hij vindt dat lidstaten hun energiemarkt zelf wel kunnen regelen. Dat betekent echter ook dat zaken als decentrale opwekking nauwelijks gestimuleerd worden omdat er nauwelijks concrete doelen zijn waaraan een land zich moet houden. Bovendien kan op die manier Nederland verder met ‘gasdiplomatie’ wat een sjiek woord is voor handel met Rusland.”
GroenLinks wil daarom dat er niet langer geïnvesteerd wordt in infrastructuur voor gas, maar in infrastructuur voor duurzaam. De vijf voornaamste voordelen van samenwerken op zee zijn volgens GroenLinks:
1. een einde aan de afhankelijkheid van energie uit onbetrouwbare landen
2. duurzame economische groei en meer werkgelegenheid
3. een winstgevend alternatief voor de gasrotonde
4. een leiderschapspositie in een snelgroeiende wereldwijde markt
5. de overstap van vuile naar schone energie
Rapport Samenwerken op de Zee