Door fake news, gehackte verkiezingen en leugens van wereldleiders heeft het vertrouwen in politici, media en bedrijven een dieptepunt bereikt. Is dat nog te herstellen?

In 2017 gebeurde iets opmerkelijks. Volgens het mondiaal opererende communicatie- en marketingbureau Edelman daalde voor het eerst sinds de start van de 21e eeuw het vertrouwen van burgers in politici, media en bedrijven. Dit concludeerden zij op basis van onderzoek dat het bureau al jaren produceert voor hun jaarlijkse ‘Trust Barometer‘. Harde feiten hebben concurrentie gekregen van ‘alternative facts’, waarin machtsbeluste politici als Trump, Poetin en Erdogan grossieren, Twitterbots en buitenlandse hackers blijken verkiezingen te hebben gemanipuleerd.

De vraag is of dit vertrouwensverlies inherent is aan ons huidige bestaan in de ‘infosphere’. Als wij toestaan dat we een verzameling data worden, dan zijn we daarmee uiteraard manipuleerbaar. En als direct gerichte reclame op social media op het onderbewustzijn kan inspelen, dan kan dat met politieke beïnvloeding tijdens verkiezingen ook. Cambridge Analytica, het bedrijf dat analyse van social mediagebruik inzette voor de Trump-campagne en het Brexit-referendum, heeft dat inmiddels genoegzaam bewezen.

Is dat dan slecht? Facebook en Twitter maken het mogelijk dat iedereen meepraat over politiek. Is dat niet juist waar democratie om draait? Het is van belang om een beter begrip van de werking van sociale media te krijgen en uit de online informatie-bubbel te komen; zelfkennis en een kritische kijk op onze eigen vooroordelen lijken daarbij cruciaal.

Een analyse over hoe we het vertrouwen verloren zijn en hoe we dit weer terug zouden kunnen winnen.

Uitzending: zondag 10 september 21.05 NPO2

Bekijk via de website (na de uitzending)