We hebben een Minister van Klimaat en Energie nodig

De huidige verkiezingscampagnes besteden weinig aandacht aan het klimaat en duurzaamheid. Meer dan de helft van de Nederlanders vindt dat het nieuwe kabinet méér aandacht aan duurzaamheid moet geven, blijkt uit onderzoek van Motivaction. Niet voor niets ondertekenden de voorzitters van tien politieke jongerenorganisaties eind februari een manifest met duidelijke speerpunten voor het nieuwe regeerakkoord ten aanzien van de energietransitie. Zo moet Nederland koploper worden op het gebied van duurzaamheid, met als belangrijk uitganspunt ‘de vervuiler betaalt’. Hoe denkt de ‘gevestigde orde’ van bestuurders en branchepartijen hierover?

54events vroeg de afgelopen weken 70 bestuurders van centrale & decentrale overheden, energiemaatschappijen, netbeheerders, industrie, kennisinstituten, belangenorganisaties en de financiële sector om hun kijk op actuele onderwerpen met betrekking tot de huidige energietransitie. De uitkomsten van deze interviews dienen als uitgangspunt voor de Strategie Summit Energie & Utilities op 20 & 21 maart a.s. Onderdeel van deze Strategie Summit is een debat tussen vertegenwoordigers van de jongerenorganisaties van o.a. PvdA, CDA, VDD, Groen Links en D66 en bestuurders uit de sector.

Met betrekking tot het nieuw te vormen kabinet komen de volgende zaken uit het onderzoek naar voren. Bijna drie kwart van de ondervraagde bestuurders is van mening dat Nederland een minister van Klimaat en Energie nodig heeft. De overheid moet verder de energiebelasting voor alle gebruikers gelijk trekken, om het investeren in duurzame energie en energiebesparing interessanter te maken, aldus 52% van de ondervraagden. Ook zijn er volgens meer dan de helft van de ondervraagden volop ambities, maar komt er zonder sancties en handhaving niets van de energietransitie terecht.

Als we kijken naar het huidige kabinetsbeleid, dan is meer van de helft van de ondervraagden van mening dat deze het ondernemerschap in de keten niet of nauwelijks stimuleert. De belangrijkste belemmering om te versnellen op het gebied van duurzaamheid en energietransitie is nu de wet- en regelgeving. Volgens de ondervraagde bestuurders spelen de bedrijven zelf de belangrijkste rol als het gaat om het ‘ondernemersplan van de energietransitie’. Meer dan de helft is van mening dat maatschappelijke aspecten als ‘de vervuiler betaalt’ zwaarder mee moet wegen in het berekenen van een business case.

Ook diverse branche- en belangenorganisaties hebben een duidelijke mening over de uitdagingen en kansen die de energietransitie Nederland bieden. Marcel Galjee, bestuurslid van VEMW, belangenbehartiger van zakelijke energie- en watergebruikers, en directeur energie bij AkzoNobel: “We staan met de industrie voor fundamentele veranderingen om de energietransitie te realiseren en zelfs te versnellen. De grootste uitdaging is de verduurzaming hand in hand te laten gaan met economische groei. Dit vereist leiderschap van de energiesector, overheid en industrie.”

Doekle Terpstra, de nieuwe voorzitter van Uneto-VNI, spreekt zijn ambities niet onder stoelen of banken: “Wij maken Nederland het energiezuinigste land ter wereld!” Hij ziet hierbij een belangrijke rol weggelegd voor de installatiebranche. “Techniek is onmisbaar in onze samenleving en het belang ervan neemt de komende jaren alleen maar toe. Denk aan energieneutrale woningen en gebouwen, smart cities, smart buildings, levensloopbestendige woningen; de installatiebranche heeft oplossingen in huis voor tal van maatschappelijke vraagstukken en dus enorme mogelijkheden.”

Vanuit de ondernemerszijde is er o.a. een dringende behoefte aan duidelijkheid omtrent financiering. VNO-NCW-voorzitter Hans de Boer: “Investeerders in duurzame energie moeten de zekerheid krijgen dat de overheid over een langere termijn geld reserveert voor de energietransitie”. Bedrijven doen volgens de werkgeversvoorman al veel aan verduurzaming en willen daar verder in gaan. Om dat mogelijk te maken, is de bijdrage en de zekerheid van de overheid nodig.

Maxime Verhagen – voorzitter Bouwend Nederland en tevens ambassadeur van Vakbeurs Energie: “Als een nieuw kabinet duurzaam doorpakt, dan kan onze gebouwde omgeving een enorme bijdrage leveren aan klimaatdoelstellingen op de korte, middellange en langere termijn. Letterlijk dicht bij huis zijn er grote kansen voor energiebesparing, energielevering en klimaatadaptatie. En het levert ook nog eens duizenden banen op!”

Wat betreft duurzame mobiliteit dringt de ANWB  bij de overheid aan op meerjarige zekerheid over de autobelastingen. Deze kan deels worden gebruikt om zuinige, schone en veilige auto’s te stimuleren. Daarnaast pleit de ANWB voor Europese afstemming tussen tol- en betaalsystemen voor personenauto’s, strenge normen voor de uitstoot van nieuwe auto’s en een betere test om het daadwerkelijke brandstofgebruik van nieuwe auto’s te bepalen. Ook dringt de ANWB aan op stappen richting ‘betalen naar gebruik’. Dat kan door de fiscale bijtelling voor leaseauto’s te relateren aan het gereden aantal privékilometers. En door werkgevers de mogelijkheid te geven de onbelaste kilometervergoeding te gebruiken voor mobiliteitsbudgetten voor medewerkers.