De gemiddelde levensduur van elektronische toestellen gaat erop achteruit, zo meldt het Belgische milieupunt Argus naar aanleiding van nieuw onderzoek van het Duitse Milieuagentschap (UBA). Consumenten wisselen niet alleen sneller van apparaat omwille van de kwaliteit. Ze willen ook vaker en sneller gewoon een nieuw toestel.
Het milieuagentschap wilde in de eerste plaats onderzoek doen naar “geplande veroudering”, het bewust inbouwen van een beperkte levensduur in producten. De wetenschappers onderzochten daarom de levensduur van groot witgoed zoals ijskasten en wasmachines, kleinere toestellen zoals mixers en waterkokers en elektronica zoals laptops, tv’s en smartphones.
De studie leverde niet meteen harde conclusies op wat betreft geplande veroudering, maar stootte wel op enkele opvallende cijfers wat levensduur betreft. Zo blijkt dat de gemiddelde eerste levensduur van apparaten tussen 2004 en 2012 gedaald is van 14,1 naar 13 jaar. Defect is in 55,6 procent de reden voor een vervanging.
Maar de grootste stijging zit in het aandeel toestellen dat nog binnen de eerste vijf jaar wordt vervangen: dat aandeel verdubbelde in dezelfde periode bijna van 7 naar 13 procent, grotendeels door de toename van vroege defecten.
Toch blijkt het probleem niet alleen bij het product zelf te liggen. Bij een derde van alle vervangingsaankopen van groot witgoed zoals ijskasten en wasmachines gaat het niet om een defect, maar wenst de consument een moderner of beter toestel. Ook bij tv-toestellen blijkt dat aandeel groot. In 2012 functioneerde 60 procent van de vervangen televisies nog prima, maar wilde de consument toch een nieuw toestel.
Vreemd genoeg is bij notebooks een omgekeerde beweging te merken. De toestellen gaan niet sneller stuk dan tien jaar geleden, en de consument opteert ook steeds minder snel voor een nieuw toestel als het oude het blijft doen.
Extreem kort is de eerste levensduur van mobiele telefoons: die komt in de buurt van zes tot negen maanden en staat daarmee bijna op gelijke voet met modeartikelen.
Dat heeft grote gevolgen voor duurzaamheid. Want naarmate de gebruiksduur van producten korter wordt, wordt het produceren van een vervanger steeds onduurzamer als gevolg van onnodig grondstof- en energieverbruik, hoe duurzaam het product zelf ook wordt gemaakt. Wie doet het eerste onderzoek naar het effect van het vertragen van modetrends op duurzaamheid?